Onkoloji Uzman Prof. Dr. Aziz Yazar, çan korkulan hastalna kar alnacak baz tedbirler olduunu, bu sayede kanser riskinin önemli bir ksmnn geliiminin önlenebileceini belirterek Erken tehis koyup tedavi etmekten daha kolay ve etkili bir yol vard o da kanser geliimini önlemektir. çünkü kanserlerin önemli bir ksm doutan / genetik yolla gelmemektedir. Yanl beslenme, çevre kirlilii, radyasyon ve enfeksiyonlar kanserlerin oluumunda yüzde 40a yakn rol oynamaktadr. Dier bir deyile bu kansere yol açan deitirilebilir faktörlere dikkat edersek kanserin önemli bir ksmnn geliimini önlemi oluruz diyor. Prof. Dr. Aziz Yazar 1-7 Nisan Kanser Haftas kapsamnda kanser riskini azaltmann 8 yolunu anlatt, önemli uyarlar ve önerilerde bulundu.
Sigara, nargile, pipo ve puro içmeyin
Kansere bal ölümlerde akcier kanseri birinci srada yer alyor. Sigara ise tek bana akcier kanserinin yüzde 90ndan sorumlu.Akcier kanserinin yan sra ba boyun, yemek borusu, böbrek ve mesane kanserlerinin geliiminde de sigarann rolü var. Sadece sigara deil pipo, puro ve nargile içilmesi de benzer ekilde kanser riskini artryor. Sigara içmeyip sadece sigara dumanna maruziyet de (pasif içicilik) kanser riskini sigara içmeyenlere göre artryor. Günlük içilen sigara miktarnn artmas ve sigara içme süresinin uzamas, sigaraya çok genç yata balanmas ve sigarann derine çekilmesi sigaraya bal kanser riskini artran faktörler.
Bol tuzlu ve bol ekerli besinlerden kaçnn
Beslenmede yaplan hatalar önlenebilir etmenlere bal kanserlerin yüzde 20 ile yüzde 40n oluturuyor. Mevsiminde bol sebze ve meyve tüketin. Meyve ve sebzenin az tüketilmesi ve bol yal (az posal) gdalar ile beslenilmesi kolon kanseri riskini artryor. lenmi veya tütsülenmi et ürünleri, boz tuzlu gdalar (salamura) da kanser riskini (özellikle mide kanseri) artrdndan bu gdalardan uzak durun. Hububatlar (tahllar) ve baklagilleri tüketmek salkl beslenme yollarndan biri. Yalnz tahllarn usulüne uygun saklanm olmas gerekiyor. Usulüne uygun muhafaza edilmeyen hububatlarda aflatoksin (bir mantar ürünü) olabiliyor bu da karacier kanserine yol açabiliyor. Öte yandan, tükettiiniz besinler kadar, piirme yöntemlerine de dikkat edin. Yemekleri mümkün olduunca tencerede veya frnda yapn. Odun ateinde veya kömürde direkt yaplan piirmeler polisiklik aromatik hidrokarbonlarn ortaya çkmasna neden oluyor; polisiklik aromatik hidrokarbonlar da akcier kanseri, deri ve üriner sistem kanserleri riskini artryor.
Fazla kilolarnzdan kurtulun
Ülkemizde de giderek artan bir salk problemi olan imanlk, vücutta ar ya birikmesi anlamna geliyor. imanla en çok, enerjisi yüksek olan gdalarn fazla tüketilmesi ve duraan yaam yol açyor. imanlk diyabet, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalklar için bir risk olduu gibi kanser için de önemli bir risk faktörü. Yaplan çalmalar imanln meme, kaln barsak, rahim, yumurtalk, safra kesesi ve prostat kanseri riskini artrdn gösteriyor. Bu nedenle ideal kilonuza inmeye, ancak bunu salkl bir diyetle gerçekletirmeye dikkat edin.
Alkolden uzak durun
Tbbi Onkoloji Uzman Prof. Dr. Aziz Yazar Alkolün tüketilmesi baz kanserlerin oluumunu arttrmaktadr. Özellikle az boluu, yutak, yemek borusu, meme ve karacier kanseri riskini arttrd gösterilmitir. Tüketilen alkol miktarnn artmas ile yukarda belirtilen kanserlerin gelime riski de artmaktadr diyor.
Enfeksiyonlardan korunun
Hepatit B ve C karacier kanseri riskini artryor. Bu iki virüs kan yolu ve cinsel temas ile bulayor. Hepatit B için a bulunmakta olup bu a ile Hepatit B enfeksiyonundan korunabilirsiniz.HPV virüsü ise çounlukla cinsel yolla bulayor. Bu virüs rahim az kanseri, anal bölge kanserleri, vajen, penis ve ba boyun kanseri riskini artryor. Gastrit ve ülsere neden olan bir bakteri olan Helicobakter pylori de çok yaygn bir bakteri. Hassas baz kiilerde mide kanseri riskini artryor. Riskli kiilerde bu bakteri antibiyotik ile tedavi edilebiliyor.
Günete ar kalmayn
D vitamini üretimi için güne nlarndan günde yarm saat yararlanmak gerekiyor. Ancak güne altnda daha uzun süre ve özellikle güne nlarnn dik olduu öle saatlerinde kalmak ultraviyole nlarna maruziyeti artryor. Ultraviyole nlar deri kanserlerini tetikliyor. Solaryumlar da benzer ekilde ultraviyole olduundan cilt kanseri riskini artryor. Günete fazla kalnmas gerekiyorsa koruyucu kyafetler, apka ve güne kremleri ile maruziyeti azaltn.
Düzenli egzersiz yapn
Haftada 3-4 gün 30 dakikadan ksa olmamak kaydyla egzersiz yapn. Fiziksel aktivite, hzl tempoda yürüme, koma, bisiklet, ip atlama, yüzme ve tenis gibi sporlar olabilir. Egzersizin düzenli yaplmas kanser riskini (meme ve kaln barsak kanserleri gibi) azaltyor.
Menopoz sonras dikkat edin
Tbbi Onkoloji Uzman Prof. Dr. Aziz Yazar Menopoz sonras hormonlar kemik erimesini önlemek ve menopoz yaknmalarn azaltmak amac ile yaygn olarak kullanlmaktayd. Ancak bu hormon kullanmnn meme kanseri riskini arttrd gösterildi. Bu nedenle mümkün olduunca böyle bir kullanmdan uzaklalmas önerilmektedir. Otuz ya öncesi gebelik ve emzirmenin de meme kanserinden koruyuculuu olduu kabul edilmektedir diyor.