Gastroenteroloji Uzman Doç. Dr. Mustafa Kaplan, koronavirüsün yol açt sindirim sistemi sorunlar hakknda bilgi verdi.
KORONAVRÜS VÜCUT SSTEMLERN BR BR ETKLYOR
Besinlerin vücutta parçalanmas ve kullanlmayan ksmlarnn dar atlmasn salayan sindirim sistemi bir organlar topluluudur. Az, yutak, yemek borusu, mide, ince barsak, kaln barsak ve anüsü etkileyen sorunlar sindirim sistemi hastalkladr. Koronavirüsün neden olduu enfeksiyon ise vücuttaki birçok sistemi etkileyen bir hastalktr. Rahatszln banda sadece nefes darl, öksürük, boaz ars ve ate gibi solunum sistemini ilgilendiren bir enfeksiyon olarak görülse de sadece bu ekilde olmad zaman içinde anlalmtr.
VRÜS BAIRSAKLARDA çOALIYOR
Koronavirüs vücuttaki en çok etkiledii sistemlerden birisi ise sindirim sistemidir. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlara bal olarak sindirim sisteminde ishal geliebilmektedir. Baz hastalar ishal ikayetleri ile salk kurulularna bavurmakta, hatta baz hastalarn ishal belirtisi aratrlrken Covid olduu ortaya çkmaktadr. Yaplan aratrmalarda koranavirüsün barsaklarda çoalma özellii olduu belirlenmi, ince barsaklardaki emici yaplar ise bozduu belirlenmitir. Virüsün, barsaklardaki besinlerle alnan aminoasit yapsnn bozulmasna neden olduu görülmütür. Bu hastalarda balangç belirtisi olarak en sk görülen ve etkisi nerdeyse bir aya kadar, bazen de daha uzun süren koku ve tat kayb da ortaya çkmaktadr. Geçmeyen bulant, kusma hissi, halsizlik ikayetlerinden yola çklarak ya kan testi ya da göüs tomografisi çekilerek hastalarn Covid pozitif olduu netletirilmektedir.
LAçLARIN NEDEN OLABLD KAYETLER GEçC
Bilindii gibi koronavirüsün neden olduu hastaln tedavisinde kullanlan ilaçlar, hastaln iddetini azaltmak için yüksek dozda balanmakta ve bir haftaya kadar hastalara bu ilaç verilmeye devam edilmektedir. Son zamanlarda yaplan çalmalarda bu hastaln en etkili tedavilerden birinin bu anti-viral ilaç olduunu belirlenmitir. lacn en bilinen etkilerinden birisi de mide barsak ikayetlerini artrmas ve karacier testlerinde çkacak deerleri yükseltmesidir. Bu ilac kullanan baz hastalarda bu deerler 10 kata kadar artmakta ama genellikle hzl bir ekilde düzelmektedir. Hastalarn 3te 1inde az da olsa karacier enzim yükseklii görülmektedir, ancak karacier yetersizlii ve sarla neden olduu kantlanmamtr. Ayrca koronavirüsün kendisi de dispepsi denilen hazmszlk ve mide arsna neden olabilmektedir. yileme sonrasnda hastalarda pht atma riski olabilecei için aspirin veya kan sulandrclar, bunlar da mideye bazen dokunabilmektedir.
KAYETLER DDETL SE MDE KORUYUCU LAçLAR VERLMEL
Hastal atlatan kiiler; geçmeyen mide ars, hazmszlk, bulant gibi ikayetlerle hastanelerin acil servislerine ve gastroenteroloji bölümlerine bavurmaktadr. Hastalara, bu durumun geçici olduu belirtilmelidir. ikayetleri iddetli olan hastalara ise mide koruyucu ilaçlar ve barsak hareketlerini düzenleyen ilaçlar verilmelidir. Bu rahatszlk devam ediyorsa endoskopi yaplmas tavsiye edilebilir. Kilo kayb, azdan veya makattan kanama, boazda taklma hissi, ailede mide kanseri hikayesi varsa endoskopiyi hemen olmalar önerilmelidir.
SALIKLI BESLENME çOK ÖNEML
Hastalk boyunca doru besinlerle dengeli bir beslenme program uygulanmaldr. Gün içinde bol su içilmeli, katksz doal besinler tüketmeye özen gösterilmelidir. Beslenme konusunda doktora danlarak uygun bir planlama yaplabilir.