Bu hastala birçok faktörün neden olduunu, en önemli belirtinin de vajinada kant olduuna dikkat çeken Özay Geni spektrumlu olarak tabir edilen güçlü antibiyotiklerin vajinann pH dengesini bozarak mantar enfeksiyonunu tetikleyebilir dedi.
Vajinal mantar enfeksiyonunun antibiyotik kullanm ve gebelik gibi nedenlerle ortaya çkan bir durum olduunu söyleyen Uzm. Dr. Özlen Emekçi Özay, vajinal mantar enfeksiyonunun tedaviye kolay cevap verebilen bir enfeksiyon olduunu belirtti. Kronik vajinal mantar enfeksiyonunun hem cinsel hem de psikolojik sorunlara neden olabileceini söyleyen Uzm. Dr. Özay, vajinal mantar enfeksiyonlarna yol açan mikroorganizmalardan en sk görülenin Candida Albikans ad verilen bir maya hücresi olduunu belirtti. Özay öyle devam etti: Vakalarn yüzde 67 95 arasnda bu mantar hücresi sorumlu olarak bulunduundan, vajinal mantar enfeksiyonlar genelde vajinal kandidiyazis tanmlanr. Erkek semeninde üretilemedii için cinsel yolla bulaan bir hastalk olarak kabul edilemez. Ancak yaplan aratrmalarda elerin benzer tipte mantar hücresi tadklar saptand için pek çok hekim tedavide e tedavisi de uygulamay uygun görmektedir.
BU MANTAR ENFEKSYONLARI HAVUZDAN BULAMAZ
Vajinal mantar enfeksiyonunun genellikle bakasndan bulamadn söyleyen Uzm. Dr. Özay, kiinin kendi vajinasnda bulunan maya hücrelerinin çeitli nedenler ile aktif hale gelip enfeksiyon yaratmasyla olutuunu belirtti. Özay unlar söyledi: Vajinal Mantar enfeksiyonlarnn havuzdan veya bunun gibi yerlerden bulamas söz konusu deildir. Bu enfeksiyonlar çok nadiren cinsel iliki ile bulaabilir. Bir kadnda mantar enfeksiyonu olmas mutlaka cinsel iliki ile bulat anlamna gelmez. Hayatnda hiç cinsel ilikide bulunmam bakire kzlarda hatta küçük çocuklarda bile mantar enfeksiyonu olabilir.
BRçOK FAKTÖR HASTALII TETKLEMEKTE
Vajinada belirti vermeden bulunan belirli bir mayann vücutta fazla gelimesinden ötürü baklk sisteminin zayflad ve fiziksel bir durum olan kandida mantarlarnn çeitli faktörlerin etkisi ile aktif hale geçtiini dikkat çeken Uzm. Dr. Özlen Emekçi, kandida mantarlarnn aktif hale geçmesi ile birlikte kiilerde klasik belirtilerin ortaya çktna dikkat çekti. Vajinal mantar enfeksiyonlarn tetikleyen birçok faktörün olduunu söyleyen Uzm. Dr. Özay, bu faktörlerin vücudun antijene kar gösterdii etki olan mmünosupresyon, kullanlan doum kontrol haplar, rahim içindeki araç, hormon kullanm, giyilen naylon giysiler, lokal alerjenler, metabolik hastalklar, imanlk, rahim aznda yara olmas ve radyasyon gibi etkenlerin vajinal mantar enfeksiyonunu tetikleyen faktörler olarak gösterildiini belirtti.
ANTBYOTK KULLANIMI HASTALII TETKLEMEKTE
Geni spektrumlu olarak tabir edilen güçlü antibiyotiklerin vajinann pH dengesini bozarak mantar enfeksiyonunu tetikleyebileceini söyleyen Özay öyle devam etti: Risk faktörlerinden biri olan gebelik döneminde ise son üç ayda hücresel baklk sisteminin zayflamas ile kandida geliimi kolaylar. Yine gebelikte vajinada glikojen ad verilen maddenin art da bu olay hzlandrr. Vajinada glikojenin artmasna ise kanda östrojen ve progesteron miktarnn yükselmesine neden olur. Vajinal mantara sebep olan eker hastal ise kan eker düzeylerinin dengesiz seyrettii kontrolsüz diyabette, idrar ve vajinal salglarda eker düzeyleri artar, bu da mantar için uygun bir ortamdr. laçlar ya da sistematik hastalklar sonucu hücresel baklk sisteminin basklanmas kandida mantarlarnn olumasn hzlandrr.
