Dhiliye Uzman Dr. Güzin Ouz, Ramazan ayna sayl günler kala, önemli uyarlarda bulundu.
Ülkemizde ortalama yaam süresinin 78 yla çkmas ve geriatrik popülasyon olarak adlandrlan 65 ya üstündeki kiilerin orannn yüzde 8.5a yükselmesi nedeniyle kronik hastalklarn says giderek artmaktadr diyen Uzm. Dr. Güzin Ouz,
çocuklar, hamileler, yallar ve kronik hastal olanlar uzun süreli açla ve sv kaybna kar daha duyarldrlar. Yaz orucu gibi uzam açlk dönemlerinde metabolik hzmz yavalayaca için halsizlik, mide boalmasnda yavalama, eker düüklüü olmakta; bu durum ise kronik hastal olanlar olumsuz etkilemektedir eklinde konutu.
Kronik hastal olanlar, doktor kontrolünde oruç tutmal
Kronik hastal olanlarn düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri gerektiini belirten Uzm. Dr. Güzin Ouz,
Kontrollerin ramazan öncesi dönemde yeniden yaplarak gözden geçirilmelidir. Kronik tiroid gibi baz hastalklar olanlar hekimlerinin kontrolünde, ilaçlarn sahur vaktinde aldklar takdirde oruç tutabilirler. Uzun süreli açlk ve susuzluun sorun oluturmayaca kronik hastalklarda oruç tutulabilir eklinde konutu.
Hangi hastalar doktorlarnn izni ile oruç tutabilir?
Uzm. Dr. Güzin Ouz, doktorlarnn izniyle oruç tutabilecek hastalar hakknda u bilgileri verdi:
-nsülin veya kan ekerini düürücü özellii olan ilaç (oral antidiyabetik) kullanan diyabet hastalar,
-Ar kalp yetmezlii olanlar,
-Hamileler,
-Kan ekeri sklkla normalin altna düenler,
-Mide veya onikiparmak barsanda aktif ülseri olanlar,
-Kronik karacier ve kronik böbrek hastalklar olanlar,
-Tedavisi zor ya da ciddi bir hastalk sebebiyle bir ameliyat geçirmi ve mutlaka düzenli beslenilmesi gereken hastalar,
-Mevcut bir hastaln oruç sebebiyle daha arlaabilecei ya da shhatin bozulacandan endie edilen hastalklar (ateli hastalklar) olanlarn oruç tutmamalar, oruç tutmaya dair srarlar mevcutsa mutlaka takip eden hekimlerinden gerekli onay almalar gerekir.
Mide-barsak problemi olanlar nasl beslenmeli?
Dhiliye Uzman Dr. Güzin Ouz, Mide-barsak problemi olan hastalarn büyük bir ksm iftar açtktan sonra veya ramazan ay sonlarna doru mide ikyetleri ile salk kurulularna bavurmak zorunda kalyor. Hzl yemek, yemek srasnda bol su içimi, mideyi gerecek ekilde çok yemek mide-barsak ikyetlerinin artmasna neden oluyor diyerek, önerilerini öyle sralad:
* Yemek srasnda ar su içmeyin. Su içimini saatlere yayn.
* Lifli, sulu, zeytinyal, sebzeli Akdeniz diyeti tipi beslenin.
* Hzl yemeyin, besinleri iyi çinemeden yutmayn, yemekten sonra hemen yatmayn.
* Ar yal, baharatl yiyecekler ve erbetli tatllardan kaçnn.
* Karnnzda ikinlik ve gaz varsa; süt, süt ürünleri ve glutenden fakir beslenin.
Diyabet hastal olanlar, dikkat!
Tip 1 diyabet hastalarnn tamam ve çoklu insülin kullanan Tip 2 diyabet hastalarnn oruç tutmasnn sakncal olduunu kaydeden Dhiliye Uzman Dr. Güzin Ouz, sözlerini öyle sürdürdü:
Azdan eker ilac kullananlar; açlk-tokluk kan ekeri seviyeleri ve son üç aylk kan ekeri ortalamalar uygun seviyelerde ise doktorlarna danarak oruç tutabilirler. Sabah aç karnna ilaç kullanan diyabet hastalarnn hipoglisemi riskinden dolay doktor kontrolünde açlk eker hap deitirilmelidir. Son dönemlerde yaplan baz çalmalarda insülin kullanan Tip 2 diyabet hastalarnn oruç tutmas ve takibi ile ilgili çalmalar olup gerekli uygun deiikliklerle sk doktor kontrolü altnda tutabilmeleri salanmaktadr. Bunun için ise mutlaka doktor bavurusu doru uzmanlarn tedavi plan yönetimi, hekim-hasta uyumu çok önemlidir.
