Her erkekte bulunan bir salg bezi olan prostat, erkek sal açsndan büyük önem tar. Prostat mesanedeki idrar dar boaltan üretra dediimiz idrar yolunun, mesaneye yakn ksmn çepeçevre sarar ve yaklak 18 - 20 gram arlndadr. Bu anatomik özellii nedeniyle, büyümesi sonucu idrar yolunun bir ksmna bask yapar ve ikayetlere yol açar.
Prostat, meninin sv ksmnn oluumuna katk salar. Seminal kese ile birlikte meni hacminin yüzde 95i prostat tarafndan oluturulur.
Prostat hastalklar balca 3 gruba ayrlr: Prostat enfeksiyonlar, iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri. Prostat enfeksiyonlar her ya grubunda görülür ancak iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri çounlukla ileri ya grubunun hastaldr.
BABA VE ERKEK KARDELER DE VARSA DKKAT
yi huylu prostat büyümesi, ilerleyen yaa bal hormonal deiimler sonucu oluur. Prostat kanserinde ise ailesinde prostat kanseri olanlar daha fazla risk altndadr.
Prostat büyümesi idrar yaknmalarna yol açar. Sk idrara çkma, geceleri idrara kalkma, idrar yapma ve idrar balatmada güçlük, idrar bittikten sonra damla damla idrar gelmesi, idrar gücünde azalma, idrar tam boaltamama hissi, kanl idrar yapma gibi belirtiler görülebilir. Tedavi edilmezse böbrek yetmezliine varan ciddi sorunlar ortaya çkabilir.
KAYET OLMASA DA DÜZENL KONTROL
yi huylu büyüme, prostatn idrar yolunu çevreleyen iç ksmnda oluur ve idrar yolunun skmasna yol açar. Ancak prostat kanseri genellikle prostatn idrar yolunu çevreleyen ksmna uzak d ksmndan geliir. Dolaysyla idrar yaknmalarna erken dönemde yol açmayabilir. Bu nedenle prostat kanserinin erken tansnda, ikayet olmasa bile yaplan düzenli kontroller büyük önem tar.
Prostat hastalklarndan korunma yöntemi bulunmadndan, erkeklerin düzenli kontrollerini aksatmamalar gerekir. Prostat kanserinin erken tans açsndan; ikayet olmasa bile 50 yandan sonra, ailesinde prostat kanseri olanlarda ise 40 yandan sonra düzenli kontrollerini yaptrmal.
PSA DEERLER ÖNEM TAIR
Prostat hastalklarnn tansnda kullanlan yöntemler öyle sralanabilir: drar tetkiki, böbrek fonksiyonlarn deerlendirilmesi, Kreatinin, BUN, PSA gibi laboratuvar tetkikleri, idrar yollar ultrasonografisi, idrar akm hz ölçümü, idrar yaptktan sonra mesanede kalan idrar miktar,
Multiparametrik prostat MR, PET CT, MR bulgular eliinde yaplan biyopsiler.
Prostat hastalklarnn tehisinde önemli bir yere sahip olan PSA (Prostat Spesifik Antijen); prostat epitel hücrelerinden salglanan protein yapsnda bir maddedir. Meninin svlamasn salar. Prostat hücrelerinin yaps bozulduunda kandaki seviyesi artar.
ERKEN TANI HAYAT KURTARIR
PSA; özellikle prostat kanserinin tansnda, tedavi planlamasnda ve tedavi sonras izlemde eine az rastlanr bir baar ve yaygnlkta kullanlm bir tümör belirtecidir. Erken tan, dier kanserlerde olduu gibi hayat kurtarcdr. PSA deeri 1 ng/ml nin altnda olanlarda ileride prostat kanseri gelimesi riski çok düüktür.
Genel olarak 50 yandan sonra yllk PSA kontrolleri ve prostat muayenesi önerilir. Prostat kanserine erken tan konulmasnda, kiinin önceki yllardaki PSA deerlerinin biliniyor olmas önem tar. PSA deerlerinde ani bir art oluyorsa bu dikkate alnmal. PSAnn yaa göre normal deerleri deiir.
PSA; prostat kanseri dnda prostat enfeksiyonlar, iyi huylu büyümelerinde de yükselebilir. çok yüksek PSA düzeylerinde, akut bir enfeksiyon yoksa prostat kanserinin ilerlemi olduu tahmin edilebilir.
PSA nn yaygn kullanmna karn prostat kanseri olgularnn %20-25 inde PSA deerlerinin normal snrlarda olduu görülmütür. Bu nedenle pro PSA, Prostat health indeks gibi yeni tetkik ve yöntemler ve multiparametrik MR kullanm prostat kanseri tansnda daha çok kullanlmaktadr.
PROSTAT HASTALIKLARINDA TEDAV YÖNTEMLER
Prostat hastalklarndan iyi huylu prostat büyümesi; ilaç ve cerrahi seçeneklerle tedavi edilebilir. laçlarla tedavinin yeterli olmad durumlarda TUR-P (prostatn transüretral rezeksiyonu), iyi huylu prostatn cerrahi tedavisinde altn standart olarak kabul edilen bir yöntem. Yeni bir teknoloji olan plazmakinetik TUR sistemi ile yaplan bu ilem, güvenli bir operasyon olana ve yüksek hasta memnuniyeti salar. Kapal olarak uygulanan dier bir yöntem ise green-light, red-light gibi prostatn lazerle tedavisidir. Açk prostat ameliyat günümüzde yalnzca çok büyük prostatlarda nadiren uygulanr.
Prostat kanserinin tedavisi, hastaln evresine göre farkllk gösterir. Prostata snrl (lokalize) hastaln tedavisinde cerrahi ve radyoterapi (n) tedavisi seçenekleri uygulanr. Cerrahi yöntem radikal prostatektomi olarak adlandrlr. Radikal prostatektomi açk veya robotik yöntemle yaplabilir. Radyoterapide ise eksternal radyoterapi ya da brakiterapi seçenekleri uygulanr. Prostat kanseri metastaz yapm ise hormon tedavisi ve kemoterapi tedavileri uygulanr. Hormon tedavisinde, testosteron hormonunu basklamak ve bu yolla kanserin ilerlemesini yavalatmak amaçlanr.