Onkoloji Uzman Doç. Dr. Soley Bayraktar, 04 ubat Dünya Kanser Günü öncesinde, kanser hastalnn tan ve tedavilerindeki güncel gelimeler ile kanser riskini azaltan önlemler hakknda bilgi verdi.
çevresel faktörleri iyi tanyn
Kanser, tek bir hastalk deil, bir hastalk grubu olarak kabul edilmektedir. Yüzlerce türü olan hastalk, tüm dünyada hzla artarak kalp hastalklarndan sonra yaam tehdit edici risk faktörleri arasnda yer almaktadr. Kanserin deitirilemeyen nedenleri bulunmakla birlikte, kanser oluumunu önleyebilecek baz deiiklikler, hastaln kontrol altna alnabilmesine olanak tanmaktadr. Genetik nedenler ve ilerleyen ya engellenemese de çevresel faktörler ve günlük yaam alkanlklarnn düzenlenmesi ile kanserin azaltlabildii günümüzde artk bilinen bir gerçektir. Bunun yannda kanser oluumuna zemin hazrlayan çevresel faktörlerin de iyi tannmas önemlidir. Bunlar;
Ar alkol tüketmek
Ar kilolu olmak
Hormonlu yiyecekler tüketmek veya hormon içerikli haplar almak
HPV virüsü (sadece cinsel yolla bular)
Radyasyon almak
Güneten korunmamak ve günein zararl nlarna maruz kalmak
Sigara içmek
Tek bir sigara bile yaam kayb riskini artryor
Ar kilo ve sigara, kanser hastalklarnn en önemli sebepleri arasnda bulunmaktadr. sigara az miktarda içilse bile kanser oluturma riski yüksektir. Hayatlar boyunca günde sadece bir tek sigara içen kiilerde bile erken hayat kayb riski, içmeyenlere göre % 64 daha fazladr. Günde 1 ila 10 sigara içenlerde ise erken ölüm riski % 87 daha fazladr. Sigara ne kadar erken yata braklrsa, kanser riski de o kadar hzl azalmaktadr. Sigara-kanser ilikisi en çarpc olarak akcier kanserinde görülmektedir. Günde 1 sigaradan daha az içenlerde bile akcier kanseri riski, içmeyenlere göre 9 kat daha fazladr. Günde 1 ila 10 sigara içenlerde ise akcier kanseri, riski içmeyenlere göre 12 kat daha fazladr. Sigara içmek sadece kanser deil, dier kronik akcier hastalklarnn oluum riskini de artrmaktadr. Buna bal olarak, günde 1 ila 10 adet sigara içenlerin akcier hastalklarndan ölüm riski, içmeyenlere göre 6 kat, kalp rahatszlklarndan ölüm riski de 1.5 kat art göstermektedir.
Düzenli spor yaparak 13 farkl kanseri engelleyebilirsiniz
Amerikan Ulusal Kanser ajansnn(NCI) yapt son çalmaya göre düzenli spor yapmann, kansere yakalanma riskini % 20 azalttn ortaya koymutur. Spor özellikle; meme, kaln barsak ve rahim kanseri riskini azaltc etkiye sahiptir. Spor ayn zamanda yemek borusu kanseri ile karacier, mide, böbrek, ba-boyun, mesane kanseri ve lösemi riskini de azaltmaktadr. Yaplan aratrmalarn ortaya koyduu bir baka çarpc gerçek de sigara içen ve ar kilolu olan kiilerin düzenli spor yaptklarnda, kansere yakalanma riskinin azalmasdr.
Haftada 150 dakika spor kanser riskini azaltr
Bata kanser olmak üzere birçok hastalktan koruyucu etkiye sahip olan spor, haftada en az 2.5 saat yaplmaldr. Spor, kiinin salk durumuna özel olmal ve genellikle nabz en az 120 olacak ekilde orta-kuvvetli derecede yaplmaldr. Yüzme, bisiklet, yumuak zeminde komak kiinin daha salkl bir vücuda sahip olmasn salamaktadr. Nabz arttran ve vücudu fiziksel olarak tam çaltran, ya yakan egzersizlere kardiyo ad verilmektedir. Metabolizmay düzene sokan kardiyo egzersizlerin yannda herkesin daha kuvvetli kemik ve kaslara sahip olabilmesi için belli oranda arlk kaldrmas da tavsiye edilmektedir. Özellikle kadnlarn menopoz sonras kemik erimesi riskine kar kendileri için uygun olan arlk kaldrmalar önerilmektedir. Spor yaparak metabolizmas güçlenen vücut, daha çok kalori yaklmasn salayarak kiinin ideal kiloda kalmasn salamaktadr. Spor ayn zamanda insülin direncini krarak vücutta enflamasyonu azaltr ve kansere dönüebilecek anormal hücrelere yol açan büyüme hormonlarn azaltmaktadr.