Beslenme ve Diyet Uzman Dyt. Derya Fidan obeziteyi ve risk faktörlerini anlatt.
Sanayilemenin Obeziteye Etkisi Büyük!
Günümüzde sanayinin gelimesi ile birlikte birçok hazr gdaya ulam kolaylam, küçük yalarda balayan beslenme bozukluuna bal obezite insidans yükselmitir. Düzensiz beslenmeye ek olarak, hareketsiz yaant, stres faktörünün günlük yaantda baskn olmas gibi etkenler genetik meyil ile birletiinde ne yazk ki kiinin genel salk durumunu tehdit etmeye balyor. Yetikin erkeklerde vücut arlnn yüzde 15-18i, kadnlarda ise yüzde 20-25ini ya dokusu oluturmaktadr. Bu orann erkeklerde yüzde 25, kadnlarda ise yüzde 30un üstüne çkmas obeziteyi oluturmaktadr. Günlük alnan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmas durumunda, harcanamayan enerji vücutta ya olarak depolanmakta ve obezite oluumuna neden olmaktadr.
Obezitede Risk Faktörlerini Tanyn
Obezitenin olumasnda balca risk faktörleri vardr. Bunlar sralamak gerekirse; ar ve yanl beslenme alkanlklar, yetersiz fiziksel aktivite, hormonal ve metabolik etmenler, sk aralklarla çok düük enerjili diyetler uygulama, kullanlan baz ilaçlar (antideprasanlar vb), sigara- alkol kullanma durumu gibi etkenler ba çekmektedir.
Hastalar Diyetlerini Ömür Boyu Sürdürülmelidir
Obezite tedavisinde amaç, obeziteye ilikin hastalk ve ölüm risklerini azaltmak, bireye yeterli ve dengeli beslenme alkanl kazandrmak ve yaam kalitesini yükseltmektir. Verilen kilolara ek, bireyler yaam standartn deitirmeyi de göze alabilmeli ve diyeti gelir geçer bir durum olarak nitelendirmeden hayat boyu sürdürülebilir beslenme alkanlklar edinmelidir. Bu durum böyle olmadnda ise ne yazk ki obez bireylerde kaybedilen vücut arl sklkla ve hzla geri alnmaktadr. Kilo kaybeden bireylerin ancak yüzde 5i ulatklar kiloyu koruyabilmekte, büyük bir çounluu ise tekrar kilo almaktadr. Ayaküstü (fast-food) yenen karbonhidrattan ve rafine ekerden zengin, bitkisel liflerden fakir, ar yal beslenme ekli obeziteye yol açan önemli faktörlerden birkaçdr.
Obeziteye Sebep Olan 4 Beslenme Hatas!
Obeziteye neden olan balca hatal beslenme alkanlklarn sralamak gerekirse;
-Yemek yerken baka aktiviteler ile megul olunmas toplumumuzda çok sk karlatmz yeme bozukluu sebebidir. D uyaranlarn açk olmas, televizyon karsnda yemek yeme, bilgisayarda çalrken yemek yeme ve en çokta ebeveynlerin çocuklar oyun parknda oynarken ya da televizyon karsnda iken doyma hissiyatlarnn önüne geçerek azna yemek vermesi.
- Akam yemekten sonra karbonhidrat kayna besin tüketimine devam etmek; tatl, hazr paketlenmi ürün, çikolata, gazl içecek ya da ekerli içecekler, yemek sonras fazla miktarda meyve tüketimi bunlar arasnda saylabilir.
-Normal ihtiyacn üstünde besin alm özellikle çalan kiilerde salkl besinler yerine fast-food tarz enerji younluu yüksek besinlerin çok tüketilmesi, kzartlm ve kavrulmu besinleri sk tüketmek
-Günlük su tüketiminin az olmas, su yerine yüksek enerjili içeceklerin tercih edilmesi olarak sralanabilir.
Obezite, Tek Bana Mücadele Edebileceiniz Bir Hastalk Deildir!
Obezitenin tedavisinde multidisipliner bir yaklamn baz alnmas gerekmektedir. Hekim, diyetisyen, psikolog ve fiziksel aktivite denetiminde belki bir fizyoterapist ile gerekli admlar tamamlanmal, alkanlklar deitirilmeye çallarak salk için yenmeli ve günlük egzersizler yaplmaldr. Zira ne yazk ki obezite tek bana mücadele edebileceiniz bir hastalk deildir.
Kombine Tedaviler Baar Salar
Obezitede beslenme tedavisi ve fiziksel aktivitenin artrlmas ile birlikte davran deiiklii tedavisi kesinlikle gereklidir. Beslenme tedavisi ve egzersizin davran deiiklii tedavisi ile birlikte kullanld kombine tedaviler hem arlk kaybn salamada hem de kaybedilen arln korunmasnda büyük baar salar. Obezite tedavisinde, egzersiz büyük önem tar. Obezler, genellikle az hareket etme eilimindedirler. Ancak düük kalorili diyetler ile birlikte çok ar egzersiz programlarnn uygulanmas da doru deildir. Maksimum kalp hznn yüzde 60-70 ne ulamay salayan bir egzersiz programnn 20-30 dakika, haftada 4-5 kez veya 45-60 dakika, haftada 2-3 kez uygulanmas uygun olacaktr.
TV ve Bilgisayar Banda Yemek Yiyenler Dikkat!
Kilo vermek amac ile bavuran bir hastaya hazr bir diyet listesi verip bu listeye uyup kontrole gelmesini söylemek baarszlkla sonuçlanacaktr. Amaç hastann yeme ve aktivitesiyle ilikili alkanlklarnda farkndal ve deiimi salamaktr. çocuklar ve gençlerde fiziksel aktivite düzeyinin azald, TV veya bilgisayar banda giderek daha fazla zaman geçirildii bilinmektedir. Bu nedenle obezite ile sonuçlanabilecek bu tür yanl alkanlklardan ve davranlardan uzaklalmas için birinci basamak hekimi mutlaka bu konu üzerinde durmal ve bu konuya zaman ayrmaldr.