Kanserin tedavi yöntemlerinden biri olan kemoterapi, tümörün ilaçla tedavi edilerek hastaln sürecini yavalatmay, geriletmeyi veya durdurmay hedefleyen bir tedavi ekli. Tedavinin yan etkileri ise kullanlan ilacn türüne, dozuna, hastaln türüne ve kiilerin yapsna göre deiiklikler gösterir. En sk görülen yan etkilerinin bulant, kusma, saç dökülmesi ve yorgunluk olduunu belirten Beslenme ve Diyet Uzman Evnur Saray, kemoterapi srasnda ve sonrasnda beslenmenin rolüne deindi.
Hastaln tedavisinde, dengeli ve yeterli beslenmek tedavinin yan etkileri ile baa çkabilmek, zedelenmi normal dokularn iyilemesini hzlandrmak, enfeksiyondan korunmak ve oluabilecek komplikasyonlar önlemek açsndan oldukça önemli olduunu vurgulayan Dyt. Evnur Saray, kemoterapi srasnda oluabilecek yan etkileri önlemek için u besinleri önerdi;
Bulant-Kusma
Kemoterapi alnan günlerde özellikle kemoterapi öncesi hafif bir öün tüketimi veya attrmalar tercih edilmelidir. Küçük porsiyonlarda, sklkla, düük yal ve posal yiyeceklerin tüketilmesi, tedaviden 1-2 saat önceden yemek yenmemesi önerilmektedir.
Bulant ve kusmada kiinin kendi tercih ettii besinleri tüketmesi bulant ve kusmay önlemede oldukça etkili olabilmektedir. Dikkat edilmesi gereken bir baka nokta ise kiinin zorlanmamasdr, srarc olunmamaldr.
Bulant kusmaya önerilen besinler ise; zencefilli gazoz gibi aromal içecekler, naneli/limonlu ekerler, blenderdan geçirilmi sebze ve patates püreleri, krakerlerdir. Yemek srasnda sv kstlamas yapmak, scak besinler yerine souk besinler tüketmek bulant ve kusmay önleyecektir. Örnein meyveli buz küpleri bulant kusmaya iyi gelecektir.
Tat ve Koku Deiimler (disguzi)
Tat ve koku alma duyusu deiimleri tedavi srasnda görülebilir. Bu süreçte besinlerde; baharat ve çenilerle zenginletirme ( örnein; soan, sarmsak, kekik, nane, biberiye ve fesleen gibi) , eki besinlerin kullanm(portakal, limon ve limonata gibi), marinasyon ilemi, krmz et yerine tavuk veya hindi eti seçimi yapmak etkili olacaktr.
Az Kuruluu (kserostomi)
Kemoterapi sonras seyredebilen az kuruluu, tüketilen besinler yoluyla en aza indirgenebilir.
Gün boyu azar azar su içmek, naneli/limonlu besinler yemek, sakz çinemek, buz parçalar ve buzlu meyveler tüketmek, çinemeyi kolaylatrmak için salata soslar, yemek soslar etkili olacaktr.
Az Yaras ve Arsnda
çinemesi ve yutmas kolay besinler tercih edilmelidir, içeceklerin pipet yardm ile tüketilmelisi kolaylk salayacaktr.
Yemekle birlikte sv alnmaldr, scak besinler yerine oda scaklndaki besinler veya souk besinler önerilmektedir. Buz parças emmek azn uyumasn ve ary dindirmesinde etkili olacaktr.
Tüketilmesi istenmeyen besinler ise; narenciye, meyve sular(özellikle,portakal, limon, limonata, kivi,mandalina), baharatl yiyecekler( acl , tuzlu,ekili, salçal), domates, ketçap, sirke, kraker, galeta, çi sebze ve kuruyemilerdir.
tah Kayb
Tedaviden 1-2 gün sonra itah kayb kendine gösterir ve yaygn bir olgudur. 3 temel ana öün yerine günde 5-6 kez ufak miktarlarda öün tüketimi önerilmektedir.
Hacim olarak küçük, protein ve enerji bakmndan yüksek besinler önerilmektedir.
Yemek srasnda su tüketilmemelidir. çilmesi gerekiyorsa ufak yudumlar halinde olabilir. Fazla su tüketilecekse yemeklerden 30 dk önce veya sonra su tüketimine balanmaldr.
Yumuak ve souk besinlerin tüketimleri önerilmektedir.
tahnzn en iyi olduu saatte en büyük öününüzü yiyin. Öün arasnda attrmaktan
çekinmeyin. Yemekten önce hafif bir egzersiz (yürüyü, hareket) itah açabilir.
Erken Doyma
Erken doyma beslenme tedavisinde nedeni aratrlmaldr. Bu süreçte hastalar az az sk sk beslenmeli, enerjisi ve proteini yüksek attrmalklar tecih etmeli ve özellikle bir gün önce tüketilen besinler sorgulanmaldr. Ya içerii yüksek ve gaz yapc besinlerden kaçnmalyz.