Doç. Dr. M. Ali Kaplan, 1-7 Nisan Kanser Haftas öncesinde, kanserden korunmak için 9 öneri hakknda bilgi verdi.
1- Et yerine balk, un yerine baklagiller tüketin
Kanserden korunmada salkl beslenmenin önemi büyüktür. Taze meyve ve sebzeden zengin bir beslenme alkanl kazanlmas, yeterli miktarda su tüketilmelidir. Saat ba bir bardak su, vücudun sv ihtiyacn karlayacak ve toksinlerin atlmasna yardmc olacaktr. Et tüketiminde tercih, daha çok beyaz et ve balktan yana olmaldr. Balk, özellikle k aylarnda haftann 2 günü menüye eklenmelidir. Krmz et tüketimi kaln barsak kanseri riskini artrd için haftada en fazla kii bana yarm kilo et yeterli olacaktr. Etler halama veya buulama yöntemiyle piirilmeli, mangalda ve atee yakn piirme yöntemlerinden olabildiince uzak durulmaldr. lenmi et grubunda olan salam, sosis ve sucuk gibi arküteri ürünleri tüketilmemelidir. Tuz, eker ve unlu besinler de snrlandrlmal, günde 3-4 gramdan fazla tuz ile erbetli, ar tatllardan uzak durulmaldr. Bakla, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi besinlerden zengin sofralar hazrlanmaldr. Plastik kaplar ve ieler yerine cam olanlar kullanlmal, besinlerin saklanma koullarna ve son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir.
2- Hareket edin ve kilo verin
çan önemli hastalklar arasnda gösterilen obezite, kanser oluumunda etkilidir. Meme kanseri bata olmak üzere; kaln barsak, rahim, yemek borusu, pankreas, prostat gibi kanser türlerinin oluumuna zemin hazrlar. Bu nedenle kilo vermek için gerekirse bir beslenme ve diyet uzmanndan yardm alnmaldr. Günlük egzersizler de kanseri önlemeye yardmcdr. Hareketli yaam ve düzenli spor, özellikle meme, kaln barsak, rahim ve prostat kanserleri üzerinde etkilidir.
3- Sigara ve alkolden uzak durun
Tüm kanser vakalar içerisinde ölümlerin %30undan, akcier kanserinin de %90ndan sigara sorumludur. Alkol, sigara ile birlikte kullanldnda kanser riskini daha da artrr. Özellikle az, boaz, grtlak, yemek borusu, karacier, pankreas, kaln barsak ve meme gibi organlarda kanser geliimini tetiklemektedir. Sigara ve alkolden uzak durmak, kanserle savata çok önemli bir kuraldr.
4- Stres kontrolü salayn
Tüm hastalklara zemin hazrlayan stres, dolayl olsa da kanser oluumunu tetikleyebilir. Psikolojik destek almak, spor yapmak, sosyal aktivitelerde bulunmak veya doktor kontrolünde baz ilaçlar kullanmak, stresle mücadelede etkilidir.
5- Güne nlarndan yeterli oranda yararlann
Güne nlarna uzun süreli maruziyet, ultraviyole B nlarnn cilde nüfuz etmesine ve kanser oluumuna zemin hazrlar. Bu nedenle güne nlarndan 15 dakika süre ile yararlanmak, D vitamini alm açsndan yeterlidir. Günein zararl nlarna kar kn da gerekli koruma salanmaldr. Zorunlu olarak güne altnda vakit geçirenler ya da yazn tatil beldelerinde uzun süre bulunanlar, koruyucu güne kremleri kullanmaldr.
6- Tedbir amaçl tedavileri önemseyin
Vücudunda lezyonlar bulunan kiilere ilaç tedavisi balanabilir. çünkü bu lezyonlar meme veya prostat kanserinin habercisi olabilir. Genetik açdan meme ve yumurtalk kanseri riski tayan kiilere ameliyat önerilebilir. Rahim az kanserini düündüren öncü lezyonlar saptandnda ise koruyucu cerrahi müdahaleler yaplabilir. Barsaklarnda yaygn polipler görülen hastalarn barsaklarnn bir bölümü alnabilir. Bu tedavi yöntemlerinin kansere kar koruyucu önlemler olduu unutulmamaldr.
7- Kanseri haber veren belirtileri dikkate aln
Kanserin erken belirti ve bulgularn bilmek, hastala kar gerekli önlemleri almak açsndan önemlidir. Açklanmayan kilo kayb, ate, halsizlik, ar, barsak alkanlklarndaki deiiklikler, idrarda ve büyük abdestte kan, beklenmedik ve anormal kanamalar ile akntlar, iyilemeyen yaralar, vücutta ele gelen kitleler, ilikler, yutma güçlükleri, hazmszlk ve ses kskl kanserin belirtileri olabilir. Bu belirtiler fark edildiinde en ksa zamanda doktora bavurulmaldr.
8- Enfeksiyonlardan korunmak için alann
Dünyada tüm kanserlerin %20si kronik enfeksiyonlar nedeniyledir. Human Papilloma virüsü (HPV) rahim az kanserine, Hepatit B virüsü karacier kanserine neden olabilmektedir. Ayrca AIDS hastal olanlarda birçok kanser daha fazla görülmektedir. Güvenli bir cinsel yaam ve alanma ile bu enfeksiyonlardan ve kanserden korunmak mümkündür.
9- Düzenli kontrolleri ihmal etmeyin
Herhangi bir ikayetleri olmasa da erkeklerin 35, kadnlarn ise 40 yandan sonra checkup veya tarama programlar yaptrmalar kanserde erken tan için oldukça önemlidir. Meme, rahim az, prostat ve kolon kanserlerine özel yaplan tarama programlar, ilgili bran doktorlarnn önerileri ile gerekli zaman dilimlerinde yaptrlmaldr.