Vanda youn olarak görülen, insandan insana fekal- oral yol, gaita ve pis sularla bulaan Hepatit E virüsü üzerine aratrma yapan YYÜ Tp Fakültesi Gastroenteroloji Anabilim Dal Bakan Doç. Dr. Cumhur Dülger, Hepatit E virüsünün dünyada bilinen en küçük virüslerden olduunu belirtti. Dünya geneline bakldnda sadece çinin geri kalm bölgesi olan Kuzeydou çinde yüzde 45, Kuzey Korede yüzde 40, Güney Korede yüzde 15, Japonyada ise sadece yüzde 5 Hepatit E skl görüldüünü anlatan Doç. Dr. Dülger, bu orann Edirnede yüzde 3, Ankarada yüzde 5, Gaziantepte yüzde 12 ve Diyarbakrda yüzde 15 olduunu, Vandaki orann ise yüzde 35 oldu söyledi. Hepatit E virüsünün Türkiyede en sk görüldüü ilin Van oluunu anlatan Doç. Dr. Dülger öyle konutu:
Hepatit E virüsünün skl Van ve çevresinde yaklak yüzde 35 olarak görülmektedir. Bu veriler az gelimiliin, sosyo- ekonominin, altyap eksikliinin, scak su kaynaklarnn az olmasnn, hijyen artlarnn hepsinin bir puann bize vermektedir. Van bölgesi için konuursak, ehir çöplüü ve yeni yaplan birimlerdeki kanalizasyonlarn olmamasndan kaynaklanan bir Hepatit E skl olmas mümkün olabilir. kinci ilginç bir nokta da Hepatit Enin insanlardan hayvanlara geçiyor olabilecei. Van gibi hayvancln çok gelimi olduu bir yerde koyunlardan, keçilerden insanlara geçi de söz konusu olabilir. Fakat ne yazk ki ülkemizde ve Van bölgesinde hayvanlarn ne kadar Hepatit E virüsü tad halen bilinmemekte. Bundan dolay hem ziraatçilerimizin, hem veterinerlerimizin, hem de Halk Sal uzmanlarmzn Vanda niçin bu kadar Hepatit E virüsü yaygnl olduunu bulmak için, geceyi gündüze katp çalmas lazm.
HAMLE HER 5 KADINDAN BR ÖLÜYOR
Hamile kadnlarda bu virüsün çok tehlikeli olduunu belirten Doç. Dr. Dülger, Hepatit E virüsü hamile kadnlarda öldürücü hastalklara ve karacier yetmezliine sebep olabilmekte. Bilinen herhangi bir tedavisi de yok. Yaklak her 5 hamile kadndan bir tanesi ölmektedir. Bundan dolay bu konuda önleyici Halk Sal çalmalarna her zamankinden daha fazla ihtiyaç olduu açktr dedi.
HEPATT E VRÜSÜNÜN TEDAVS YOK
Bu çalmay 200 Hepatit B, Hepatit D ve normal hastalar üzerinde yaptklarn anlatan Doç. Dr. Dülger, Hastalarmz üç gruba böldük ve yeni bir ey bulduk. Örnein, Van ve bölgesinde çok fazla olan Delta Hepatitinin, ayn zamanda Hepatit E virüsüyle birlikteliini ilk defa biz bulmu olduk. Bu aslnda dünya çapnda bir bulu olabilecek bir durum. Hepatit B hastalarnn Van bölgesinde, yaklak yüzde 20si Hepatit D virüsü de tayor. Hepatit D tedavisi zaten çok zor, hatta imkansz gibi. Birde bunun üstüne Hepatit D virüsü tayanlarn, yarsnda Hepatit E virüsü de var. Yani hem D virüsü, hem E virüsü ayn hastada olmas tedaviyi daha da zorlatrmakta. kisinin de zaten tedavisi yok. ki ayr virüsün ayn insanda olmas büyük bir talihsizlik. Daha da talihsizlik olan ksm, her iki virüsün de Van ve bölgesinde dünyadaki oranlardan ve Türkiyedeki oranlardan kat ve kat daha fazla olmas dedi.
VRÜSÜN YAYILMASI ENGELLENMEL
Virüsün daha çok yaylmamas için çalmalarn yaplmas gerektiini anlatan Doç. Dr. Dülger, Hepatit E virüsü için temelde kanalizasyonlarn iyiletirilmesi, insanlarn suya ulaabilmelerinin temini ve hane bana düen gelirin arttrlmas bu virüsün yaylmasnn engellenmesi için temel 3 faktör. Tabi ki temizlik kurallarna uyulmas, kamuya açk tuvaletlerin yaygnlatrlmas ve hayvanlardan geçii engelleyecek veteriner çalmalarnn yaplmas da esastr dedi.