Koroner kalp hastal kadnlarda ölüm nedenleri arasnda birinci srada yer alyor. Kalp damar hastalklarnn kadnlarda yaam kalitesini azaltan en önemli nedenlerden biri olduunu söyleyen Kardiyoloji Uzman Doç. Dr. Aytun çanga, Kalp ve damar hastalklar kadnlarda erkeklere oranla 10 yl daha sonra ortaya çkmakta ve risk özellikle menopozdan sonra daha da artmaktadr dedi.
Menopozla birlikte hipertansiyon, kan yalarnn yükselmesi, diyabet, kilo art gibi risk faktörlerinin oluumunun artmasnn kalp hastalnn oluumunu da hzlandrdn kaydeden Kardiyoloji Uzman Doç. Dr. Aytun çanga, Koroner arter hastalnn klinik semptomatolojisi, epidemiyolojisi, risk faktörü prevelans, tehis yöntemlerine, giriimlere cevap açsndan iki cins arasnda farkllklar vardr ifadesini kulland.
ABDde kalp hastal nedeniyle toplam ölüm hz son 20-30 ylda azalm olmasna karn bu azalmann erkeklere göre kadnlarda daha yava olduunu vurgulayan Doç. Dr. çanga, Yeni aratrmalar, erkeklere göre kadnlarn ilk kalp krizinden sonra daha olumsuz bir durumda olabildiklerini dorulamaktadr. Aratrmaclar, ilk kalp krizinden sonra kadnlarda ölüm riskinin erkeklere göre yüzde 70 daha fazla olmasnn hastaln daha ar seyretmesinden ve kalp kriziyle ilikili komplikasyonlardan kaynaklanabileceini saptamlardr eklinde konutu.
Kadnlarda kalp hastalklar?
Kadnlarda kalp krizi riski, menopoz dönemi yaklatkça artmakta ve bu art ya ilerledikçe devam etmektedir diyen Doç. Dr. çanga, çalmalarda menopoz sonras dönemde olan kadnlarn kanlarndaki kolesterol düzeylerinin daha yüksek olduu saptanmtr. Aratrmaclar, kadnlarn vücutlarnda meydana gelen deimelerin yalanma, kilo alma ve düük östrojen hormonu düzeylerini de içeren menopoza bal etkilerden kaynaklanabileceini düünmektedirler. Kadnlarda özellikle postmenapozal dönemde Sendom X skl, Metabolik sendrom skl, DM pozitiflii, kan yalarndaki yükseklik, Takatusubo KMPsi gibi durumlar erkeklere göre daha fazladr açklamasn yapt.
Hastane içi ölüm riski fazla
Kadnlarn erkeklere oranla kendi risk faktörlerini daha az fark ettiini belirten Doç. Dr. çanga, Kalp hastalnn yaknmalar kadnlarda erkeklere göre daha belirsiz seyretmekte, bu nedenle çok uyarc olmamaktadr. Erkekler daha çok göüs ars yaknmas ile bavururken, kadnlarda yorgunluk, nefes darl gibi daha genel yaknmalar eklinde balamaktadr. Böylece birçok kadn bu yaknmalarn üzerinde durmayp daha geç dönemde hastalk ilerledikten sonra doktora gitmektedir. Bütün bunlar kadnlarda tannn daha geç konulabilmesine ve bu nedenle hastane içi ölüm riskinin kadnlarda erkeklere göre daha fazla olmasna yol açmaktadr diye konutu.
Kalp hastalklarnn tehisinde kullanlan testlerin kadnlarda daha az uygulandn ve daha yanltc sonuçlar verdiinin de altn çizen Doç. Dr. çanga, kadnlarn fiziksel inaktivite düzeyi fazla olduu için meme dokusu sebebi ile daha önceden anlatlan semptom belirsizlii sebepleri ile gerek stres, gerekse görüntüleme yöntemlerinde duyarllk ve özgüllüün erkeklere göre daha düük olduunu, bu sebeple de erken tehis edilme orannn erkeklere göre daha zayf olduunu söyledi.
Menopoz sonras dönemde koroner arter hastal
Kadnlar yalandkça azalan östrojen düzeyi ile birlikte kalp hastalklar ve inmeye kar olan direncin azaldn anlatan Kardiyoloji Uzman Doç. Dr. Aytun çanga, unlar kaydetti:
60 yana kadar 5 erkekten biri bir koroner kalp hastal ile karlarken, bu oran kadnlar için 1/17 olarak saptanmtr. 60 ya üzerinde ise hastaln görülme riski her iki cins için de eitlenmektedir. Menopoz sonras dönemde koroner arter hastal kadnlar için önemli bir salk sorunudur. Bu dönemde ölümlerin yüzde 25 nedenini oluturmaktadr. Bütün bu sebeplerden ötürü baz çalmalarda östrojen ve benzeri hormon replsaman tedavileri kadnlarda kalp hastal ve kalp krizi risklerini azaltmak için uygulanm, denenmi olup sonuçlar çokça tartmaldr. Hatta baz yaynlarda faydas olmad gibi birçok farkl sebeple ölüm riskini arttrd için kullanlmamasna karar verilmitir.
Kadnlarda normal koroner arter saptanma olasl
Koroner arter hastalnn kesin tansnda kullanlan koroner anjiyografiye kadnlarn erkeklere kyasla daha seyrek gönderildiklerinin saptandn söyleyen Doç. Dr. çanga, Ayn zamanda koroner anjiyografi uygulanan kadnlarda erkeklere kyasla daha az by-pass veya balon anjiyoplasti yapld da saptanmtr. Kadnlarda normal koroner arter saptanma olasl çok daha fazladr. Erkeklere göre koroner damar içine giriim yaplan kadnlarda hipertansiyon, lipid bozukluklar, diyabet ve elik eden dier hastalklar daha yüksek oranda bulunmaktadr. Kadnlarn koroner damar çaplar daha küçük bulunmasna ramen koroner giriim baar oranlar erkeklerle benzerdir. Ancak koroner giriim ilem baars erkeklerle benzer olmasna ramen hastane içi mortalite (ölüm) kadnlarda 10 kat daha fazladr. Bununla birlikte kadnlarn damar yaps itibari ile ilem srasnda yaanabilecek komplikasyon oran erkeklere göre daha fazladr. Sonuç olarak kadnlarda kalp hastal erkeklere göre belirti, bulgu, ikayet, risk faktörleri, tetkik sonuçlar, damar yaps, koroner anjiografi sonuçlar, yaanabilecek komplikasyonlar gibi birçok aamada farkllk gösterse de medikal tedavi yaklamlar ve hayat tarz deiiklikleri önerileri benzerdir. Bu tedavi ve yaamsal önerileri uygulamak hastalarmzn yaam kalitesi ve yaam süreleri için vazgeçilmezdir deerlendirmesinde bulundu.