Prof. Dr. Bülent Eser, löseminin halk arasnda kemik ilii kanseri veya kan kanseri adyla bilinen bir grup hastaln ortak ad olduunu söyledi. Lösemilerde deiik nedenlerle kemik iliinde düzen bozulduunda baz kan hücrelerinin (çounlukla lökositler, akyuvarlar) kontrolsüz bir ekilde çoaldn aktaran Prof. Dr. Eser, Lösemilerin hzl balayan ve hzla ilerleyen tiplerine akut lösemiler ad verilir. Akut lösemilerin akut myeloid lösemi (AML) ve akut lenfoblastik lösemi (ALL) olmak üzere iki tipi vardr. AML her yata görülmekle birlikte çocukluk çanda daha nadirken 60 ya üzerinde daha sk gözlenir. ALL ise çocukluk çanda daha sk gözlenirken yallarda daha nadirdir. Türkiyede her yl yaklak 4 bin 250 civar yeni tan akut lösemi vakas görülme ihtimali vardr diye konutu.
çABUK YORULMA VE AIRI HALSZLK GÖRÜLEBLR
Lösemilerde en sk görülen belirtilerin normal kan hücrelerinin say ve ilevlerinin bozulmasyla ilikili olduunu belirten Prof. Dr. Eser, öyle dedi:
Krmz kan hücreleri (eritrosit, alyuvar) azalnca kanszlk (anemi) dediimiz durum oluur ki bu durumda hastada ar halsizlik, çabuk yorulma, çarpnt, nefes darl, yüzde ve vücutta genel bir solukluk hali gözlenir. Kan pulcuklarnn (trombositler) azalmasna bal olarak deride morarmalar, deri içi kanamalar, burun kanamas, iç organ kanamalar ve bunlara bal ikyetler oluabilir. Beyaz kan hücrelerinin (lökosit, akyuvar) fonksiyonlarnn bozulmasna bal yüksek ate, tekrarlayan ve ar enfeksiyonlar gözlenebilir. Beyaz kan hücrelerinin says çok artarsa bunun neticesinde beyin ve kalp damarlar dhil damar tkankl belirtileri oluabilir. Kemik iliinde zararl hücrelerin ar çoalmasna bal olarak yaygn kemik arlar gözlenebilir. Göüs kemii, diz ve ayak bilei arasnda bulunan kaval kemii gibi deriye yakn yerleen kemikler üzerine hafifçe dokunulduunda bile çok ciddi arlar oluabilir. Kemik arlar lösemili çocuklarda erikinlere göre çok daha belirgindir.
DÖRT FARKLI TEDAV YÖNTEM VAR
Akut lösemilerde balca 4 tür tedavi yöntemi olduunu kaydeden Prof. Dr. Eser, bunlar öyle sralad:
Kemoterapi (kimyasal kanser ilaçlar), radyoterapi (n tedavisi), hedefe yönelik akll ilaçlarla tedavi ve kök hücre nakli (kemik ilii nakli). Tedavide baar oranlar lösemi tipine ve yaa göre deiiklik gösterir. çocuklarda yetikinlere göre baar oran çok daha iyidir. 14 yan altndaki çocuklarda tedavi ile ortalama sakalm oran yüzde 90n üzerindeyken, 15-24 ya aras hastalarda bu oran yüzde 70 civardr. 65 ya üzeri hastalarn ise yüzde 15ten daha az baarl bir ekilde tedavi edilebilmektedir. Hastaln alt tipi, akyuvar saysnn çok yüksek olup olmamas, balangçta organ hasarlarnn bulunup bulunmamas, hastann tedaviye verdii reaksiyon, kök hücre naklinin uygulanabilmesi yannda tedavi yaplan merkezin artlar ve ekibin tecrübesi de hastalarn tedavi baarsn etkileyen faktörlerdir.
FAZLA KLO, SGARA VE KMYASALLAR RSK FAKTÖRÜ
Lösemi geliimine yol açan önlenebilir pek çok risk faktörü olduunu belirten Prof. Dr. Eser, yonize radyasyon, benzen ve baz petrokimyasal ürünlerin riski artrd uzun zamandr bilinmektedir. Baz virüsler (HTLV-1 virüsü, AIDSe yol açan HIV virüsü gibi), sigara kullanm ve sigara dumanna maruziyet, saç boyalar, baz tarm ilaçlar, endüstriyel kimyasal atklar da lösemi riskini artrabilecek faktörlerdir. Vücut arl da lösemi riskini etkileyebilir. Obezlerde lösemi riskinin artt gösterilmitir dedi.