Universal Çamlıca Hastanesinden çocuk cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Haluk Güvenç, yenidoğan ve bebek sünneti hakkında sorularımızı yanıtladı.
Sünnet en erken ne zaman yapılır?
Sünnet, ameliyathane koşullarında, cerrahi prensiplere uyularak, deneyimli bir uzman tarafından yapılır ve işlem sonrası yara bakımı kurallarına uygun davranılırsa doğumdan itibaren her yaşta yapılabilir. Bunun yanı sıra üç yaş civarında çocuklar, kendi cinsiyetlerini ve genital organlarını tanımaya başladıklarından, bölgeyle ilgili girişimlerde daha hassastır. Bu dönemde uygun olmayan koşullarda yapılacak olan bir sünnet girişimi, psikolojik olarak daha fazla etki bırakabilir. Unutulmamalıdır ki, yaşça büyük çocuklarda bile yaşıtlarından duydukları hikayeler nedeniyle, uygun psikolojik hazırlık sağlanamadığı takdirde, sünnet travmatik bir girişim olarak hafızada kalabilir.
Hangi durumlarda yenidoğan sünneti uygulanmaz?
Bebekte doğuştan penis anomalisi varsa ileride sünnet derisi onarımda kullanılabileceğinden yenidoğan sünneti uygulanmamalı. Bunun yanı sıra erken doğan, doğumsal bir hastalığı olan ya da ailede kan hastalığı öyküsü bulunan bebeklere de önerilmez.
Bebek, sünnet sırasında acı hisseder mi?
Yenidoğanlar acıyı hissederler, bu durum klinik çalışmalarla da doğrulandı. Ancak nörolojik gelişim düzeyi açısından henüz acıyı lokalize edebilme durumları yok. İçinde bulunduğu durum rahatsızlık verdiğinde ağlayarak reaksiyon gösterir. Bu nedenle sünnete başlamadan önce uyuşturmak için, penis çevresine çok ince iğneyle lokal anestezi uygulanır.
Doğar doğmaz yapılan sünnetin avantajları neler?
Öncelikle girişimle ilgili bilinçli bir hatırlama olmayacak. Bebeklerin büyüme potansiyeli yüksek olduğundan yara yeri iyileşmesi hızlı olacak. Lokal anesteziyle yapıldığından ameliyat öncesi ve sonrasında aç kalmayacak. Annenin içerisinde bulunduğu lohusalık dönemi nedeniyle, onun vücut sıvılarında salgılanmakta olan mevcut hormon ve birtakım proteinlerle kan savunma sistemi elemanları, emzirme yoluyla bebeğe iletilerek cerrahi girişim üzerinde koruma etkisi sağlayacak. Bu koruma faktörleriyle sünnet sonrası dönemde ağrı giderici ilaç kullanılması gerekmeyecek. Son olarak, yenidoğan sünneti yapılan bebeklerde, bölgenin temizliği daha kolay sağlanacağından idrar yolu enfeksiyonu riski azalacak.
Sünnet yaptırdıktan sonra nelere dikkat etmek gerekir?
Sünnet sonrası erken dönemde bebek hemşireleri tarafından bebeğin bakımı üstlenilir ve hijyen konusunda aile bilgilendirilir. Yenidoğanlarda sünnet derisi penis başına yapışık olduğundan, sünnet sırasında bu yapışıklığın giderilmesi sonucu penis başı derisi kendini yenileyene dek, alt bezine yapışmaya karşı önlem alınır. İlk iki gün süresince antiseptikli kremler sünnetli bölge üzerine günde üç kez sürülür. Bebekler sünnet sonrası beşinci gün doktor tarafından görülür ve banyo izni verilir. Dikişler kendiliğinden erir.
Olası komplikasyonlar neler?
Her ameliyatta olduğu gibi kanama ve yara yeri enfeksiyonu, olası komplikasyonların başında gelir. Bunun yanı sıra çok az oranda rastlanılmakla beraber karşılaşılabilen bazı başka komplikasyonlar da var. Yenidoğan ameliyatı konunun uzmanı olmayan hekimlerce yapıldığı takdirde, penisi örten deri gereğinden fazla kısaltılabilir, bu durum pipinin gömük kalması şeklinde karşımıza gelir. Sünnet derisi gereğinden fazla bırakılırsa, ileride sünnet revizyonu adı verilen ikinci bir operasyon gerekebilir.
Hangi durumda doktora başvurmak gerekir?
Dikiş hattında devam eden bir kanama varsa, bebek idrar yaparken zorlanıyor ve ağlıyorsa, penis ve çevresinde beklenenden fazla miktarda şişme veya renk değişikliği olursa doktorun yeniden değerlendirmesinde fayda olacaktır.