Organ nakli ve beyin ölümü konusundaki yanl inanlar nedeniyle balarn istenen düzeyde olmadn belirten Genel Cerrahi Uzman Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, Ülkemizdeki 10 ylk istatistiklere göre; bir ylda gerçekletirilen karacier nakli says bin ila bin 700 arasnda deiiyor. Dolaysyla nakil ihtiyacnn tamamn karlayamyor. Ayrca bu nakillerin de çok büyük ksm canl vericiden yaplyor. Bu yl yaplan bin 80 nakil ameliyatndan sadece 121i kadavradan gerçekletirilmi. Oysa her yl bine yakn beyin ölümü gerçekleiyor. Geri dönüsüz bir süreç olan beyin ölümü hakkndaki yanl bilgilendirmeler insanlarn organ ba yapmalarn engelliyor. Bu nedenle beyin ölümü ve organ nakli gibi konularda toplumun bilgilendirilmeye devam edilmesi büyük önem tayor diyor. Genel Cerrahi Uzman Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, organ ba çarsnda bulunuyor.
SON ANA KADAR BELRT VERMEYEBLYOR!
Hayati ilevlerden sorumlu organ olarak karacier; hormonlar dengeliyor, protein ve safra asidi üretiyor, kann phtlamasndan sorumlu faktörlerin sentezini yapyor. Ayrca vücuda giren zararl maddeleri de arndrarak alkol, ilaçlar ve yalanm kan hücrelerinin temizlenmesini salyor. Ancak halk arasnda sarlk olarak bilinen hepatit hastalklar, alkol, karacier yalanmas ve baklk sistemi sorunlarndan dolay bu fonksiyonlarda bozulma yaandn anlatan Genel Cerrahi Uzman Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, unlar söylüyor: Karacier kendini yenileyebilen bir organ olmasna karna hasarn giderek artmas nedeniyle bu özelliini kaybedebiliyor. Bu da mide bulants, halsizlik, ciltte ve gözlerde sararma, karn bölgesinde ar sv birikmesi, bacaklarda ödem ve kant gibi karacier yetmezlii bulgularna yol açabiliyor. Öte yandan son ana kadar belirti vermeden de ilerleyebiliyor. Bu durum da risk grubundaki kiilerin kontrollerini düzenli yaptrmalarnn önemini ortaya koyuyor.
KARACER YETMEZLNDE TEK çARE ORGAN NAKL
Karacier nakli için bekleyen hastalarn ne yazk ki böbrek hastalarnn sahip olduu diyaliz benzeri bir tedavi ans bulunmuyor. Dolaysyla karacier yetmezliinde tek çare organ nakli oluyor. Bu hastalar, yetmezlik bulgular nedeniyle çok sk hastaneye yatyor ve yaam kaliteleri de düüyor. Bozulan karacier fonksiyonlarnn kanser riskini de artrdna iaret eden Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, dier organlarda gelien hasara ilikin de u bilgileri veriyor: Hastalarn karnlarnda asit birikiyor ve zaman zaman bu asidin boaltlmas gerekiyor. Yemek borusu kanamalarna bal gelien ve hayat tehdit eden kanama riski olabiliyor. Ensefalopati denilen bilinç bulankl da karacier yetmezliinin bir sonucu olarak geliiyor. Bazen hastalar komaya girip uzun süre youn bakmda kalabiliyor. Ayrca karacier yetmezliine bal böbrek ve akcier yetmezlikleri de görülebiliyor.
PANDEM DÖNEMNDE BAI DA NAKL DE AZALDI
Pandemi döneminde youn bakm servislerinin genelde Covid-19 vakalarna ayrlmas nedeniyle beyin ölümü tans alanlarn saysnda azalma yaandn kaydeden Genel Cerrahi Uzman Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, bunun da organ banda düü anlamna geldiine dikkat çekiyor. Ayrca organ bann arzu edilen düzeyde olmamasnda toplumda organ nakli ve beyin ölümü konusundaki yanl inanlarn da çok etkili olduunu belirten Doç. Dr. Tonguç Utku Ylmaz, Beyin ölüm sonras ailelerin onayna engel olabilecek faktörler ne yazk ki yetersiz bilgilenmeden kaynaklanyor. Örnein, Ölmeden öldürürler korkusu ve vücut bütünlüünün bozulmasna yönelik düünceler çok etkili oluyor. Oysa beyin ölümünde tan heyet tarafndan çok kolay konan ve bitkisel hayattan farkl bir durumdur, geri dönüü yoktur. Organ bekleyen hastalarn çektikleri skntlar sona erdirecek, yüzde 90a ulaan cerrahi baarnn ardndan yaamlar boyunca günde bir ilaç alarak normal hayatlarna dönmelerini salayacak balar çok önemli.