Panik ataklar en sk panik bozukluunda görülür. Panik bozukluu olan kii birçok panik ata geçirir. Panik ata yaayabileceine dair youn bir korku duyar ve her an panik ata geçireceine ilikin bir beklenti içindedir. Bundan kurtulmak ve kendini rahatlatmak için kaçnma davranlar gelitirir.
Panik ataklar ve panik bozukluundan korunmak, ataklarn yinelemesini önlemek için kiinin kendinde yapabilecei deiikliklerin banda acele etmemek yer alr.
Psikiyatri Uzman Prof. Dr. Mustafa Sercan, Hepimiz hzl olmak isteriz ama hzllk ile acelecilik farkldr. Hzl olmak birim zamanda daha çok sayda i yapmak ya da daha uzun bir yolu almaktr. Bir kii çalarak, ustalaarak, güçlenerek hzl olur. Oysa acelecilik yaplacaklar bir an önce yapma isteidir. Bu bir zorlamadr.
PANK ATAI TETKLEYEN FAKTÖRLER
Acemiyken, yeterince güçlü ya da becerikli deilken bir an önce yapmak istemekle hiçbir durum ya da nesne olabilecei zamandan daha erken olmaz. Hiç gerçeklemez. O nedenle acele ie eytan karr denir. çünkü acele yaplan i baarlmaz, sakarlk olur, gecikir. Acelecilik bir zorlamadr. Zorlama bir yandan i yaplacak nesneye, çevremizdeki kiilere ama en çok da kendimize olur. Özellikle bizim acelemiz dnda, çevreden kaynaklanan zaman skklklarnda acelecilik büyük bir basnca dönüür tespitini yapyor.
Bu davran ister kiinin kendisinden, ister çevresinden kaynaklansn yinelendiinde giderek süreklilik kazanr, artk kii aceleci olmutur.
Ya aceleci kii bir panik atak geçirirse ne olur? Panik atann bir an önce geçmesini ister. Olaan koullarda en çok 10 dakika sürecek panik atak tam da bir an önce geçmesi beklendiinden hem daha uzun hissedilir, hem de uzar. Oysa panik ataklarn yatmas, süresinin ksal, hiçbir ey yapmadan, telalanmadan beklemektir. Panik ata geçiren kiiler acele ettikleri için panik ataklar yineler. Panik atak beklentisi de aceleci kiilerin ya panik atak yine olursa beklentisiyle oluur. Aceleci kiiler bir an önce rahatlamak istediklerinden panik atak yaadklar yerlerden ve durumlardan kaçnrlar. Bunlar da tekil panik ataklar, panik bozukluuna dönütürür.
KENDMZ KORUMANIN ÖNEM YÖNLENR
Sercan, panik ataktan kendimizi korumann yollar hakknda önemli bilgiler verdi. Sabr kiinin olgunlamasyla ilgili ölçütlerden biridir. Olularn, süreçlerin zamannda bitiini bekleme gücü diyebileceimiz sabr aceleciliin tam tersidir. Sabr kazanan kiilerin panik atak ve panik bozukluu riski azalr.
Ertelemeyin. Olanak ölçüsünde ilerinizi ertelemeyin, zorunlu zaman geldiinde zamana skrsnz. Bu da ii yapamama korkusu, acelecilik ve tela demektir. Bundan sonras Panik atak olabilir.
Yava davrann. Grup içinde en önde mi yürüyorsunuz, sofrada yemei en önce mi bitirirsiniz? çou zaman karnzdakinin sözünü keser misiniz? Bunu her fark ettiinizde yavalayn. Grubun ortak hzna uymak çok zor olmaz. Bunu sürekli yaptnzda yavalk sizin için bir alkanlk haline gelir. Yavalk ile acelecilik bir arada olmaz.
Örenmek yavalk ister. Yeni karlatnz, yeni örendiiniz bilgi ya da eylemler söz konusu olduunda baarl olmak için acele etmeyin. Kimse yapabileceinden daha hzl örenemez. Ancak ustalk yava örenmekle kazanlr, hz ustalarn becerisidir.
Tek rakibimiz kendimiz. çamz herkesi büyük bir yar içindeymi gibi hissettiriyor. Yani sürekli birilerini geçmemiz gerekiyormu gibi Sonra ya geçemezsem? korkusu, sonra eyvah geçildim ya da eyvah geç kaldm yerinmeleri. Oysa hiç kimse yapabileceinden daha çounu yapamaz. Üzerimize düen görev, kapasitemizin tamamn kullanabilmemiz için daha çok çalarak ustalamaktr. Yapabileceklerimizin en çounu yapmaya uraabiliriz. Bunun bir an önce olmas art deil. Yalnzca dünkü kendimizi yenmek gelime ve ustalama için yeterli. Biz gelitikçe, girdiimiz her yarta becerimiz kadar baar elde ederiz.
Panik ata ya da panik bozukluundan korunmak için aceleden uzak durmak önemlidir.