Dulundu, fonksiyonlar çok önemli olan karacierde geliebilen hastalklarn vücudun tüm dengesini bozacan belirtti.
Prof. Dr. Dulundu, karacierin her türlü hasara dirençli bir organ olduunu ancak yetmezliin geri dönülemez sorunlara neden olabileceini aktararak, Türkiyede karacier yetmezliine en sk sebep olan sorunun siroz olarak karlarna çktn vurgulad.
Türkiyede hastalarn büyük çounluunun önlenebilir sebepler nedeniyle karacier nakli olduuna dikkati çeken Dulundu, unlar kaydetti:
Viral hepatitlere a uyars
Karacier nakline sebep olan en ciddi etken siroz ama bunun da en önemli nedeni viral hepatitlerdir. Aslnda siroza neden olan viral hepatitlerin büyük ksm önlenebilir hastalklardr. Bunun yolu da alanmaktan geçmektedir. Dolasyla çocuklarn alanmas çok önemli. Ayn ev içerisinde hepatitli birey varsa, onun kiisel eyalarn kullanmamak önemlidir. Hepatitin C türünde kanla geçi salanyor. Berber, kuaför, salk alanlarndaki eyalarn steril ve dezenfekte olmas çok ciddi önem tayor. Öte yandan, bilinçsiz ilaç kullanm da karacier yetmezlii nedeni olarak karmza çkyor. Yine spor yaparken bilinçsizce kullanlan baz ürünler, mantar zehirlenmeleri, karacier yetmezlii nedenidir. Karacier hasara uradnda bütün organlar bundan olumsuz olarak etkileniyor.
- Pek çok hastay nakil yaplamad için kaybediyoruz
Prof. Dr. Ender Dulundu, resmi rakamlarn, gerçek hasta popülasyonundan farkl olduunu ifade ederek, Ayrca pek çok hastay da nakil yaplamad için kaybediyoruz. Karacierde, diyaliz gibi bir olay olmad için insanlar, organ beklerken hayatlarn kaybediyor. dedi.
Türkiyedeki organ ba oranlarnn azlna iaret eden Dulundu, sözlerini öyle sürdürdü:
Ülkemizdeki organ ba says, AB ülkelerindeki sayya ularsa organ nakli bekleyen birçok insan kurtarabiliriz. Toplum olarak salmza önem vermemiz lazm. Vurdum duymaz olmamamz gerekiyor. Karacier yetmezlii, bazen geç bulgu verebiliyor ve müdahale edilemez boyutlara ulaabiliyor. Bu nedenle düzenli yllk kontroller ciddi önem tayor. Ayrca, bakldnda salksz beslenme de karacier yalanmasna ve karacier yetmezliine sebep oluyor. Alkol kullanm, karacierde hasar açp bize sknt oluturacak durumlarn banda geliyor.
- Türkiyede nakil sonras sa kalm oranlar yüksek
Türkiyede organ nakli cerrahisi konusunda yetimi çok önemli hekimlerin bulunduuna dikkati çeken Dulundu, yaplan operasyonlar sonrasnda sa kalm oranlarnn yüksek olduuna deindi.
Dulundu, ayn zamanda kamuya bal eitim ve aratrma hastanelerinde yeni uzman hekim yetitirme imkanlarnn da bulunduunu dile getirerek, Türkiyenin dünya nakil ortalamasnn üzerinde bir baar orannda seyrettiini ancak, nakillerin yüzde 75inin canldan, yüzde 25inin kadavradan gerçekletirildiini kaydetti.
Prof. Dr. Dulundu, bu durumun tam tersi olmas gerektiini vurgulayarak, sözlerini öyle tamamlad:
Hala ba oranlarnn yeterli olduunu söyleyemeyiz. Biz, dünyann canldan canlya en fazla nakil yapan ülkelerin en balarnda yer alyoruz. Bu durum, tp ve cerrahi anlamnda geldiimiz noktay göstermek açsndan iyi bir olgu olabilir ama dier taraftan da organ bann yeterli olmadn gösteren önemli bir veridir. te bu durumu deitirmenin yolu da ortak bir çabadan geçiyor. Halk bilinçlendirmek için daha fazla çalmamz gerekiyor.