ABD ve ngilterede yaplan üç ayr aratrma ile yallarda iitme kaybnn, bilisel gerileme ve bunama olarak tanmlanan demansa yol açt, ancak iitme cihaz ve koklear implant gibi iitmeye yardmc cihazlarn düzenli kullanlmasyla bunama riskinin azald ortaya konuldu.
Türkiye Odyologlar ve Konuma Bozukluklar Uzmanlar Dernei Bakan Prof. Dr. Gonca Sennarolu, itme kaybnn doutan olabilecei gibi kzamk, menenjit, kabakulak gibi çeitli hastalk ve enfeksiyonlar, doumda oksijen yetersizlii, ba ya da kafa travmalar ve baz ilaç etkileimleri ile yüksek sese maruz kalma gibi dier faktörlere bal geliebildiini söyledi.
Genellikle binde 1 ile 3 arasnda deien doutan iitme kayb orannn, okul çanda yüzde 3ü bulduunu belirten Sennarolu, bu sorunla çevresel faktörlerden kaynaklanabilen sorunlar nedeniyle erikin dönemde ve ileri ya grubunda karlaldn ifade etti. Sennarolu, iitme kayplarnn tek kulakta da geliebileceine dikkati çekti.
Hafif iitme kayb bulunanlarn, gürültülü yerlerdeki konumalar, orta derecedekilerin ses iddeti artmadan normal konumalar anlamada zorlandn aktaran Sennarolu, ileri derecedekilerin ise kulaklarna yakn çok yüksek sesleri bile duymakta zorluk çektiini anlatt.
Küresel ve yal nüfustaki artla birlikte iitme kayplarnn da yükseldiini dile getiren Sennarolu, Dünya Salk Örgütü (DSÖ) verilerine göre, geçen yl 466 milyon kiide iitme kayb görüldüünü söyledi. Sennarolu, DSÖye göre, önlem alnmazsa bu say 2030 ylna kadar 630 milyon iitme engelli birey olacak ve 2050 ylna kadar 900 milyon iitme engelli bulunacak. Art eilimi tersine çevrilmedikçe, salk sistemlerinde de tedavi maliyetleri önemli yer tutacak, kalifiye salk uzman ihtiyac artacak. dedi.
itme kaybnda tedaviye geç kalndnda hastaln ilerlediini ve kalc kayp orannn daha da artabildiini, bu kiilerin kendilerini toplumdan izole edebileceklerini, hem psikolojik hem de fizyolojik sorunlarla karlaabileceklerini vurgulayan Sennarolu, Konumalarn tamamn veya bir ksmn net olarak anlamama, sk sk tekrarlama veya açklama istenmesi, konumalardan ya da sosyal ortamlardan geri çekilme, etrafndakilerin yüksek sesli konumalarn isteme, insanlarn açkça deil mrldanarak konutuklarn düünme, iitme zorluuna bal gün sonunda yorgun hissetme gibi durumlar söz konusu olabiliyor. diye konutu.
- itmeye yardmc cihazlarn kullanm bunama riskini azaltyor
Prof. Dr. Sennarolu, özellikle yallk döneminde iitme kaybnda zamannda tedaviye balanmamasnn, zihinsel becerilerin hastalk nedeniyle zayflamas ile kendini gösteren demansa (bunama) ve bu grupta en çok görülen alzaymr hastalna zemin hazrladn ya da tetiklediini söyledi.
itme kayb tedavi edilmediinde kiinin toplumdan uzaklaarak izole olduuna iaret eden Sennarolu, Yalnzlama, daha hzl bir yallk sürecine götürüyor. Bu durum da demans ve alzaymr tetikliyor. ifadesini kulland.
Son yllarda iitme kayplarnn demans üzerine etkisini ortaya koyan çalmalara arlk verildiini anlatan Sennarolu, bilimsel çalmalarn yer ald Lancette bu alanda yaplan bir aratrmann yaymlandn hatrlatt.
Prof. Dr. Sennarolu, aratrmaya ilikin u bilgileri verdi:
University College Londonda, ngiliz bilim insanlarnca yaplan Demansn Önlenmesi Müdahale ve Bakm balkl aratrmada, dünya genelinde 47 milyon kiinin bunama problemi yaad ve bu saynn 2050 ylnda üç katna çkacann öngörüldüü belirtildi.
Bunamann, beyin damarlarnda tkanma, alzaymr hastal, vitamin eksiklikleri, depresyon gibi birçok nedeninin bulunduu, ancak iitme kaybnn da bunama için bir risk faktörü olduu ortaya konuldu. Aratrma ile hafif derecedeki iitme kayplarnn bile uzun dönemde kiilerde bilisel gerileme oluturduu gösterildi. Bununla beraber, iitme kaybnn tedavi edildiinde veya iitme cihaz ve koklear implant gibi iitmeye yardmc cihazlar kullanldnda bunama riskinin azald saptand.
Ayrca, ABDnin en önemli salk kurumlarndan John Hopkins Üniversitesi Yalanma ve Salk Merkezi tarafndan yaplan Yal Bireylerde itme Kayb ve Bilisel Gerileme balkl aratrmada da bin 984 yal 6 yl boyunca incelendi. Aratrma sonucunda, iitme kaypl yallarn her yl aamal olarak bilisel gerileme yaad görüldü. Hem yaa bal iitme kayb hem de bilisel problemlerin, iletiim güçlüü, izolasyon, yaam kalitesinde düme ve depresyonu beraberinde getirdii ortaya konuldu.
Sennarolu, John Hopkins Üniversitesinde yaplan ve Hearing Research isimli bilimsel dergide yaymlanan Yal Erikinlerde itme Kayb-Epidemiyolojik Nedenlerden Ulusal Giriimlere balkl bir baka aratrmann yapldn anlatarak, Aratrma ile iitme cihaz ve koklear implant gibi uygulamalarn, yallarn konuma ve anlama kapasitelerini artrdn ve bu kiilerin zihinsel olarak daha az yorulduklar belirlendi. dedi.
Prof. Dr. Sennarolu, aratrma ile iitme kaybnn negatif etkilerini önleyen iitme cihazlarnn kullanlmas durumunda beynin daha fazla uyarldnn ve kiinin sosyal etkileiminin arttnn tespit edildiini aktard.
- Doru ayarlanm bir iitme cihaz, gürültü hissi yapmaz
Yallarda bunamann ilerlememesi için iitme kaybnn tespit edildii andan itibaren odyolog (iitme bilimi uzman) tarafndan uygun görülen iitme cihazlarnn mutlaka kullanlmas gerektiini belirten Sennarolu, Tehis konur konmaz cihaza adaptasyon salanarak düzenli kullanlmal. Böylece, beyine iitsel yolla giden bilgi eksiklii giderilmi oluyor. diye konutu.
itme cihaznn mutlaka nasl kullanlmas gerektiinin de iyi bilinmesi gerektiinin altn çizen Sennarolu, cihazn gürültü yaratt gerekçesiyle çkarlmasnn doru olmadn vurgulad.
Sennarolu, gürültü ikayetlerinin cihazn iyi ayarlanmamasndan kaynaklandna dikkati çekerek, Hastann ikayetleri dorultusunda doru ayarlanm bir cihaz, gürültü hissi yapmaz. Hasta ilk kullanmaya baladndan itibaren Odyolog tarafndan iitsel rehabilitasyona alnmas gerekiyor ve iitme cihazlarnn bu iin bilimini yapm olan odyologlar tarafndan ayarlanmas gerekiyor. uyarsnda bulundu.