Bir yldan uzun süredir dünyay etkisi altna alnan koronavirüs nedeniyle, salk çalanlar mesailerinin büyük bölümünü pandemiye harcad. Salgn nedeniyle insanlarn, dier hastalklarnn tedavisi için hastanelere bavurmaya korkmasnn da etkisiyle özellikle kanser gibi hastalklarda erken tannn önemi tekrar ortaya çkt. Türkiyede ylda yaklak 200 bin civarnda yeni kanser tans alan hasta olduunu söyleyen Diyarbakrda özel bir hastanede görevli Onkoloji Uzman Halis Yerlikaya, son 1 yl içerisinde herkesin koronavirüse yönelmesiyle kanser hastalnn ihmal edildiini ifade ederek, Kanser, tabii ki tedavisi multidisipliner bir hastalk. Bütün branlarn birbiriyle koordineli biçimde ve bir araya gelerek tedavilerini yapmalar gereken hastalklarn banda geliyor. Bu dönemde evde kal çarlar yapld. Hastaneler tamamen Kovid19a younlat. nsanlarmz hastaneye gitmekten korktular. Virüsün yaratt korku nedeniyle hastanelere bavurmadlar ve çok sayda geç tan alan hastamz var. Tan almayan çok sayda hastalarmz var. Bütün bunlarn sonucunda aslnda önümüzdeki yllarda biriken bir hasta grubunun olduunu düünüyoruz. Bu nedenle kanser pandemisi bizi bekliyor diye konutu.
KANSER ÖNLENEBLR VE TEDAV EDLEBLR BR HASTALIK
Kanserin önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalk olduunu dile getiren Yerlikaya, Yalanan nüfus, beslenme biçimi, obezite, sigarann kullanlmas gibi nedenlerle toplum içerisinde de giderek artmaktadr. Kanser tans alan hasta says artmaktadr. Dolaysyla çok sayda yeni hastamz olabilmektedir. Bütün bunlarn erken tehis edilmi olmas lazm. Bu kanser pandemisinin yani toplum içerisinde çok sayda kiinin kansere yakalanmasnn önüne geçmek için de önlemler alnmas, kanseri ortaya çkaran faktörlere yönelik bir takm mücadele gerekiyor ama ayn zamanda kanser olutuysa da erken tehis etmemiz gerekiyor ki çok daha rahat tedavi edelim. Böylece hastalk yaylmadan, dördüncü evreye varmadan bu hastalarmza gerekli tedavileri salayalm ve hayatta tutabilelim. Ne yazk ki Kovid-19 pandemisi sürecinde biz bunu yapamyoruz. Hastalarmz hastanelere gelemiyorlar. Bütün bunlarn sonucunda da çok sayda tan almam, tans gecikmi hastamz olabilmektedir ifadelerini kulland.
ÖLÜME NEDEN OLAN HASTALIKLARIN BAINDA OLACAINI ÖN GÖRÜYORUZ
Önümüzdeki yllarda kanserin en çok görülen hastalklardan biri olacan ve ölüme neden olan hastalklarn banda geleceini ön gördüklerini kaydeden Yerlikaya, unlar söyledi:
Toplumsal düzeyde farkndalk oluturamazsak, buna yönelik gerekli önlemleri alamazsak, gerekli çalmalar yapamazsak, salk sistemimizi buna göre düzenleyemezsek, Kovid-19 d hastalarn sala eriimini salayamazsak bu pandemiyi belki geçebiliriz, virüse bal pandemiyi kontrol altna alabiliriz ama kanserin oluturaca pandeminin bedelini de toplum olarak ödemek durumunda kalabiliriz. nsanlarmz eer kanserin belirtisi olabilecek bulgular varsa hastanelere gitmekten çekinmesin. Belirli ya gruplarna göre tanmlanm tarama programlar var ve bunlarn mutlaka yaplmas gerekiyor. Pandemi var diye bu taramalar yapmaktan vazgeçmesinler. Bizi bekleyen kanser pandemisinin önüne geçmek için aslnda salk sistemimizin yeniden düzenlenmesi lazm. Kanser pandemisi, bir gerçeklik. Örnein meme kanseri erken evrede sadece ameliyatla tamamen düzelteceimiz bir hasta, ne yazk ki bu süreçte hastaneye bavurmad ve tans geciktii için hastal yaylm, 4üncü evrede geliyor. Hastalk 4üncü aamaya geçtii zaman sürekli tedavi altnda kalmas gerekiyor. Sürekli hastaneye gelip gitmeleri gerekiyor. Dolaysyla iyileme ans tamamen ortadan kalkyor. Bu çok ciddi bir halk sal sorunu.