Gdalarn ince barsaklarda sindirim ve emiliminden sonra kan yoluyla dorudan ulat karacier, kan kimyasnn düzenlenmesi ve vücut beslenme dengesinin kurulmasnda birinci role sahiptir. Barsaklardan gelen maddelerden yaayabilmek için gerekli protein, eker, kolesterol ve vitamini üreten karacier bu maddelerin metabolizmasnda merkezi rol oynamaktadr. Siroz bata olmak üzere kronik karacier rahatszlklarnda, kan kimyasnda yaanan sorunlarla birlikte yaygn olarak beslenme bozukluu görülmektedir. Beslenme bozukluunu kontrol altna alamayan hastalarda karacier komas ve enfeksiyon riski yaanabilmektedir.
Hzl kilo vermek de karacieri yalandryor
Beslenme bozukluklarnn nedenleri arasnda; yetersiz gda alm, emilim sorunlar, protein sentezinde azalma, ya oksidasyonunda artma, insülin direnci ve enerji kaybnn artmas gelmektedir. Siroz gelimemi kronik karacier hastalarnn bilinen dengeli beslenme kurallarna uymalar yeterlidir. Günde 0,8-1 gr/arlk protein, 30-35 kalori/ arlk enerji almalar gereken yetikin hastalarn gereksiz ilaç kullanmndan ve özellikle alkolden uzak durmalar gerekmektedir. Ar kilolu ve obez kiilerde karacier yalanmas geliebilecei gibi hzla kilo vermek de ayn etkiye neden olabilmektedir.
Enerjiniz dümesin
Siroz hastalarnn enerji gereksinimi salkl insanlardan %50 orannda daha fazladr. Salkl bir erikin günde 1500-2000 kalori alrken, sirozlu erikinlerin 2300-3000 kalori almas gerekmektedir. Karacier hastasnn günlük enerjinin yars karbonhidrat olarak adlandrlan basit ve bileik ekerlerden, üçte biri yalardan ve geri kalan proteinlerden gelecek eklide hesaplanmaldr. Karnda su toplanmas, yaygn ilikler ve kanda tuz miktarnn azalmas durumlarnda su ve tuz kstlamas uygulanmaldr. Bu hastalarn düzenli idrar söktürücü kullanmalar ve poliklinik kontrollerini yaptrmalar gerekmektedir. Tuz tüketiminde 1-2 gram almamaldr.
Beslenmede dikkat edilmesi gereken 7 kural
Enginar: A ve B vitaminlerinden zengindir. drar sökücü ve antioksidan özellii bulunan enginar karacier hastalnn ilerlemesini yavalatabilir.
Multivitamin destei: Kronik karacier hastalarna antioksidan ve Multivitamin preperatlarnn verilmesi önem tamaktadr.
Bulgur ve baklagiller: çay ekeri, çikolata, bal, reçel, kola, gazoz gibi basit ekerli gdalar az tüketilmelidir. Basit ekerler kan ekerinin hzl yükselip dümesine neden olur. Bunun yerine kan ekerinde lml yükselmeye neden olan ve kan ekerinin uzun sürede istenen düzeyde kalmasn salayan bileik ekerli gdalar önerilir. Karacier hastalarnda makarna, bulgur, sebzeler, baklagiller, sütlü tatllar, bulgur pilav gibi bileik eker içeren gdalar önerilir.
Hazr gdalar: Fastfood, hazr market ürünleri, sosis, sucuk, salam tüketimi kronik karacier hastalarnn uzak durmas gereken gdalar arasndadr.
Et ve yumurta: 1 yumurta büyüklüündeki et, bir yumurta ve 4 yemek ka bakliyata edeerdir. Beslenme de deiim bu oranlar göz önüne alnarak yaplmaldr.
Süt ürünleri: 1 su barda süt, bir su barda yourt, bir kibrit kutusu peynir ve 2/3 kibrit kutusu kaar peyniri edeerdir. Yourt tüketilen gün karlk gelen süt veya peynir azaltlmaldr.
Tahllar: 2 dilim ekmek, 4 yemek ka makarna, pirinç pilav ve bulgur pilavna edeerdir. Günlük denge bu oranlara göre ayarlanmaldr.
Kronik karacier hastalar ve özellikle siroz hastalarnda özel beslenme program düzenlenmelidir. Salkl bireylere göre bir buçuk misli enerji ve protein gereksinimleri olan karacier hastalarnn gereksiz yere protein ve diyet kstlamasna yönelmesi beslenme yetersizliine ve hastaln ilerlemesine neden olabilmektedir.