Filiz YAA/aban YILMAZ
DYARBAKIR-Radyoloji Uzman Prof. Dr. Erkin Arbal, mamografinin günümüzde meme kanserini yakalamada, toplumsal taramalarda baars kantlanm olan en etkin yöntem olduunu belirterek, Yaplan çalmalarda; mamografi ile yaplan erken tan sayesinde meme kanserinden ölüm riskinin yüzde 45e kadar azald gösterildi. Burada temel olan, meme sal farkndalnn gelimesi ve memenin en iyi ekilde kontrol edilmesi için kiiye özel yaklamlara önem verilmesi. Her ne kadar mamografi temel tarama yöntemi olsa da, her kadnda tek bana mamografi yeterli olmayabiliyor. Bu durumda yardmc tekniklere ihtiyaç duyulabiliyor diyor. Radyoloji Uzman Prof. Dr. Erkin Arbal, 15 Ekim Dünya Meme Sal Günü kapsamnda her kadnn düzenli olarak çektirmesi gereken mamografi hakknda en sk sorulan 7 soruyu yantlad önemli öneriler ve uyarlarda bulundu.
SORU: Mamografi nedir ve nasl çekiliyor?
CEVAP: Mamografi; x-nyla çalan bir görüntüleme yöntemidir. Meme, görüntüyü alglayan detektör ile bask plakas arasna yerletiriliyor. Ardndan hafif bask yaplarak memenin inceltilmesi salanyor ve görüntüsü alnyor. Memenin bu ekilde inceltilmesindeki ana amaç; x-n dozunu minimalize etmek ve daha keskin görüntü salamak. Günümüzde normal mamografinin yan sra tomosentez olarak tanmlanan 3 boyutlu mamografi (daha hassas inceleme salyor) ve kontrastl mamografi yöntemlerine de bavuruluyor. Kontrastl mamografi damardan ilaç verilerek çekiliyor ve bu sayede MRa yakn hassasiyette görüntü elde ediliyor.
SORU: Neden mamografi çektirmeliyim?
CEVAP: Mamografi meme kanseri taramasnda etkinlii ispatlanm bir yöntem olup en önemli özellii, ultrasonla izlenemeyen ve en erken evre olan; henüz sadece süt kanal içinde gelimeye balayan kanserleri yakalamas. Bu sayede tümör invaziv, yani kanal dna yaylan saldrgan tipe dönümeden yakalanm oluyor.
SORU: Mamografi taramasna kaç yandan itibaren balanmal?
CEVAP: Radyoloji Uzman Prof. Dr. Erkin Arbal, erken tan için her salkl kadnn 20 yandan itibaren kendi kendine muayeneyi yapmas ve 40 yandan sonra her yl rutin mamografi taramasna balamas gerektiini belirterek, Ailesinde meme veya yumurtalk kanseri öyküsü olanlar ise meme hastalklar merkezine danp, risklerini hesaplatmallar. Zira kiinin risk durumuna göre tarama ya 25 yaa kadar inebiliyor ve mamografiye; meme MR veya kontrastl mamografi gibi tarama yöntemleri eklenebiliyor diyor. Ailesel veya kiisel riski olmayan kadnlarn da 40 yanda mamografi çekimine baladklarnda meme younluklarn örenmeleri gerektiine dikkat çeken Prof. Dr. Erkin Arbal, Zira youn meme dokusu olan kadnlarda yine memenin younluuna göre ek olarak ultrason, meme MR veya kontrastl mamografiyle inceleme yaplmas gerekebiliyor bilgisini veriyor.
SORU: Mamografi çekilirken memede ar, ac oluyor mu?
CEVAP: Mamografide memenin baskyla inceltilerek çekilmesi büyük önem tayor. Zira bu bask sayesinde meme hem daha az n alyor hem de görüntü daha net oluyor. Ancak bu basknn ehil olmayan kiilerce yaplmas rahatsz verici olabiliyor, örnein arya yol açabiliyor. Bunun yan sra adet öncesi meme dokusu daha hassas olabildii için adet dönemi geçtikten sonra mamografi çekilmesi önemli.
SORU: Mamografinin zarar var m salmz üzerinde?
CEVAP: Radyoloji Uzman Prof. Dr. Erkin Arbal, Mamografi çekimi memeye zarar vermez, hatta silikon implant olan kadnlarda bile güvenle çekilebiliyor diyor.
SORU: Mamografi öncesinde nelere dikkat etmeliyim?
CEVAP: Prof. Dr. Erkin Arbal, mamografi öncesinde özellikle aerosollü veya pudral olmak üzere, deodorant veya kremlerin kullanlmamas gerektiini belirterek, Zira bu gibi ciltte kalan maddeler yanltc görüntüler oluturabiliyor uyarsnda bulunuyor.
SORU: Mamografideki son yenilikler neler?
CEVAP: Mamografinin dijital hale dönümesi için birçok yenilikler oldu. Öncelikle tomosentez mamografi ile 2 boyuttan 3 boyutlu incelemeye geçildi. Bunun yannda kontrastl mamografi teknii gelitirildi. Bu teknikler sayesinde meme MRna benzer, yani incelenen bölgelerde çok daha detayl bilgiler alnabiliyor ve meme MR çekilemeyen olgularda güvenle kullanlabiliyor.