DYARBAKIR-Kadnlarn hayatnda her biri kendine has, büyük farkllklar içeren dönemler bulunur. Gebelik, doum gibi hepimizce bilinen zorluklarn yaand dönemlerin yan sra ergenlik ve menopoz dönemi de kadnlar için zor geçirilebilir. Olgunlua eriim ve dourganln balad ergenlik dönemi ile dourganln bittii menopozda döneminde, östrojen hormonunun azalmasna bal olarak hormonal, fiziksel ve duygusal deiimler meydana gelir. Dünya çapnda menopozun ortalama ya 51 olduunu ama bu yan corafyaya göre farkllklar içerebileceini belirten Op. Dr. Güray Ünlü, Menopozda ksa ve orta vadede scak basmalar, yorgunluk, cilt kuruluklar ve kantlar, ciltte incelmeler, psikolojik deiiklikler, depresyona yatknlk, uyku problemleri, vajinal kuruluk ve idrar problemleri gibi belirtiler, uzun vadede kardiyovasküler hastalklar ve osteoporoz gözlenebilir diyor.
Her kadnn menopozu kötü belirtilerle geçirmediini ama yaam kalitesini düüren ikayetleri varsa destek almas gerektiini hatrlatan Op. Dr. Ünlü, bu dönemde kalsiyum, protein almnn yan sra D, B ve K vitamini ile folik asit düzeyinin de önemli olduunun altn çiziyor. Op. Dr. Ünlü, menopoz döneminde görülen ikayetleri ve çözüm yollarn öyle sralyor.
Cilt deiiklikleri
Östrojen eksikliinde ciltte incelme oluur, kolajen içerii azalr. Bunun sonucunda deride geveme, incelme, damarlarn belirgin hale gelmesi, yaralarn güç iyilemesi ve morluklar görülebilir. Bu sorunun çözümü için cilt nemlendiren kremler, kolajen destekleri kullanabilirsiniz.
Scak basmas
Vazomotor belirtiler menopozlu kadnlarn çounda gözlenir. Aniden kaynar su dökülmü gibi tarif edilen 1-2 dakika sürüp geçen bir belirtidir. Ayn zamanda scaa dayankszlk, gece terlemeleri de artar. Ar yorgunluk, fazla aktivite, sigara, kafein, alkol, yal-baharatl yiyecekler ve çevresel faktörlerin scak basmalarn arttrd bilinmektedir. Stres de arttrc olabilir. Hormon tedavisi scak basmalarn çabucak azaltr, çok az hastada hormona ramen scak basmalar devam eder. Düzenli fiziksel egzersiz, menopozal dönemdeki ikayetleri azaltmaktadr. Yaplan bir aratrmada, ar fiziksel egzersizin menopoz üzerine az etkili oldu bunun yannda bahçede ve bo zamanlarda, iyerinde veya bir ey tarken yaplan hafif fiziksel egzersizin ise menopoz semptomlarnda daha etkili olduu görülmütür. Düzenli egzersiz yapanlar, kendilerini daha iyi hissetmi, ikayetlerinin iddeti ve skl azalmtr.
Yaplan çalmalara göre akupunkturun da scak basmalarnda azalma salad görülmütür. Bunun yan sra geveme tekniklerinin kullanlmas da scak basmasnda yararl olabilir. Diyafram kullanarak derin soluk alp verme, geveme tekniklerinin en kolaydr. Nefes egzersizlerinin gerginlik, depresyon, kan basnc art ve scaklk basmasnn iddet ve sklnn azaltlabilecei bilinmektedir.
Uykusuzluk
Uykusuzluk menopoz döneminde kadnlarn % 50sini etkiler. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazen gece kramplar ve bacaklardaki keçeleme nedeniyle uykusuzluk olur. Bu durumda D ve K vitamini, kalsiyum alm fayda salar. Scak basmalar ve gece terlemeleri de uykusuzluk yapabilir. Sakinletirici çaylar, basit sakinletirici ilaçlar, lk du önerilir. Yaplan birçok çalmada, yogann scak basmas, uykusuzluk ve yaam kalitesini artrmaya yönelik olumlu etkileri saptanmtr. Bir baka çalmada, uyku bozukluu olan hastalara pasif ve medikal masaj yaplmtr. Haftada 2 kez 32 masaj seans uygulanm, medikal masaj uygulanan hastalarda, uyku ikayetlerinde azalma bulunmutur.
Ürogenital sorunlar
Östrojen yetersizliinde, vajen ve idrar çk bölgesi epitelinde incelmeler gözlenir. Bu durum cinsel ilikide ar, vajinal kuruluk, idrarda yanma sk idrara çkma, vajinal enfeksiyonlara neden olur. Hastann yaam uyumunu ve konforunu düüren ikayetler olduu için muhakkak tedavi gerektirir. Azdan, vajnal, krem veya yaptrma tarznda hormonal tedaviler kullanlabilir. Vajinal prebiotiklerle vajenin direnci arttrlabilir, genital bölgenin PH ile uyumlu ykama ürünleri kullanlabilir.
Psikolojik sorunlar
Menopozdaki hormonal deiikliklerin, duygu durum ve davranlarn etkiledii düünülmektedir. Kadnlardaki duygu durum deiikliklerinin hormon düzeylerinin hzl deitii doum sonras dönemler ile menopoz dönemlerinde çok olduu bilinmektedir. Kendini çökkün, üzgün hissetme, isteksizlik, sinirlilik, gerginlik, çabuk öfkelenme, huzursuzluk, panik, performansta azalma, unutkanlk, dikkat bozukluu görülebilir. Yaplan çalmalar, yogann stresi, kalp hzn ve kan basncn azaltt ve sal olumlu etkilediini göstermektedir. Egzersiz de faydaldr. Ayrca bu sorunlarn önüne geçmek için sakinletirici çaylar, sakinletirici basit tedaviler, gerekli olursa depresyon tedavisi de kullanlr.
Osteoporoz
Menopoz döneminde over fonksiyonlarnn durmas ve ostrojen yapmnn kesilmesi, yala balantl olarak kemik kaybn hzlandrr ve osteoporozun iddetini arttrr. Menopozdaki kemik kaybnn az olmas gençlik yllarndaki kemik kütlesi ile orantldr. Kemik erimesini arttran obezite, ek hormonal hastalklar, hareketsizlik, D vitamin eksiklii, kronik hastalklar gibi baka faktörler de olabilir. D vitamin,K vitamin, kalsiyum içeren ilaçlarn kullanm gerekebilir. A vitaminin kemik gücünü artrd, kanser riskini azaltt, menopozal dönemde felci azaltt gibi bilgiler vardr. Yine prebiyotik almnn kalsiyum emilimi ve kemik mineralizasyonu üzerine yararl etkileri olduu bildirilmitir.