DOUM KONTROL HAPLARI HASTALIIN OLUUMUNA UYGUN ZEMN HAZIRLAMAKTA
Eski tip yüksek doz doum kontrol haplarnn kandida mantarlar için uygun zemin hazrladna dair bir görü olduunu söyleyen Özay, günümüzde düük doz ilaçlar ile bu görüün geçerliliini yitirdiini belirtti. Vajinal mantarlarn olumasnda rahim içi araçlarn etkisinin ne olduu bilinmemekle birlikte kandida mantarlarna zemin hazrlayan faktörler arasnda gösterildiini söyleyen Uzm. Dr. Özay, hormon kullanmnn östrojen ve progesteron içeren ilaçlarn almnn kandida mantarlarnn görülme orann artrdn belirtti. Özay öyle devam etti: Naylon giysiler özellikle kilolu kadnlarda giyilen naylon giysiler ve çamarlar bölgede scaklk ve nem artmna neden olurlar. Bu durum mantar hücreleri için altn deerinde bir frsattr. Gelien enfeksiyon tekrarlama ve kronikleme eilimindedir. Lokal alerjenler renkli tuvalet katlar, parfümler, yüzme havuzundaki ilaçlar, tampon ve pedler alerjiye neden olabilirler. Alerjik zemin üzerinde ise daha sonra mantar enfeksiyonu geliebilir. Metabolik hastalklar tiroid hormonu bozukluu gibi hastalklar kandidiazis için uygun zemin hazrlar. imanlk, Kronik servisit, ve Radyasyon vajinal enfeksiyona yol açmaktadr.
EN ÖNEML BELRT KAINTI
Vajinal mantar enfeksiyonunun en önemli ve en sk görülen belirtisinin kant olduunu söyleyen Uzm. Dr. Özay, bu kantnn geceleri iddetlendiini ve scan etkisi ile de artn belirtti. Hastalarn çounda d genital organlarda yanma olduunu söyleyen Özay, özellikle idrarn dedii bölgelerde iddetli yanma hissinin yaandn belirtti. Baz hastalarda cinsel iliki esnasnda da ar olabileceini söyleyen Uzm. Dr. Özay, vajinal kandidiazisde akntnn her zaman olmadn belirtti. Özay öyle devam etti: Eer mevcut ise bu aknt beyaz renkli ve içerisinde süt ya da peynir kesii eklinde tanmlanan ya da kireç benzeri nitelendirilen parçacklar bulunur. Akntda kötü koku görülmez. Kokunun olmas kandidiazise elik eden ikinci bir enfeksiyonun varln akla getirmelidir. Vulva ve vajinada kzarklk ve ilik olabilir. Vajina duvarnda mantar plaklar bulunabilir. Bunlarn görülmesi kandidiazis için tipiktir. Kamaya bal olarak vulva derisinde soyulmalar ve küçük kanamalar olabilir.
TANISI KOLAY BR HASTALIK
Vajinal mantar enfeksiyonlarnn tansnn güç olmadn söyleyen Uzm. Dr. Özlen Emekçi Özay, genelde muayene esnasnda hastann ikayetleri ve muayene bulgularnn bir arada deerlendirilebilindiini ve laboratuar tetkikine gerek kalmadan tan koyulabildiini belirtti. Vajinal kandidiazisde kültür almann rolü olmadn söyleyen Uzm. Dr. Özlen Emekçi Özay, bunun yerine alnan aknt örneinin potasyum hidroksil ile muamele edildikten sonra mikroskop altnda incelenmesi ve tipik mantar psödohiflerinin görülmesinin tany kesinletirdiini belirtti.
HASTALIK TEKRARLANABLMEKTE
Vajinal mantar enfeksiyonlarnn tedavisinin hem çok kolay ayni zamanda hem de çok zor olduunu söyleyen Özay, tedavi ile akut ikayetlerin büyük bölümünün giderildiini belirtti. Ancak hastalarn yüzde 525 orannda hastaln daha sonra tekrarlandn söyleyen Uzm. Dr. Özay, bir yl içinde en az dört defa vaginit ata geçirilebilindiini ve bu durumda tekrarlayan enfeksiyonlardan da söz edildiini belirtti. Özay öyle devam etti: Bu yeniden ataklarn nedeni mantar mayalarnn vajinadaki salam dokularn içine girerek derinlere kadar ilerlemesi ve burada sessiz kalmalar ve ilaçlardan da etkilenmemesi olarak açklanmaktadr. Vajina hücreleri sürekli bir yenilenme içinde bulunduundan üstteki hücreler dökülüp alttaki hücreler yüzeye çktkça bu mayalarda yüzeye yaklamakta ve uygun ortam bulunduunda yeniden enfeksiyona neden olmaktadr.
TEDAV SIRASINDA LAçLARIN DÜZENL EKLDE KULLANILMASI GEREKMEKTE
Tedavide hem sistematik olmas gerektii gibi ilaçlarn da düzenli ekilde kullanlmas gerektiini söyleyen Uzm. Dr. Özay, lokal ilaçlarn hem fitil hem de krem eklinde olabileceini belirtti. Azdan alnan sistematik tedavide tek günlükten bir haftala kadar tedavi protokolleri ve ilaçlarn mevcut olduunu söyleyen Özay, ayn durum vajinal ovüller içinde geçerli olduunu belirtti. Özay öyle dedi: Tedavi esnasnda naylon giysiler giyilmemesi, çamarlarn pamuklu olmas, kaynatarak ykanmas ve buharl ütü ile ütülenmesi, dar giysilerden kaçnlmas, vajinan su ile ykanmas bunun yerine nört pH derecelerine sahip ve bu amaçla üretilmi sv sabunlarnn kullanlmas tedaviyi kolaylatrr.