ç Hastalklar Uz. Dr. Haluk Mumcuolu,12-18 Mart Dünya Tuza Dikkat Haftas kapsamnda tuz tüketiminde dikkat edilmesi gerekenler ve ar tuz tüketiminin sala zararlar hakknda bilgi verdi.
Alnmas gereken günlük tuz miktar 5 gramn altnda olmal
Tuz, sodyum ve klorür bileenlerinden olumaktadr. Tuzun yaklak % 40 sodyumdur. Yetikin bir insann günlük olarak almas gereken tuz miktar ortalama olarak 5 gramn altnda olmaldr. Sodyum tüketiminin de yaklak 2 gramn altnda olmas gerekmektedir. Dünyada ortalama tuz tüketimi 9 ile 12 gram arasndadr. Türkiye de ise ortalama tüketim 17-18 gram civarndadr. Bu oran Dünya Salk örgütü önerisinin ve dünya ortalamasnn çok üzerindedir. Son yllarda toplumun bilinçlenmesiyle tuz kullanm biraz azalm olduu gözlemlenmektedir ancak bu tüketim miktarnn da halen yüksek olduu bir gerçektir.
Tuz içeren gdalar ölçülü tüketilmeli
Yüksek tansiyon, kalp, böbrek yetmezlii hastalarnn ve tiroid problemi yaayan kiilerin tuz tüketimi konusunda çok daha dikkatli olmas gerekmektedir. Normalde tüketilen ilenmi gdalarn içinde belirli miktarda tuz zaten bulunmaktadr. Tuz içeren besinler arasna peynir, zeytin, ekmek, turu, salça, soda, ketçap, hardal, soya sosu, konserveler, ,salam sosis, sucuk ve pastrma gibi ilenmi etler, tuzlu kuruyemiler, krakerler ve cipsler bulunmaktadr. Bir kii gün içinde tükettii hiçbir besine tuz eklemese bile ortalama 3-3,5 gram kadar tuz almaktadr. Bu nedenle ekstra tuz tüketimi gün içinde yarm çay kan geçmemelidir.
Peynir ve zeytin yüksek oranda tuz içeriyor
Peynir veya zeytin normalde tuz içerii yüksek gdalardr. Suyun içerisinde bekletmek tuz oranlarn düürmez, sadece tuzu seyrelterek tuz hissiyatn azaltabilir ama toplam tuz orannda büyük bir deiime yol açmamaktadr. Bu yüzden tuzsuz peynir, zeytin ve ekmek tüketilmesi gerekmektedir. Turu ve algam suyu gibi bol miktarda tuz içeren besinlerden mutlaka uzak durulmaldr.
yot tiroit hormonlarnn üretimi için önemlidir
Tuz tercihinin kiinin tiroidiyle ilgili bir sorunu yoksa mutlaka iyotlu tuzdan yana yaplmas gerekmektedir. 1 gram tuzun içinde de yaklak 70 mikrogram iyot bulunmaktadr. yot özelikle büyüme ve gelime çandaki çocuklarda ve tiroit hormonlarnn düzgün salglanmasnda çok önemlidir. Salkl bir insann günlük iyot ihtiyac 150 mikro gramdr. Gebelerde bu ihtiyaç 200-250 mikrograma kadar çkmaktadr. yotlu tuzdan fayda salamak için tuz yemeklere piirme ilemi sona erdikten sonra eklenmelidir. Tabaa konduunda da eklenebilir böylece tuzun içindeki iyottan daha salkl bir ekilde yararlanlabilir.
Ar tuz tüketimi kalp ve damar hastalklarna neden oluyor
Ar tuz tüketimi en az sigara kadar toplum salna zararldr. Tuz, damar içindeki sv miktarn artrarak ödeme yol açmaktadr. çok tuz tüketimi tansiyonu yükselterek yüksek tansiyona neden olmaktadr. Koroner arter yani kalp ve damar hastalklarna yakalanma riskini, buna bal olarak kalp krizi, inme ve felç riskini artrmaktadr. Mide kanseri ve osteoporoz ihtimallerini yükseltir. Yine fazla tuz tüketimi insülin direncine yol açarak obeziyete, gebelerde ise gebelik zehirlenmesine neden olabilmektedir. Kullanlan tuz tüketimini azaltmak bu hastalklara yakalanma riskini düürmektedir. Kullanlan tuz miktarnn yavaça azaltlmasyla az tuzlu yeme alkanl edinilebilmektedir. Yetikinlerin ve özellikle çocuklarn yemeklere tuz eklemesini önlemek amacyla sofralardan tuzluklarn kaldrlmasnda fayda vardr. Gün içinde tüketilen hazr gdalarda belli bir miktar tuz bulunduu için ekstra tuz tüketimi snrlandrlmaldr. Yine hazr gdalar tüketilirken daha az tuz içerenler tercih edilmelidir.