Kadn Hastalklar ve Doum Uzman Op. Dr. Fatma Özdemir, yumurta dondurma ileminin tbbi zorunluluk durumlarnda yasal hale geldiini belirterek; kemoterapi ve radyoterapi gibi üreme organlarna zarar veren tedaviler öncesinde, üreme fonksiyonlarnn kaybedilmesine yol açacak olan ameliyatlar (yumurtalklarn alnmas gibi) öncesinde, yumurtalk rezervi düük olup henüz dourmam olanlar veya ailesinde erken menopoz hikayesi olanlarda yaplabileceini söyledi.
YA LERLEDKçE GEBELK ANSI DÜÜYOR
Kadnda ya ilerledikçe gebelik ans dütüü gibi genetik anomalilerin (kanser vb.) ortaya çkma riski de artyor. Bu yüzden günümüzde konumu deien, i yaamnda daha fazla yer alan ve bu etkilerle evlilik yan erteleyen kadnlar, anne olmakta geç kalyor. Bu tür durumlardan dolay yumurta dondurma ilemi kadnlarn bu kayglarn gideren, ilerlemi yalarna ramen bebek sahibi olmasnn yolunu açan bir uygulama olduunu belirten Op. Dr. Fatma Özdemir, yumurta dondurma ilemi hakknda bilgi verdi.
Türkiyede yumurta dondurma ilemi 30 Eylül 2014 tarihinden itibaren, Üremeye Yardmc Tedavi Yöntemleri yönetmeliinin 20nci maddesinde belirtilen tbbi zorunluluk durumlarnda yasal hale geldiini belirten Op. Dr. Özdemir, Kemoterapi ve radyoterapi gibi üreme organlarna zarar veren tedaviler öncesinde, üreme fonksiyonlarnn kaybedilmesine yol açacak olan ameliyatlar (yumurtalklarn alnmas gibi) öncesinde, yumurtalk rezervi düük olup henüz dourmam olanlar veya ailesinde erken menopoz hikayesi olanlarda yumurta dondurma ilemi gereklilik durumlar oluturuyorlar. Bu durumlar bulunan hastalarn üç uzman doktordan oluan salk kurulu raporu ile belgelendirilmesi ile yumurta dondurma ilemleri yaplabilmektedir dedi.
YUMURTA DONDURMA LEM
Yumurta dondurma tedavisinde tpk tüp bebek tedavisinde olduu gibi adetin ikinci veya üçüncü günü yaplan ultrasonografi sonras yumurtalklarn uyarlmas için günlük enjeksiyonlar balandn kaydeden Op. Dr. Özdemir, Yumurtalarn büyütülmesi yaklak 2 hafta içerisinde olur. Yumurtalar belli bir boyuta geldikten sonra anestezi altnda ultrason eliinde yumurta toplama inesi yardmyla toplanr. Toplanan yumurtalar özel kimyasal solüsyonlar ile belirlenmi süreler boyunca muamele edilir ve hastaya özel olarak hazrlanm tayclarda -196 santigrat derecedeki sv azot içeren tanklarda saklanmaya alnr. Dondurma ilemi tüp bebek laboratuvarnda sorumlu embriyologlar tarafndan yaplr. Yumurtalar vitrifikasyon (camlatrma) denilen yöntemle dondurulur, bu ilem çok hzl dondurma ilemidir. Bu sayede yumurtalarn içinde buz kristalleri oluumu engellenir.
Yumurtalklarn uyarlmas tedavi srasnda kan östrojen seviyesinde belirgin bir art olmaktadr. Meme kanseri, rahim içi kanser (endometrial kanser) gibi yüksek östrojen hormonu ile ilikili kanser türlerinde ise kan östrojen seviyesinde art istenmeyen bir durumdur. Dolaysyla bu tür östrojen baml kanser tedavisi gören ve kemoterapi veya radyoterapi öncesi yumurta dondurma tedavisi yaplacak olan hastalarn yumurtalklarnn uyarlmasnda farkl tedavi rejimlerinin kullanlmasn gerektirmektedir. Bu hastalarda yumurtalklarn uyarlmasnda tedavi srasnda östrojen yükselmesine izin vermeyen selektif östrojen reseptör modülatörleri ya da aromataz inhibitörleri tercih edilir. Ayrca meme kanserli hastalarn çouna cerrahi tedavi sonras vakit kaybetmeden kemoterapi balanmas istenmektedir. Normalde yumurtalklarn uyarlmas tedavisine adetin ikinci veya üçüncü günü balanmaktadr. Yaplan çalmalar meme kanserli hastalarda kemoteropide her 4 haftalk gecikmenin hastann sa kalmnda yüzde 15lik bir azalmaya sebep olduunu göstermitir. Bu sebepten, son yllarda yaplmaya balanan yeni bir uygulama ile normalde adetin ikinci veya üçüncü günü balanan yumurta gelitirme tedavisine adetin herhangi bir döneminde balanabilmekte ve en geç 2 hafta içinde yumurtalar toplanabilmektedir. Böylece hastann kemoteropi tedavisi gecikmemektedir eklinde konutu.
DONDURULMU YUMURTALAR EN FAZLA BE YIL SAKLANIR
Dondurulmu yumurtalarn merkezlerde en fazla be yl süre ile saklanabildiinin altn çizen Op. Dr. Özdemir, Daha fazla saklanmas bakanln ve dondurulmu yumurta sahiplerinin iznine tabi olup; saklanan numunelerin deerlendirmeleri, saymlar ve tekrar kullanlmasn engelleyecek ekilde imhas ilgili müdürlük bünyesinde kurulacak komisyon tarafndan yaplr. Vitrifikasyon (yumurta dondurma) yöntemi ile dondurulan yumurtalar çözüldüünde yüzde 90dan fazla canllk oran elde edilmektedir. Sonrasnda gebelik istendiinde yumurtalar çözülür, çözülme sonras canl olarak gözlenen yumurtalara elerden elde edilen sperm hücreleriyle mikroenjeksiyon (CS) ilemi uygulanr. Elde edilen embriyolar laboratuvarda özel kültür sistemlerinde belirli sürede büyütüldükten sonra ana rahmine transfer edilir. Yaplan son çalmalarda vitrifikasyon yöntemi ile dondurulan yumurtalardan çözme sonras elde edilen embriyolarn rahime transferi ile taze denemede elde edilen gebelik oranlarna yakn gebelik oranlarnn elde edildii gösterilmitir ifadelerini kulland.