DYARBAKIR-Koronavirüsün neden olduu hastalklara her geçen gün bir yenisi ekleniyor. Yaplan çalmalar koronavirüsün inme vakalarn tetikledii yönünde. Dünya nme Önleme Günü nedeniyle inme hastalnn görülme oran ve koronavirüsle ilikisini deerlendiren Nöroloji Uzman Prof. Dr. Yakup Krespi, Pandeminin ilk döneminde bu hastaln sadece bir akcier hastal olduunu zannediyorduk. Günümüzde hastaln damar ve damarn iç bölümündeki zar tuttuunu gözlemledik diye konutu.
DAMAR DUVARININ ZARAR GÖRDÜÜNÜ BLYORUZ
Koronavirüsün en önemli etkisinin vücuda girdikten sonra yaratm olduu bir sitokin frtnas olduuna dikkat çeken Prof. Dr. Yakup Krespi, Bu durum vücutta bir iltihabi sürece yol açyor. Bu süreç srasnda damar duvarnn zarar gördüünü biliyoruz. Bu süreç esnasnda phtlamay tetikleyen birçok faktörün kana salndn biliyoruz. Bu faktörlerin etkisi altnda damarlarda phtlar geliebiliyor. Bu phtlar yalnzca beyni deil kalbi ve akcier damarlarn da etkileyebiliyor. Yalnzca atar damarlar deil beraberinde toplardamarlar da etkileyebiliyor. Son dönemde yaplan aratrmalara göre, koronavirüs tansyla hastaneye yatrlan her bin hastadan 1inde inme geliebiliyor. yi haber bu rakamn beklediimizin altnda olmas, bizler yüzde 2ler düzeyinde olduunu düünüyorduk. Yüzde 1in altnda olduu ortaya çkt. Düündüümüz kadar yüksek olmasa da grip nedeniyle hastaneye yatan gruba göre koronavirüs hastalarnda inme görülme oran daha fazla deerlendirmesinde bulundu. Tabi bu oranlar sadece hastanede yattklar esnada inmesi tehis edilebilen hastalar yanstmakta; bir ksm hastada hastaln ar seyri nedeniyle gözden kaçan inmelerin de olabilecei hesaba katlmal diye konutu.
KORONAVRÜS ENFEKSYONUYLA BRLKTE NME LE YATIRDIIMIZ HASTALAR OLDU
Koronavirüs enfeksiyonu tans olmayan, bu durumun farknda olmayan yani asemptomatik inme ile yatrdmz ve sonrasnda koronavirüs tans koyduumuz hastalarmz oldu diyen Prof. Dr. Yakup Krespi, Pandemi süreci ilerledikçe koronavirüs enfeksiyonu iyiletikten sonra inme ikayetiyle hastaneye bavuran hastalarmz olmaya balad. Bu inmelerin görülme oran, inme risk faktörlerini tayan hastalarda daha fazla. 65 yan üzerindeki kiilerde risk daha fazla. Dolaysyla koronavirüs ile inme gelimesi arasnda ban ne kadar güçlü olduunu bilmesek de öncelikle bir riskin olmas, ya açsndan da risk grubunda olmak gerekli. Bu grupta koronavirüs inmeyi tetikliyor demek için halen erken, etkinin düündüümüzden daha az olduu yönünde veriler var ifadelerini kulland.
NME TEDAV EDLEBLR BR HASTALIK
nmenin çok önemli bir halk sal sorunu olduunu hatrlatan Prof. Dr. Krespi, unlar söyledi:
nme dünyada hala ölüm nedenleri arasnda 3üncü, sakatlk nedeni arasnda 1inci srada yer alyor. 100 binde 200 ila 300 kii arasnda gözüken bir hastalk. Bu hastaln koruyucu önlemleri var. Bunun yan sra artk tedavi edilebilir bir hastalk. Kendinizi risk faktörlerinden korumalsnz. Bata hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterole kar korunmalsnz. Genç yalarda balayan sigara içiciliine son vermelisiniz. Hareket ederek kilo almndan kaçnmalsnz. Tüm bunlar yapabilir, risk faktörlerini kontrol altnda tutarsanz inmeyi yüzde 80 orannda azaltrsnz.
TEDAVYE LK 4.5 SAATTE PIHTI ERTC LAçLARLA BALANMALI
Hastaln kalp krizi gibi ani bir ekilde ortaya çktn anlatan Nöroloji Uzman Prof. Dr. Yakup Krespi u uyarlar sralad:
Risk faktörlerinin birikimi sonucu iyi bir farkndalnz olmazsa bu hastalk aniden ortaya çkabilir. Kol ve bacakta aniden bir felç geliti ya da aniden bir konuma bozukluu baladysa ve 15 dakika sürüp geçiyorsa bu duruma aldanmamak gerekiyor; böyle geçici ikayetleri olan hastalarda ilk bir haftada yerleen inmenin görülme olasl her 5 kiide 1dir. Dolaysyla bu durum kalc inme gibi alglanmal ve hemen salk kurumuna bavurularak önlem alnmal. Bu hastaln tedavisi ilk 4.5 saatte pht eritici ilaçlarla balamal. lk 6 saatte anjiyografi ile tkal damara girip damar açmamz mümkün. Hatta bunlar artk günümüzde ilk 24 saatte de yapabiliyoruz. Uygun tedavi yaplrsa 3 hastadan 1i eski haline dönüyor. Damar açc tedavilerin ardndan hastalara ilk 10-15 gün hastanede uygulanan bakm ve tedavi uygulamalarna paralel olarak erken fizik tedavi ve rehabilitasyon tedavileri uygulanyor. Bu dönemden sonra ikayetleri deiik oranlarda devam eden hastalara ilk 3-6 aya hatta daha uzun bir döneme yaylacak olan fizik tedavi ve rehabilitasyon tedavilerine ihtiyaç olacaktr.