DYARBAKIR-Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Dr. Ör. Üyesi çaçan, omurga krklar hakknda açklamalarda bulundu.
çaçan, omurga krklarnn gövdemizi tayan omurlarn düük ya da yüksek enerjili kuvvetlere maruz kalmas ile oluan yaralanmalar olduunu belirterek unlar kaydetti:
Omurga kr olanlarda yüzde 15 ila 20 sinir hasar gelime ihtimali vardr. Bu krklar gözden kaçtnda ya da ihmal edildiinde krn seviyesine bal olarak omurilik veya sinir kökü yaralanmasna geliebilir ve buna bal olarak kol ya da bacaklarda güç kaybna veya felce neden olabilir. Bu krklarn en sk nedeni travmatik sebeplerdir. Bunun yan sra osteoporoz yani kemik erimesine bal da geliebilir. Ayrca omurga tümörleri veya enfeksiyonlarda patolojik krk diye adlandrlan krklara neden olabilir.
Travmatik krklarn en sk nedeni ise trafik kazalardr (yüzde 40 ila 50). kinci sk nedeni de dümelerdir (yüzde 20 ila 30). Travmatik yaralanmalar daha çok 18-40 ya aras genç erikinlerde görülür. Erkeklerde kadnlara oranla dört kat daha fazla görülür. Osteoporoz yani kemik erimesine bal krklar ise daha çok 50 ya üstü kadnlarda görülür. Osteoporoza bal omurga krklar tüm osteoporotik krklarn yaklak yarsn oluturur. 50 yandan büyük her 10 kadndan 4ü yaam boyunca kalça veya omurga kr yaar.
Kol ve bacaklarda sinir hasar geliebilir
Omurga krklarnn en önemli bulgusunun omurgaya dokunmakla oluan iddetli ar olduuna dikkati çeken çaçan, Omurga kr olanlarda yüzde 15 ila 20 sinir hasar gelime ihtimali vardr. Krkla beraber sinir yaralanmas da varsa bacaklarda ve kollarda güç kayb veya felç geliebilir. Bununla beraber kol ya da bacaklarda his kayb veya uyuukluk oluabilir. Ayrca idrar veya büyük abdest tutamama da görülebilir. Krk sonras uzun dönemde görülebilen bir dier bulgu da kifoz yani kamburluktur.
Bu genelde tedavi edilmemi veya fark edilmemi krklar sonras görülür. Omurga yaralanmalar tehisinde çou zaman ilk seçenek röntgendir. Eer röntgende krk izlenmise ve muayene bulgular omurga yaralanmasn iaret ediyorsa tomografi çekilmelidir. Tomografide kemik yaplar çok detaylca incelenebilir. Omurgann balarnda veya sinirlerde herhangi bir hasarlanma olup olmadn deerlendirmek için de MR kullanlabilir. deerlendirmesinde bulundu.
çaçan, krklarn 3 tipte olduunu ifade ederek, u bilgileri verdi:
çökme krklar, çok iddetli olmayan travmalar sonras görülür ve genelde herhangi bir sinir hasar gelimez. Yallarda kemik erimesine bal olarak görülen ve bazen herhangi bir travma olmakszn gelien bu krklarda en önemli bulgu ardr. Bu krklarda omurgann salaml genelde bozulmaz. Patlama krklar ise çökme krklarndan daha ciddidir. Daha yüksek enerjili bir travma sonras oluur. Krk parçalar omurilik kanalna doru taabilir ve omurilie bask yapabilir.
Böylece omurilikte zedelenme görülebilir. Bu krklarda omurgann salaml zedelenebilir. Krkl çkklar da omurgaya farkl yönlerden gelen iddetli travmalar sonras oluan krk tipidir. Hemen her zaman sinir hasar oluur. Krk seviyesine göre sinir hasarnn derecesi deiebilir. Örnein boyun ksmndaki bir yaralanmada her iki elde ve bacakta total felç izlenebilir. Yaralanma seviyesi srt ksmnda ise her iki bacakta felç geliebilirken bel bölgesindeki yaralanmalarda bacamza giden tek ve birden fazla sinir kökü etkilenebilir. Böylece ksmi felç ya da güç kayb izlenebilir.
- Cerrahi ya da cerrahi d tedaviler mümkün
Omurga krklarnda cerrahi ya da cerrahi olmayan yöntemler kullanldna deinen çaçan, Uygulanacak tedavi krn tipine, sinir hasar olup olmamasna ve omurgann salamlnn etkilenip etkilenmemesine göre deiir. çökme krklarnda çökme belli bir miktarn altnda ise korse tedavisi uygulanr. Korse en az 3 ay kullanr. Krn seviyesine göre korse seçimi de önem arz etmektedir. Kullanlacak korse mutlaka omurga cerrahisi ile ilgilenen uzman bir hekim tarafndan yazlmal ve uygulanmaldr. Korse uygulanmas sonras ortalama 1 hafta içerisinde kii günlük hafif ilerini yapabilir. ifadelerini kulland.
çaçan, u deerlendirmede bulundu:
Vertebroplasti de kaln bir ine yardmyla herhangi bir cerrahi kesi yaplmadan kapal yöntemle omur gövdesine kemik çimentosu enjekte edilip krn dondurulmas yöntemidir. Kifoplasti ise çimentolama öncesi çökmü krn bir balon yardmyla düzeltildii yöntemdir. Bu yöntemler özellikle osteoporotik çökme krklarnda, tümöre bal gelien krklarda ve baz patlama krklarnda kullanlr. Tedavi sonras hastann ars dramatik bir ekilde azalr. Hasta ertesi gün taburcu edilir ve erken dönemde günlük ilerine dönebilir.
Füzyon-vidal ameliyat da omurga salamlnn bozulduu ciddi krklarda ve çökme miktarnn fazla olduu durumlarda uygulanr. Krn alt ve üstündeki salam omurlara titanyum vidalar gönderilip iki titanyum çubuk yardmyla omurgann sabitlendii yöntemdir. Açk ya da kapal yöntemlerle uygulanabilir. Kapal yöntem seçilmi olgularda uygulanabilir. Daha erken iyileme ve ie dönü salar. Açk yöntemde füzyon denilen omurgann dondurulmas ilemi uygulanabilir. Açk cerrahi sonras hastada ek yaralanma yok ise hastanede yat ortalama 3-4 gündür. Taburculuk sonras 6 hafta azami dikkat gerekir, kii 3-4 hafta sonra ev dna çkabilir. Uzun yürüyüler yapabilir. Tam iyileme 6 ay ile 1 yl arasnda deiir.