Diyabet hastalarna baz genel tavsiyeler:
* ftar ve sahurda karbonhidrat ile yadan zengin beslenmeyin,
* Yumurta, süt, tuzsuz peynir gibi düük glisemik indeksi olan ve yava sindirildii için tokluk hissi veren, kana yava salnd için kan ekerinin dümesini engelleyen gdalar tüketin,
* Pide, makarna, pilav gibi kan ekerini hzl yükseltip düüren besinlerden kaçnn,
* ftar ve sahur arasnda, saatlere yayarak mutlaka en az 2 litre su için,
* ftardan sonra tatl yeme istei olduunda en az 1 saat bekleyin. erbetli tatllardan kaçnn. ekeri azaltlm sütlü tatl tercih edin.
Solunum hastalklar olanlar, öle scanda dar çkmamal
Nefes açc spreyler, buhar tedavileri akcierden, sistemik dolama katlamad için orucu bozmamaktadr. Astm, KOAH hastalar reflüye kar önerilere uymadnda kuru öksürük ve nefes darl ataklar artabilmektedir.
Solunum sistemi hastalklar olanlar için baz genel tavsiyeler:
* Öle scanda evden dar çkmayn, açk renkli ve geni kyafet giyin,
* Kendinizi yormayn. Eve gelince lk suyla du al gün içinde boyun-el bilekleri, aln ve ensenizi suyla serinletin,
* Sahur ve iftardan hemen sonra uzanmak reflüyü artrdndan hemen yatmayn,
* Hzl ve fazla yemek reflüyü artrdndan yava ve lokmalar iyi çineyerek yiyin, midenizi suyla doldurmayn,
* Terlemeyle kaybedilen su balgam koyulatraca için iftarla sahur arasnda saatlere yayarak mutlaka 2-2,5 litre su için.
Kalp ve yüksek tansiyon hastalar, ilaçlarn ihmal etmemeli!
Hipertansiyon hastalarnn oruç tutmas sakncaldr. Tansiyon hastal kontrol altnda olanlar ve ek komplikasyonlar olmayanlar, doktor kontrolünde ilaç saatleri yeniden düzenlenerek oruç tutabilirler. Eer doktorunuz onay verdiyse, kurallara uymak kaydyla oruç tutmann huzuru ile tansiyon düzene bile girebiliyor.
Kalp, yüksek tansiyon hastalar için baz tavsiyeler:
* Tansiyonunuzu gün içerisinde daha sk kontrol edin ve herhangi bir sknt hissettiinizde mutlaka salk kuruluuna bavurun,
* lacnz içmeyi ihmal etmeyin,
* Günee öle saatlerinde çkmayn, çkarken apka takn,
* ftar ile sahur arasnda en az 2 litre su için,
* Tuzlu peynir, tuzlu zeytin, turu, maden suyu, beyaz ekmek gibi besinlerden kaçnn.
Böbrek hastal olanlar, sv almna dikkat etmeli
Yaz oruçlar scaklara bal su kaybnn çok olmas ve uzun açlk ile vücuda su almnn yetersiz olmas nedeniyle böbrek sal açsndan önemlidir. Evre 1-2-3 böbrek yetmezlii hastalar iftar sahur aras yeterli sv alabiliyorlarsa ve elik eden hastal yoksa böbrek fonksiyon kontrolü yakn takip edilmesi artyla oruç tutabilir. Ancak diyalize giren evre 5 ve diyaliz hazrl yaplan evre 4 hastalar oruç tutmamaldr.
Böbrek hastalar için baz genel tavsiyeler:
* Sv almna dikkat edin, iftar ile sahur arasnda saatlere yayarak en az 2 litre su için,
* Su kaybnn youn olaca öle scaklarnda dar çkmamaya çaln,
* Tuzlu yiyeceklerin tüketiminden kaçnn.