Türkiye, salgnn balad 13 aydan bu yana, vaka ve ar hasta saysnda en yüksek saylara ulat. Vaka saysnn 62 bin 606, ar hasta saysnn ise 3 bin 240a ulat bu hafta itibariyle artk herkesin seferberlik varm gibi salgnla mücadelede özellikle kurallara riayet etmek anlamnda bu ii ciddiye almas gerektiini söyleyen Türk Youn Bakm Dernei Bakan Prof. Dr. smail Cinel, artk çok daha genç yata hastalarn kaybedilmeye balandn ve youn bakm ekiplerinin de ar bir travmatik süreçle kar karya kaldn vurgulad.
HASTANELER DOLUP TATI
Prof. Dr. Cinel, Bunun majör olarak üçüncü bir yukar gidi olduunu düündüümüz zaman, birinci dalgada adeta bir seferberlik hali vard ve vaka saylar zirvede 13 bin 300lerdeydi. Youn bakmlara yansmas da 1980 hasta oldu. kinci yukarya gidite, vaka says 33 bin 500, youn bakmlara yansmas ise 5 bin 970lerde olmutu (maksimum). Biz, tam kapanmaya gitmeden, müthi bir salk altyapsnn yannda üstyap diyebileceimiz youn bakm ekiplerinin inanlmaz özverili mücadelesi ile bunun da üstünden gelmitik ve ar hasta saylarmz 500lere kadar inmiti. Fakat imdi durum farkl. Yukarya doru gidiyoruz. Son 15 gündür krmz alarm çanlarnn çald açk ve net dedi.
KARIMIZDA MUTASYONA URAMI BR VRÜS VAR
imdiki gidite karmzda mutasyona uram bir virüs var, toplumda hzl yaylabiliyor ve dokular biraz daha fazla tahrip ediyorö diyen Prof. Dr. Cinel, bunun sonuçlarnn ise daha ar olduunu söyledi ve ekledi: çok daha genç hastalarmz var. Alamann da faydas ile (65 ya üstünü alamay baardk), artk youn bakmlarda ortalama 78 gibi yalardan u an 60lara 59lara geri geldik. Bu çok önemli bir detay. çünkü artk 38 yanda da hastamz var, 45 yanda da hastamz var. Bunlar da dokular daha tahrip olmu bir ekilde geliyorlar youn bakmlarmza. u anda ar hasta saysnda 3 bin 200lerdeyiz. Son 6 haftadr her gün artyor. Youn bakm gereksinimi de artyor hzla. Salk çalanlar için çok zor bir dönem. 10 tane youn bakmnz var, ikisini Kovid youn bakma çevirdiniz, yetmedi alts yedisi, hepsini Kovid youn bakm yapamazsnz. çünkü non Kovid yani Kovid olmayan hastalarn da, örnein trafik kazas, beyin kanamas, ciddi kalp krizi geçirdiklerinde youn bakma ihtiyaçlar oluyor
VATANDALARIMIZDAN SEFERBERLK DUYGUSUYLA SÜRECE KATKI STYORUZ
Herkesin artk bir adm geri çekilmesi gerektiini söyleyen Prof. Dr. Cinel, bunun da seferberlik duygusuyla yaplabileceini söyleyerek Nisan bandan beridir çok ciddi uyarlarda bulunuyoruz. Hala 62-63 binlerde vaka says. Aa dütüünü göremedik. Onu görsek de youn bakmlardaki vakalar 1 hafta 10 gün daha artmaya devam edecek. çok ciddi saydaki servis Kovid hastalarn da göz önüne aldmzda, biz youn bakmclar olarak çok tedirginiz. Durum gerçekten ciddi. Bu yüzden herkesin bir adm geri çekilmesini istiyoruz. Bu da u anlama geliyor. Seferberlik hali gibi durumun ciddiyetini anlayp gönülden bu seferberlie katk vermek gerek. Kendi Ramazanmz 10 gün erken getirelim demitim daha önce. Burada unu kastetmitim, Ramazann manevi yönü vardr. Kendimizi dinleriz, yalnz kalrz. Böyle bir döneme ihtiyac var Türkiyenin. Fren yapmaya ihtiyac var dedi.
BU HAFTA YOUN BAKIMLAR AçISINDAN çOK ENDELYM
Türkiyenin yeni kstlamalarla biraz frene bastn ama bunun da yeterli olup olmayacann görüleceini söyleyen Prof. Dr. smail Cinel, sözlerini öyle sürdürdü: Bakn biz freni yaptk ama, bu fren yeterli mi deil mi, Ramazann etkisini nasl olacak, bunlar önümüzdeki hafta Cumartesi-Pazar ortaya çkacak. Ama bu bir hafta nasl geçecek, ben youn bakmlar adna bunu düünüyorum, bundan endie duyuyorum. çünkü örnein 50 youn bakm yatanz vard, 80 oldu, 100 oldu, 120 oldu doldu. Bu da neyi getiriyor biliyor musunuz? Tan altna elini koymak isteyen, youn bakmdan uzak olan hekim grubu dahi endie ediyor. çünkü örnein bir göz hekimini youn bakmda çaltrarak verim alamazsnz.
