sa PEK
DYARBAKIR(SÖZ)-ç Hastalklar Uzman Dr. Halil Öztürk, kanser taramasnn önemi hakknda bilgi verdi.
Erken tan tedavi ansn artryor
Her hastalkta olduu gibi kanser tedavisinde de erken tan büyük önem tamaktadr. Herhangi bir belirti olumadan hastaln tehis edilmesini amaçlayan kanser taramalarn özellikle riskli gruptaki kiilerin ihmal etmemesi gerekmektedir.
Kanser taramalarn 4 ana balk altnda deerlendirmek mümkündür.
1-Kanser taramas nasl yaplr?
Fizik muayene
Laboratuvar testleri
Görüntüleme yöntemleri
Genetik testler
2-Kimler kanser taramas için daha uygundur?
Ailesinde ve kendi geçmiinde kanser öyküsü olanlar
Kanser ile ilikili olabilecek baz genetik bozukluklara sahip olanlar
Kanser oluumuna sebep olabilecek tütün kullanm veya kimyasal maddelere maruz kalanlar
leri yatakiler
3-Hangi kanserler için düzenli tarama önerilir?
Meme Kanseri: Mamografi ile yaplan taramalarn özellikle 40-70 ya arasndaki kadnlarda meme kanserine bal ölümlerin belirgin olarak azaltt gösterilmitir. Taramalarda 25-39 ya arasnda yllk meme muayenesi ve 40 ya üstünde ise meme muayenesi ile birlikte mamografi yaplmas önerilir.
Servikal (rahim az ) kanser: HPV (human papillomavirus) testi ve PAP smear tek bana veya birlikte yaplmas önerilen testlerdir. 21-29 ya arasndakilerin üç ylda bir PAP smear testi yaptrmas, 30-64 ya arasndakilerin her yl PAP smear testi ve 5 ylda bir HPV testi önerilir. 65 ya üstünde son on yldaki testlerde anormal bulgu yoksa taramaya gerek olmad düünülmektedir.
Kolorektal (kaln barsak) kanserler: Dk testleri (dkda gizli kan ve dk DNA testi) ve kolonoskopi barsak kanserlerini tarama ve erken tansnda kullanlan testlerdir. 45 yandan itibaren her yl dkda gizli kan ve 10 ylda bir kolonoskopi yaplmas önerilir.
Prostat kanseri: 45 yandan itibaren muayene ile birlikte PSA (Prostat spesifik antijen ) taramas yaplr. Ancak ailesinde prostat kanseri bulunanlarda daha erken yalarda taramaya balamak daha uygun olacaktr.
4 -Risk faktörlerinin veya belirtilerin olmas durumunda yaplmas önerilen kanser taramalar nelerdir?
Endometrium (rahim) kanseri: Yllk transvajinal ultrasonografi ve endometrial biyopsi önerilir.
Karacier kanseri: Kronik viral hepatitlerde, otoimmün hepatit, karacier sirozu durumunda veya doutan gelen bir karacier hastalnz varsa ylda bir karacier ultrasonografisinin yaplmas ve AFP ( Alfa feto protein) ölçümü uygun olacaktr.
Over (yumurtalk ) kanseri: Yakn akrabalarnzda over kanseri varsa, BRCA1 veya BRCA2 genetik mutasyonlarna sahipseniz, ylda bir transvajinal ultrasonografi ve CA 125 ölçümü önerilmektedir.
Akcier kanseri: Sigara içenlerde (1 paket 20 yl veya 2 paket 10 yl) sigara içimi varsa ya da son 15 yl içinde sigara braklmsa 50-80 ya arasnda, tarama için düük doz bilgisayarl akcier tomografisinin çekilmesi gerekmektedir.