Filiz YAA
DYARBAKIR-Obezitenin geliiminde en bata hatal beslenme ve hareketsizlik olmak üzere metabolik farkllklar ve genetik özellikler gibi pek çok etken rol oynuyor. Göz ard edilen dier önemli etken ise çevresel faktörlerin davranlarmzda oluturduu deiimlerin obezite için itici bir güç olabileceidir. uyarsnda bulunan Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik, öyle devam ediyor: Yaplan çalmalar normal kilolu bireylerle kyaslandnda obezite sorunu olan kiilerin hatal beslenme alkanlklarn tetikleyen ve fiziksel aktivite düzeylerini düüren ortamlara daha fazla maruz kalm olduklarn ortaya koyuyor. Baz çevresel koullar bo kalori, yani besin deeri düük, kalori içerii yüksek besin tüketimini arttryor ve hareketsizlie yol açyor. Bunlarn sonucunda yüksek enerji almna karn düük enerji kullanm nedeniyle obezite geliebiliyor. Bu nedenle beslenme alkanlklarnn deimesi, fiziksel aktivite düzeyinin arttrlmas gibi deitirilebilir risk faktörlerine çevresel deiim de eklenmeli Peki hangi çevresel faktörler kilo almnda etkili oluyor? Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik obezite riskini artran 6 çevresel etkeni anlatt önemli öneriler ve uyarlarda bulundu!
Yüksek kalori içeren gdalarn kolayca bulunabilmesi
Fast food, ilenmi gdalar, paketli ürünler ve gazl-ekerli içecekler kilo alma sürecini destekleyen olumsuz faktörler arasnda ilk sralarda yer alyor. Bugünkü koullarda, bu ürünler gibi enerji younluu yüksek, ancak besin deeri açsndan bir anlam olmayan lezzetli gdalara oldukça kolay eriilebiliyor. Ayrca bu tür ürünlerin fiyatlar birçok salkl besine kyasla daha ucuz oluyor. Tüm bunlar kilo almna neden olan bu gdalarn fazla tüketilmesiyle sonuçlanyor diyen Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik, öyle devam ediyor: Ancak besin ögelerinden fakir olan ilenmi gdalar ve fast food yemekler; yüksek ya, rafine karbonhidrat ve koruyucu içermeleri nedeniyle ksa sürede açla neden olarak, gün içindeki öün saysn ve alnan kaloriyi arttryor. Bunlarn sonucunda da arlk art kaçnlmaz oluyor. Dolaysyla bu ürünlere ancak çok sk olamamak artyla salkl bir beslenme plannda yer verebilirsiniz.
Büyük porsiyonlar
Yemek yemenin sosyal organizasyonlarn bir parças haline gelmesi, youn i temposu nedeniyle evde yemek piirmeye vakit bulamamak gibi nedenlerden dolay çoumuz skça darda yemek yiyor veya yemei dardan sipari ediyoruz. Ancak son 50 ylda, özellikle fast food sat noktalarndaki porsiyonlarn 5 kata kadar artt belirtiliyor. Müteri memnuniyeti için büyütülen porsiyon miktarlar ve gösterili sunumlar tokluk hissine ramen yemeye devam etme davrann tetikleyerek alnan kalori miktarn arttrabiliyor. uyarsnda bulunan Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik, önerilerini öyle sralyor: Darda yediiniz veya satn aldnz menülerde küçük porsiyonlar tercih edin. Menülerde bulunan sos, patates ve kola gibi gazl içecekleri tüketmekten kaçnn. Porsiyonlarda bir deiiklik yaplamyorsa az soslu, zgara veya frnda pimi ana yemeklerin yannda salata, yeillik ve ayran gibi salkl seçenekleri tüketin ve mümkün olduunca hiç tuz eklemeyin.
Teknolojinin sunduu imkanlar
Televizyon, bilgisayar, tablet ve telefon gibi iletiim araçlar, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte hem bilgi hem i hem de elence anlamnda her eye ulaabildiimiz araçlara dönütü. Bu nedenle artk uzun saatler ekran banda kalabiliyoruz. Pandemi süreciyle birlikte evden çalma ve uzaktan eitim sistemine geçi artm olan sürelerin de üzerine çkmamza yol açt. Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik ancak bu durumun hareketsizlikle beraber attrmalk alkanlnn olumasna da neden olduunu belirterek, unlar söylüyor: Obezite riskinin önüne geçmek için ekran kullanm süresini düürebilir, i veya eitim nedeniyle ekran banda geçireceiniz sürelerin artt durumlarda 30 dakikada bir kalkp küçük egzersiz veya esneme hareketleri yapabilirsiniz. çalrken, film izlerken veya oyun oynarken bir eyler tüketmek istiyorsanz seçiminizi ekersiz bitki çay, ekersiz kahve, çi kuruyemi veya bir porsiyon taze meyve gibi salkl alternatiflerden yana yapmanz, yüksek ekerli, yal gdalar yedikten sonra oluan hzl ackma probleminin ve yüksek kalori almnzn önüne geçecektir.
Yetersiz yeil alan
Günlük enerji alm miktarnz azaltsanz dahi fiziksel olarak yeterince aktif bir hayatnzn olmamas kilo alma riskinizi arttrabiliyor. Yaadmz çevrede yürüme alanlarnn ve parklarn, fiziksel aktivite yapabileceimiz alanlarn az olmas arlk artyla birlikte obeziteye neden oluyor. Bunun aksine bisiklet yollar, park, oyun alan, yürüyü yolu ve yeil alanlarda zaman geçirmek beden kitle indeksinin belli aralklarda tutulmasnda fayda salyor. Hareketsiz kalmamak için haftada en az 3-4 gün 30-45 dakika, evinize yakn yürüyü alanlarnda, parklarda, uygunsa yaadnz site veya apartman çevresinde tempolu yürüyü yapmay alkanlk haline getirin. Yaadnz çevrede bu tür alanlar yoksa online egzersizlerden de faydalanabilirsiniz.
Besinlerin yerleim düzeni
Besinlerin bulunduklar yer de obezite riskini artran önemli çevresel etkenlerden. Örnein susayp mutfaa bir bardak su içmeye gittiinizde, tezgahn üzerinde duran çikolatay fark edip hiç aklnzda yokken kendinizi çikolata yerken bulabilirsiniz. Bu herkes için elbette böyle deildir, ancak ürünleri çounlukla bulunduklar yer dolaysyla tercih ediyoruz. Bu nedenle en salkl seçenei kolay ulalabilir bir noktaya koymanz çok önemli diyen Beslenme ve Diyet Uzman Ezgi Hazal çelik, sk tüketildiinde arlk artna yol açan rafine ekerli ve yüksek yal besinleri alveri listenizden çkarmann, bu mümkün deilse kolay ulaabileceiniz ve sürekli maruz kalacanz alanlara koymamann arlk denetimini olumlu yönde etkileyeceini söylüyor.
Reklamlar
ekerli tahllar, eker ve ekerli içeceklerle ilgili reklamlar sadece televizyonlarda deil, günlük yaantmzn her alannda karmza çkyor. Lif ve vitamin açsndan fakir olan, yüksek ya, eker ve tuz içeren besinlerin yan sra hayvansal ya içerii yüksek olan besinler, reklamlarn da etkisiyle hayatmzda gitgide daha fazla yer edinmeye balad. Besin tercihlerimizi daha bilinçli yapmak, salkl beslenme plan içerisinde bu gdalara az sklkla ve belli miktarlarda yer vermek, arlk denetimi için önemli bir adm olacaktr.