Amerikan Tp Birlii tarafndan yaynlanan ve dünyann en saygn tp dergilerinden biri olan JAMAda tiroid kanseri masaya yatrld. 195 ülke üzerinde yaplan ve çarpc sonuçlarn yer ald bu çalmada Türkiyede yer alyor. çalmann sonuçlarn deerlendiren Endokrin Cerrahi Uzman Prof. Dr. Erhan Ayan, bu kadar geni kapsaml çalmalar literatürde ender gördüklerini vurgulad.
TÜRKYEDE ÖLÜM ORANLARI DÜÜYOR
Yeditepe Üniversitesi, Endokrin Cerrahi Bölümünden Prof. Dr. Erhan Ayan Tiroid kanserinin görülme skl tüm dünyada yüzde 185 artt ve bu endie verici bir deer. Bununla birlikte hastala bal ölüm oranlarnda da yükselme görülüyor. Hatta bu art hznn yüzde 80lere ulat ülkeler var. Türkiyeye baktmzda, ne yazk ki ülkemizde de tiroid kanseri vakalarnda art söz konusu. yi haber u ki, ölüm oranlar dünya ile ayn paralellikte gitmiyor. ABD, çin ve Hindistanda ölüm oranlar artarken, Türkiyede azalyor. Bu önemli bir nokta. Konunun derinine indiimizde Türkiyede tiroid hastalklar ve guatr konusunda farkndaln olduunu görüyoruz deerlendirmesinde bulundu.
TROD KANSERNDE EN ÖNEML ETKEN GENETK FAKTÖRLER
Türkiyede özellikle Karadeniz ve Dou Anadolu bölgesinde tiroid kanserinin ve guatrn yaygn olarak görüldüünün altn çizen Prof. Dr. Erhan Ayan, Bununla ilgili bir farkndalk var ve bu sayede insanlarmz tiroid ve guatr ile ilgili üpheleri olduunda hemen doktora gidebiliyorlar. Bu, ülkemiz için önemli bir avantaj. Yaplan aratrmada da dikkat çekildii üzere, genetik faktörlerin tiroid hastalklar ve tiroid kanseri için çok önemli bir etken olduunu görüyoruz. Ailede bir kiide bile tiroid kanseri ya da guatr tespit edildiinde dier aile bireylerinin artm bir risk altnda olduunu biliyoruz. Tiroid kanseri açsndan ikinci önemli faktör ise radyasyon maruziyeti. çevresel faktörler ve sigara kullanm da tiroid kanserinde riski artrc unsurlar arasnda yer alyor ifadelerini kulland.
TEHSN GECKT VAKALARDA YAPILABLECEKLER SINIRLI
Hastaln hem yüksek hem de düük sosyoekonomik düzeye sahip insanlarda arttn belirten Prof. Dr. Erhan Ayan sözlerine öyle devam etti:
Ölümler düük sosyoekonomik düzeye sahip insanlarda daha fazla. Bu durumun en önemli nedeninin de hekime geç bavurmak olduu gösterilmi. Yüksek sosyoekonomik düzeye sahip insanlar ise hekime, hatta konunun uzman olan endokrin doktorlarna erken bavuruyor ve bu sayede hastaln tedavisini çok erken evrelerde alabiliyorlar. Böylece ölüm oranlar bu gruptaki insanlarda daha düük oluyor. Ne yazk ki düük sosyoekonomik düzeye sahip topluluklarda bu baarlamadndan geç tehis ve geç tedavi nedeniyle ölümler daha fazla gerçekleiyor. Nitekim dünyada tiroid kanserine bal ölümlerin en fazla olduu ülke olan Etiyopyada, kii bana düen gayri safi milli hasla son derece düükken, bu deerin en yüksek olduu ülkelerden biri olan Katarda ölüm oranlar en düük seviyede. Unutulmamaldr ki tiroid kanseri erken tehis edildiinde tamamen tedavi edilebilen nadir kanserlerden biridir.
KANSER ERKEN EVRELERDE YAKALAMAK çN BUNLARA DKKAT
Tiroid kanserinin önemli bir özelliinin bulgu vermemesi olduunu belirten Prof. Dr. Erhan Ayan konu hakknda çarpc açklamalarda bulundu:
Bu durum hastaln geç tehis edilmesinde önemli faktörlerden biri. nsanlarmz u noktalara azami dikkat göstermeli: Öncelikle, ailede tiroid kanseri vakas var m? Bunu büyüklerimize soracaz. Ailede böyle bir kii bile varsa mutlaka bir endokrin uzmanna bavurmalar ve mutlaka tiroid ultrasonu yaptrmalar gerekiyor. te bu aamada yaplan hatalardan biri de hasta doktora bavurduunda sadece kan tahlilleri yaplmas, ultrason yaplmamas oluyor. Kan tahlili normal çktnda bende bir ey yok deniyor. Bu çok yanl! Tiroid kanseri kan bulgusu vermez. Dolaysyla her hastada mutlaka ultrason yaplmas gerekiyor. Ultrason son derece basit, ucuz, radyasyon içermeyen bir görüntüleme tekniidir. Ya ilerledikçe tiroid kanseri riski artyor. Dolaysyla bizim önerimiz 40 yandan sonra ylda bir kez tiroid ultrasonu yaplmas yönünde. Tiroid kanseri tans alan her hasta ameliyat olmal. Bu tehisi alan kii hemen bir endokrin cerraha gitmeli. Doru yaplm bir ameliyatla yüzde yüz baar salanabilmektedir.
Son olarak, çeitli tiroid hastalklarnn ortaya çkmasnda gda faktörüne de dikkat çeken Endokrin Cerrahi Uzaman Prof. Dr. Erhan Ayan, Karadeniz, ülkemizde kara lahanann en fazla üretildii ve tüketildii bölgedir. Ne yazk ki, kara lahana vücutta iyodu tutuyor. Tutulan iyodu tiroid bezi kullanamad için bez büyüyor yani guatr ortaya çkyor. te Karadenizde guatrn fazla görülmesinin sebeplerinden biri de bu. Biz bu yiyecei kesin olarak yasaklamyoruz ancak tüketiminin azaltlmasn öneriyoruz dedi.