YOUN BAKIMLAR HASTANELERN SGORTASIDIR
Ar hasta saylarnn çok yüksek seyretmesinin youn bakmlar hastanelerin sigortas olmaktan çkaracanö da belirten Prof. Dr. Cinel, Say belli bir saynn üzerine çkt anda youn bakmlar sigorta olma özelliklerini kaybederler. Tüm hastane için sigorta fonksiyonunu göremeyen youn bakm demek, tka basa dolu youn bakmlar demektir. Tbbi kalitenin, istemeden dümesi demektir. Youn bakmclar da psikolojik olarak ciddi anlamda çok örseler bu, ylgnla, bitkinlie düürür. Düünsenize bir youn bakmda mesela ayda ortalama 100 vefat yaarken, bir bakyorsunuz 300-400lere çkyor. Bu hastalara 20 gün 30 gün emek vermi youn bakmcnn içinden bir parça kopar. Hele de hastalar daha gençse, etkisi daha ykc oluyor. çocuklara dahi yöneldi bu virüs, silah deitiriyor. A demek, bilim demek. Mutlaka aya ulamamz gerekiyor eklinde konutu.
YATAKLAR TAMAMEN DOLARSA SSTEM KLTLENR
Türkiyenin salgnda youn bakmlar açsndan zaman kazanmaya ihtiyac olduunu da söyleyen Prof. Dr. Cinel, Bizim u anda zaman kazanmaya ihtiyacmz var. Herkesin olayn farkna varp, salk sistemine yardmc olmasn istiyoruz. Bunu çok srarla, en acil ekilde yapmamz gerekiyor. Son 7-8 haftadr aralksz artyor ar hasta says. stanbulda u anda doluluk oranlarmz gerçekten en üst seviyede. Bu, (youn bakmlarda) yataklarn tamamen dolu olduu anlamna gelmiyor, yatak yok demek deil. Biz hastamz kapda, sokakta brakacak bir millet deiliz. Ama ben, Türk Youn Bakm Dernei Bakan olarak unu vurgulamak zorunda hissediyorum kendimi: Youn bakmn birinci düzeyi olur, kardiyoloji, nöroloji youn bakm, olur buralarda Kovid hastalarna geçici süreyle hizmet verebilirsiniz. Asl hizmet alacaklar yer, üçüncü basamak youn bakmdr bu hastalarn. Genel youn bakmlardr, anestezi youn bakmlardr, göüs hastalklar ilgili youn bakmlardr. O yüzden diyorum ki, daha fazla doluluk, youn bakmlarn sigorta olma fonksiyonunu kaybetmesi anlamna gelir. Youn bakm çalanlar açsndan da psikolojik açdan da bu yük daha fazla zor tanr dedi.
LK K DALGADAK GB ÖZEL HASTANELER DE DAHA FAZLA DESTEK OLMALI
Birinci pik srasnda ve Kasm-Aralk ayndaki pikte, özel hastanelerin salgn sürecinde sisteme çok büyük destei olduunu, ancak bu dalgada bu destein dütüünü de belirten Prof. Dr. Cinel, özel sektöre de çarda bulunarak sözlerini öyle noktalad: Üçüncü yukarya gidiin farkl noktalar var. Hassasiyetler azald, aldrmazlk, vurdumduymazlk olutu. Algda farklar var. Pandemi uzadkça insanlarn direnci azalmaya balad. Ekonomik kayglar da geliti. Baz özel hastanelerin daha fazla destek vermesi lazm. Burada konu para konusu deil. Biz üçüncü basamakta baz hastalarmza 30-40 gün ECMO destei de verdiimiz oluyor ve bunu da SGK geri ödemesi bakmndan aslnda zarar ederek yapyoruz. Yüzde 60-70 zarar olarak yansyor bize. Ama salkla kar-zarar hesab olamaz. Pandemi dönemindeyiz. Acil müdahalede, youn bakmda para, rakam, bunlarn düünülmemesi lazm. Siz, 1-2 yllk hemirelerle cansiperane savaa girersiniz, talya gibi olmazsnz, koridorlarda hasta kaybetmezsiniz. Ama genel olarak youn bakm mortalite oranlarnz artar. Ben bunun artmasn istemiyorum. Bunun için de öncelikle bulan kesinlikle sahada önlenmesi lazm. kincisi de bir organizasyonla acil bir ekilde ksa bir süre için aciller dnda hastalarmzn hastanelere gelmemesi lazm. Polikliniklerin belli oranda bir süreliine tamamen iptal edilmesi lazm.