Maymun çiçeinden korunmak isteyenlere önerilerde bulunan Doç. Dr. Koçak, u an bulunan virüsün yüzde kaç ölümcül olduu bilinmiyor. Ancak koronavirüsten nasl korunduysak yine ayn tedbirleri alsnlar. Bu virüsten de korunmak istiyorlarsa maske taksnlar diye konutu.
Maymun çiçei virüsü hakknda bilgiler veren Enfeksiyon Hastalklar Uzman Doç. Dr. Nafiz Koçak, genellikle hafif seyreden hastalk olduunu ve tedavi olmakszn birkaç haftada iyileildiini söyledi. Doç. Dr. Koçak, Maymun çiçei hastal insanlar da dahil olmak üzere, baz hayvanlarda görülen; maymun çiçei virüsünün neden olduu bulac bir hastalktr. ki türü bulunan virüsün Kongo türünün yüzde 10 ölümcül olabilirken Birleik Krallk salgnnda dorulanan Bat Afrika türünün ölüm oran yaklak yüzde1dir. Son salgnda henüz ölüm bildirilmemitir açklamasn yapt.
BOYUNDA LK, SIRT ARISIYLA KENDN GÖSTERR
imdiye kadar Orta ve Bat Afrikann tropikal yamur ormanlarnda nadir görülen maymun çiçeinin ilk belirtileri anlatan Doç. Dr. Koçak, Ate, ba ars, boyunda ilikler, srt ars, kas ars ve halsizliktir. Daha ciddi vakalarda, genellikle yüzde ve genital bölgede su çiçei ve çiçek hastalnda görülenlere benzeyen bir döküntü geliebilir. Maymun çiçei ile enfekte olanlarda genellikle enfeksiyondan 4 ila 20 gün sonra belirtiler görülmeye balar. Orta ve Bat Afrika olmak üzere iki farkl genetik grubu vardr. nsanlarda görülen Orta Afrika maymun çiçei virüsü, Bat Afrika virüsüne göre daha iddetlidir ve daha yüksek ölüm oranna sahiptir dedi.
MAYMUN, SCAP VE SIçANLA TEMASTA YAYILABLR
Doç. Dr. Koçak, Bu virüs; insandan insana bir kiiden dierine lezyonlar, vücut svlar, solunum damlacklar ve yatak örtüsü gibi eylere temas yoluyla; deri syrklar, solunum yolu, göz, burun veya az yoluyla bulaabilir. Cinsel iliki srasnda dorudan temas yoluyla da bulaabilir. Virüs ayrca bulat maymunlar, sçanlar ve sincaplar gibi hayvanlar yoluyla da yaylabilir. Yetersiz pimi enfekte hayvanlarn etlerini yemek de olas bir risk faktörüdür. Hamile anneden çocuuna, fetüse plasenta yoluyla da bulaabilir. Kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomlarn balangcna kadar olan aralk) genellikle 6 ila 13 gün arasndadr, ancak 4 ila 20 gün arasnda deiebilir açklamasn yapt.
KÜçÜK çOCUKLARDA ÖLÜM ORANI YÜKSEKTR
Enfeksiyonun seyrinin iki döneme ayrldn belirten Doç. Dr. Nafiz Koçak, lk 5 günlük dönemde ate, youn ba ars, lenf bezlerinde ilik, srt ve kas arlar ile iddetli halsizlik belirtileri görülür. Lenf bezlerindeki ilik benzer dier hastalklarla (su çiçei, kzamk, çiçek hastal) karlatrldnda maymun çiçei virüsü vakalarnn ayrt edici bir özelliidir. kinci dönemde balayan deri döküntüsü genellikle atein ortaya çkmasndan sonraki 1-3 gün içinde balar. Döküntü, gövdeden ziyade yüzdedir. Döküntüler genelde yüzde balayp (yüzde 95) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarn (yüzde 75) etkiler. Ayrca oral mukozalar (yüzde 70), genital bölge (yüzde 30) ve konjonktiva ile kornea da (yüzde 20) etkilenir. Maymun çiçeinde iddetli vakalar, çocuklar arasnda daha sk görülür. Maymun çiçei virüsü vaka ölüm oran genel popülasyonda yüzde 0 ila 11 arasnda deimektedir ve küçük çocuklar arasnda daha yüksektir eklinde konutu.
HJYENK OLUNMALIDIR
Doç. Dr. Nafiz Koçak, Maymun çiçei virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alnabilecek önlemleri öyle sralad:
Virüsü barndrabilecek hayvanlarla temastan kaçnlmal (maymun çiçeinin meydana geldii bölgelerde hasta olan veya ölü bulunan hayvanlar dahil). Hasta bir hayvanla temas etmi herhangi bir malzemeyle temastan kaçnlmal. Enfekte hastalar, enfeksiyon riski altnda olabilecek dierlerinden izole edilmeli. Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulanmal. Sabun ve suyla ykamak veya alkol bazl el dezenfektan kullanmak yeterli. Hastalar ile temas ederken kiisel koruyucu ekipman (KKD) kullanlmal. Maske taklmal.
TANI KOYMA YÖNTEMLER
Doç. Dr. Koçak, Tanda, doruluk ve duyarllk göz önüne alndnda; polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) tercih edilen laboratuvar testidir. Mümkün olduunda biyopsi bir seçenektir. Antijen ve antikor saptama yöntemleri, maymun çiçeine özgü dorulama salamaz. Bu nedenle, kaynaklarn snrl olduu durumlarda tan veya vaka incelemesi için kan testi ve antijen saptama yöntemleri önerilmez dedi.
42 YA ALTI ENFEKSYONA AçIK DURUMDA
Spesifik olarak kantlanm bir tedavi olmadn vurgulayan Doç. Dr. Nafiz Koçak, maymun çiçei salgnn kontrol altnda tutmak amacyla çiçek hastal as, antiviraller ve çiçek hastal geçirmi kiilerden elde edilmi intravenöz immün globulin (VIG) kullanlabilir. Bununla u anda, orijinal (birinci nesil) çiçek hastal alar artk halka açk deildir. Dünya çapnda 42 yan altndaki popülasyon, çiçek hastal alama programlarnn uygulamasnn sonlandrlmas nedeniyle enfeksiyona açk durumdadr. Maymun çiçei, çiçek hastalna neden olan virüsle yakndan ilikili olduundan, çiçek hastal alar önleyici tedbir olarak kullanlabilir. Hastala yakalanma durumunda ilk 5 gün içinde dahi uygulamadan sonuç alnabilmektedir. çiçek as tüm çiçek virüslerine kar çapraz koruma salar açklamasn yapt.