Yrd.Doç. Dr. Psikiyatrist Rdvan Üney, souk havada dolamann bedenimize souk stresi olutururken, ertesi gün girilecek snav ya da bir i görümesinin zihinsel stres yaattn ifade ederek, Bedenimize yönelik strese daha fazla tedbirli olmamza ramen, zihinsel stres karsnda daha krlganzdr. Yani zihinsel stresle ba etmek daha zordur. Aslnda stres bizi diri tutan bir durumdur, ancak fazla olursa, uzun sürerse, ba edemez duruma gelirsek sorun haline gelir diye konutu.
Stres, neden bu kadar önemli oldu?
Dünya hzla geliiyor ve deiiyor. Her geçen gün hayatmza yenilikler giriyor, örnein bundan 30 yl önce cep telefonu yoktu, bugün hayatmz kolaylatran bu yenilik, acaba beynimizde kanser yapar m diye düünüyoruz. Hayatmz kolaylatran yenilikler, artk bizim için bir stres nedeni olabiliyor diyen Yrd.Doç.Dr.Psikiyatrist Rdvan Üney, günümüzde strese neden olan durumlar konusunda unlar söyledi; Birçok neden vardr, ancak özetleyebiliriz.
Fiziksel nedenler; aydnlk olmayan ortamlarda çalmak, kalabalklar (otobüs, metrobüs, dolmu), ar scaklar, ar souklar, youn trafik, ie, okula gitmek için birden çok vasta deitirmek, uzun çalma süreleri, tatil yapamama, dinlenememe, çok çalma, hastalklar, çevre kirlilii, yaknlaryla, arkadalaryla görüememe, isizlik, iflas, düük ücretler, i yerinde görev belirsizlikleri, borç, geçim sknts, barnma koullar, göç, gibi birçok neden saylabilir.
Sosyal ve psikolojik nedenler ise yalnzlk, yaknlarnn desteinin olmamas, eler arasndaki çatmalar, çocuklarla ilgili sorunlar, boanma, ayrlklar, güvenlik sorunlar, iyerinde bezdirici uygulamalar, i arkadalaryla uyumsuzluk, iliki sorunlar, ar mükemmeliyetçilik, titizlik, alnganlk, korku, endie, suçluluk duygular, kskançlk, utangaçlk, belirsizlikler, deersizlik duygular, ar eletiri gibi birçok neden saylabilir.
Stresle karlatmzda neler yaarz? Üç aamada stresle ba etmeye çalrz. lk olarak stres baladnda bize alarm verir. Savama ya da kaçma dönemidir. Bu dönemde beklenilen davranlarn dnda davranmaya balarz. Yani stresin ilk etkisi ortaya çkar. Daha sonra stresli duruma direnmeye çalrz. Bu dönemde strese uyum salarsak yani ba edebilirsek, her ey normale döner. Baz olumsuz davranlarmz olsa da, sonrasnda durum normalleir. Eer direnemezsek tükenme aamas balar. Kiinin gayreti krlr, mücadeleyi kaybeder. Artk bu duruma neden olan stres dndaki tüm olaylardan da etkilenir duruma gelinir.
Stresin etkileri nelerdir?
Yrd.Doç.Dr.Psikiyatrist Rdvan Üney, stresin etkilerinin ba ars, boyun ve srt arlar, mide ikyetleri, ar gaz ikyetleri, kabzlk-ishal dönemleri, göüste ar, çarpnt, itahta azalma ya da ar artma, halsizlik, güçsüzlük, baylmak, kendinden geçmek, isteksizlik, bitkinlik, ar uyku ya da uykusuzluk, moral bozukluu, dalgnlk, i ve okul performansnda düme, insanlardan uzaklama, neesizlik, keder, dikkat sorunlar, konsantre olamama, ilikilerde bozulma, öfke nöbetleri, sinirlilik, tela, alama, karar vermede güçlük, ar tepkiler, tela, alkol ve sigara kullanmnda art gibi birçok olumsuzluk görülebileceini anlatan Yrd.Doç.Dr.Psikiyatrist Rdvan Üney, Stresle nasl baa çkabilineceine 25 maddede öyle sralad:
te o 25 önemli madde
1. Öncelikle sizde strese neden olan durumlar tespit edin.
2. Mutlaka kendinize zaman ayrn. Zaten bu durumu fark etmek için bile olsa, zaman ayrmanz gerekir.
3. Yaknlarnzn uyarlarn ve önerilerini dinleyin.
4. Rahat kyafetler giyin.
5. Mutlaka yürüyü ve egzersiz yapn.
6. Dengeli beslenin, ar yiyecekler yerine sebze veya meyve tüketin.
7. Alkol ve sigaradan uzak durun.
8. Gürültüsüz sakin ortamlar tercih edin.
9. Sevdiklerinizle zaman geçirin.
10. Sizi üzen kii ve olaylardan uzak durmaya çaln.
11. Yapmakta zorlandnz ve sizde stres yaratan ilerde mutlaka yardm isteyin.
12. Dostlarnzla, akrabalarnzla zaman geçirin.
13. lerinizi aksatmayn, sraya koyun ki zaman iyi kullanarak zaman stresini yönetin.
14. Ailenize zaman ayrn.
15. Müzik dinleyin
16. Hobilerle uramak kiiyi streslere kar oldukça korur. Hobi edinin.
17. Güler yüzlü olmaya çaln, bunun mutlaka geri olumlu dönüü vardr.
18. Sevdiklerinizle, iyi zamanlar geçirirken cep telefonunuzu kapatn.
19. mknnz varsa mutlaka tatil yapn, yok ise hafta sonu ehrinizde daha önce hiç gitmediiniz piknik alanlarna gidin, tarihi yerleri gezin.
20. Hayr demeyi örenin ve deneyin.
21. Uykunuza ve dinlenmenize önem verin.
22. Bugüne odaklann, gelecek için bugünden youn planlar yapmayn.
23. Sevginizi ifade edin.
24. Nefes egzersizleri ve geveme egzersizleri yapn.
25. Gerektiinde mutlaka psikolojik veya psikiyatrik destek aln.