Jinekolojik Onkoloji Uzman Prof. Dr. Yakup Kumtepe, kadn kanserlerinde modern tedavi yaklamlar hakknda bilgi verdi.
En sk görülen 10 kanserden 4ü kadnlarda ortaya çkyor
Kadn kanserleri denilince akla ilk olarak gebelie bal trofoblastik rahatszlklar (plasentada trofoblast denilen hücrelerin anormal olarak çoalmas) , kadn kanserlerinin preinvaziv hastalklar (kanser öncesi lezyonlar), yumurtalk kanseri, rahim kanseri, rahim az kanseri, tüp kanseri, vajina ve vulva kanseri gelmektedir. Bu hastalklar, kadnlarda ortaya çkan dier kanserler arasnda önemli bir yer tutmaktadr. çünkü dunyada ve ülkemizde en sk görülen 10 kanser türü içinde, kadn kanserlerinden dört hastalk yer almaktadr. Jinekolojik kanserler, tüm kanserlerin ise yüzde 10undan fazlasn oluturur. Kadn kanserlerinde erken tan ve doru tedavi yöntemleri sayesinde tam iyileme salanabilecei unutulmamaldr.
Kanser görülme oran gittikçe artyor
Ülkemizde tüm dier kanserlerde olduu gibi, kadn kanserlerinde de art gözlenmektedir. 2002 ylnda yaam kaybna yol açan hastalklarn yuzde 10u kanserken, Turkiye statistik Kurumunun 2012 verilerine göre bu oran yuzde 20-22ye yukselmi durumdadr. Gelecee yönelik bir perspektifle gerekli önlemler alnmadnda 2025ten sonra artmak kaydyla, 2050li yllara doru her iki kiiden birinin kanser nedeniyle yaamn kaybedebilecei öngörülmektedir.
Sigara içen kadnlarda rahim az kanseri riski artyor
Serviks kanseri olarak da bilinen bu hastalk, dunyada en sk görulen kadn kanseridir. Her yl yaklak 540 bin kadna rahim az kanseri tans konulmaktadr. Rahim az kanserine yol açan HPV virüsü, ayn uçuk virüsü gibi hücrelerin bir yerinde saklanr. Yllar içinde buradaki hücreleri transformasyona çevirerek, normal hücre tipini atipik yani kanser hücresine dönütürebilir. Özellikle erken yata evlenenler, çok eli kiiler veya çok eli partneri olanlar ile günde bir paket ve üzerinde sigara içenlerde risk artmaktadr. HPVnin genetik çeitlilik gösteren, yaklak 100 ayr tipi var. Bunlarn 30-40 tanesi insanlara bulam yoluyla geçebilir.
Hastaln tedavisi iki yönlü yaplr. Virüsün dokunun derinliine geçmediyse rahim aznda tuttuu bölge kolposkopi ile belirlenebilir. Bölgenin cerrahi yöntemle alnmas ile kanserleebilecek alan ortadan kaldrlarak, hastada yuksek oranda iyileme salanr. Basit bir cerrahi ilemle hasta ayn gün taburcu edilebilir. Eer kanser invaziv hale gelmise yani doku derinlerine kadar inmise iki tedavi seçenei vardr. Bu durumda geni kapsaml ve uzun zaman alacak zor bir ameliyat olan radikal histerektomi yaplr. Ayn zamanda kanser hücreleri pelvik bölgedeki lenf bezlerini tuttuu için onlar da çkarlr. Alternatifi ise kemo-radyoterapi; kemoterapi ilacyla o bölgedeki kanser hücreleri na kar duyarllatrlr, akabinde hastaya radyoterapi uygulanr ve takibe devam edilir. Eer geç evredeyse cerrahi ya da kemoterapi ya da radyoterapi fark etmeksizin sa kalm oranlar belirli oranda olur.
Obezite rahim kanserine davetiye çkarabilir
Endometrial ya da uterus kanseri olarak da adlandrlan bu hastaln ortaya çkmasnda obezite büyük önem tar. Ar kilo östrojene, diyabete ve hipertansiyona, dolaysyla rahim kanserine yol açar. Rahim kanserlerinin yaklak yuzde 25i menopoz öncesi, yuzde 5i de 40 ya altnda görülür. Hastaln en önemli belirtisi, düzensiz kanamadr. Her 4 vakadan 3ü erken evrede yakalanabilir.
Hastalk erken evrede yakalanrsa histerektomi ad verilen ve rahmin çkarlmas esasna dayal cerrahiyle baarl bir ekilde tedavi edilebilir. Eer hasta genç yata ve çocuk istiyorsa fertilite koruyucu tedavi uygulanr. Hastaya önce ilaç tedavisi uygulanp, gebeliin salkl bir ekilde tamamlanmas salanr. Ardndan da ameliyat yaplr. leri evrelerde cerrahinin arl da, dolaysyla buna bal riskler de artar. Ameliyatn ardndan radyoterapi ön planda olmak kaydyla, hastalara kemoterapi ve radyoterapi tedavisi uygulanr.
Yumurtalk kanseri konusunda aile öyküsü önemli
Yumurtalk kanserinin görülme oran 60l yalarda zirveye ular. Hastaln ortaya çkmasndaki en önemli nedenlerden biri dourganln azalmasdr. çünkü doum yapmak kiiyi yumurtalk kanserinden korur. Rahim ve rahim az kanserlerine oranla daha geç dönemde fark edilen hastalk, hastalarn yuzde 75inde ilerlemi evrede yakalanr.
Yumurtalk kanserinin yuzde 15i genetik geçile ortaya çkar. Özellikle gen mutasyonu tayan, ailesel kanser öyküsü olan kadnlarn mutlaka 6-12 ayda bir hekim tarafndan kontrol edilmesi gerekir. Bu sayede hastalk daha erken evrede yakalanabilir ve dier kadn kanserlerinde olduu gibi tama yakn oranda tedavi edilebilir. Tedavide sadece rahim ve yumurtalklar deil, vücutta tutulmas muhtemel olan tüm dokular alnr. Cerrahi sonras uygulanan kemoterapiden ise olumlu yant alnr.