Nöropsikolojik check-up (beyin check-up) sayesinde, psikiyatrik rahatszlklarn fiziksel ve psikolojik nedenleri doru ekilde tespit edilerek kiiye özgü tedavi yöntemleri uygulanyor.
Psikiyatri Uzman Doç. Dr. Gökben Hzl Sayar, geçmi yllardan farkl olarak artk psikiyatrik hastalklarn, beynin ilevlerindeki bozulmalarla ilgili olduunun bilindii söyledi.
Biyolojik bir bozuklua tan koymann yan sra tedavi etmek ve bunun etkinliini takip etmek için de biyolojik testler gerektiini belirten Sayar, öyle konutu:
Artk beyin elektrofizyolojisini ölçebilmekte, kapal ve ulalmaz bir kafatasnn içinde olan beyni rahatça görüntüleyebilmekteyiz. Bu gelimeler psikiyatrideki tan ve tedavi yöntemlerinde ciddi bir deiiklik yapt gibi bozukluklarn erken tansna olanak veren check-up kavramn da olanakl klmtr. Beyin check-up ile kiinin zihinsel ve psikolojik ilevsellii ölçülerek yana ve eitimine uygun düzeyde olup olmad tespit ediliyor. Uygulama kapsamnda kiinin nörolojik ve psikiyatrik muayenesi yaplyor. letilen ikayetler ya da muayenede saptanan bulgulara göre psikometrik testlerle kiilik özellikleri deerlendiriliyor, planlama, dikkat, organizasyon, bellek gibi üst düzey bilisel becerileri ölçülüyor.
- Beyin haritalanmasyla tedaviye verilen yant takip ediliyor
Sayar, aratrmalar sonucunda hastann beyin yapsnda bozulmaya yol açan bir durumdan üphelenildiinde manyetik rezonans görüntüleme ya da bilgisayarl tomografi gibi cihazlarla görüntüleme yapldn, beynin elektriksel ilevlerinde bozulmadan kukulanldnda ise elektriksel fonksiyonlarnn ölçüldüünü ifade etti.
Ayrca, beyin check-up kapsamnda, klasik EEGnin bilgisayar teknolojisi kullanlarak analizi ve sinyallerin gruplanp ya grubu ile karlatrmas eklinde yaplan beyin haritalamasnn da son yllarda oldukça dikkati çeken bir inceleme olduunu Sayar, Beyin haritasnda elde edilen dalgalarn kiinin ya ile uyumlu olmas ve beynin oksijenlenme, kanlanma ve metabolizmas ile paralellik göstermesi gerekiyor. diye konutu.
Sayar, iyi bir tedavi için erken ve doru tan konmas kadar tedavinin uygun seçiminin de önemli olduunu, sklkla tedavi eklini, hangi ilacn kullanlacan hekimin tecrübesi ve hastann tercihinin tespit edildiini kaydetti.
Tedavi öncesi kiinin beyin ilevlerinin ölçümünün, psikiyatrik bozukluun tipinin belirlenmesi, hastala yol açabilecek endokrinolojik, inflamatuar, biyokimyasal sorunlar için gerekli tarama testlerinin yaplmas, kullanlan ilacn test dozda verilerek beyin elektrii üzerine etkisinin gözlenmesi, birkaç gün ilaç kullandktan sonra kan testi ile ilacn kandaki düzeyinin analiz edilmesinin doru tedavi için kullanlabileceini dile getiren Sayar, psikiyatrik hastalklarda tehiste olduu gibi tedavide de yeni gelimeler olduunu anmsatt.
- Depresyon tedavisinde manyetik uyarm uygulamas
Doç. Dr. Sayar, ksaca TMU ya da TMS olarak bilinen Transkraniyal Manyetik Uyarm tedavisinin de son dönemde depresyon tedavisinde kullanlan önemli uygulamalardan biri olduunu söyledi.
Tedavide bir bobin vastasyla kafatas dndan beyne manyetik uyarmlar verilerek, beynin elektriksel aktivitesinin düzenlenmesinin hedeflendiini belirten Sayar, öyle konutu:
Manyetik alann yönünü ve iddetini deitirerek acsz ve anestezi gerektirmeyen biçimde beynin istenilen bölgesindeki elektriksel aktivite azaltlabilir ya da artrlabilir. Özellikle tedaviye direnç gösteren depresyonlarda etkinlii birçok uluslararas aratrma tarafndan kantlanm ve modern depresyon tedavi klavuzlarnda yerini almtr. Sklkla ilaç tedavisinin alternatifi deildir. laçlarla birlikte kullanlabilir. Ancak ilaç yan etkilerine fazla açk olma, ileri karacier yetmezlii, gebelik ya da emzirme gibi ilaç tedavisinin tercih edilmedii durumlarda tek bana da uygulanabilir. Hastada nöbet oluturmamas, hafzay bozmamas, genel anestezi ve hastaneye yatma gerektirmemesi, bilinç kayb yapmamas gebelerde, emzirenlerde kullanlabilmesi artlardr. Depresyon dndaki psikiyatrik hastalklarda kullanm henüz yaygnlamamtr ve etkinlik çalmalar yeterli deildir.
Psikiyatrik hastalklarn toplumda sklkla düzelmeyecei, kiilik zafiyeti olduu gibi ön yarglar bulunduunu aktaran Doç. Dr. Gökben Hzl Sayar, bunlarn doru olmadn ifade ederek, Psikiyatrik hastalklar beyin hastalklardr. Günümüzde teknoloji ve modern tp sayesinde hastal olanlarn ve ailelerinin bunu kader olarak kabul etmeyip etkili tedavi arayna devam etmelerini öneririm. diye konutu.