Psikoloji Uz. Psikolog Aye Burcu Durak, bula gerçeklemedii halde psikolojik olarak ortaya çkan yalanc koronavirüs belirtileri ve korunma yollar hakknda bilgi verdi.
PSEUDO-CORONA YAN YALANCI KORONA HASTALII HAYATIMIZA GRD!
Yaanan yüksek kaygnn ortaya çkard sahte koronavirüs vakalar ülkemizde de görülmektedir. ngiltere, Kanada ve Msrda yaplan bilimsel bir çalmada, son dönemlerde insanlarn %70inin kayg seviyesinin yüksek olduu ve sahte korona vakalarnn ortaya çkt belirtilmitir. çalma, Pseudo-Corona yani yalanc koronavirüs ad verilen psikolojik kökenli bir hastaln varln göstermektedir. Bu tabloda; yüksek kayg düzeyi, kiileri belirtileri yaadna inandrmaktadr.
YÜKSEK KAYGI, YALANCI COVD-19 SEMPTOMLARI ORTAYA çIKARABLYOR
Covid-19a yakalanmad halde yüksek kayg nedeniyle psikolojik olarak kendini kötü hisseden, belirtileri yaadn zannederek hastanelere bavuran kiiler olabilmektedir. Kayg bozukluu yaayan kiiler, yaadklar en ufak bir sknt halinde salgna yakalandklarn düünerek panikle soluu hastanede alabilmektedir. Beden semptomlarn youn olarak dinlemeye balayan biri atei çktn, boaznn acdn düünebilir. Bunlar düünmeye baladnda gerginlik yaar, kalp ritmi deiir, solunum hz farkllar. Sonuç olarak kii kendisinde virüs olduunu düünür, hastaneye gidip srarla test yaptrmak isteyebilir.
UYKU PROBLEMLER, YEME BOZUKLUKLARI, OBSESF DÜÜNCELER VE FOBLER GELEBLR
Kiilerin yaad youn kayg, endie ve belirsizlik durumu vücutlarnn farkl tepkiler vermesine, yaam kalitelerinin bozulmasna yol açabilmektedir. Özellikle sosyal medyada Covid-19 hakknda paylalan videolar ve yazlan yazlar kiiler üzerinde yüksek düzeyde stres, korku, kayg olutururken; beraberinde uyku problemleri, yeme bozukluklar, obsesif (takntl) düünceler ve baz fobiler gelimesine de neden olabilmektedir. Kaygnn çk noktasna odaklanmak, kaygy daha da pekitiren bir rol oynamaktadr. Kstlanan ve farkllaan yaam faaliyetleri, kiilerin kayglarn artrarak olan bitene daha fazla üphe duymalarna sebep olabilir. Kiiler için haprma, öksürme gibi durumlar bile tehlike sinyalleri oluturmakta, en ufak bir durumda bile felaketletirme eilimi göstermelerine neden olmaktadr. Korku ve kayg yaayan kiiler olumsuz düünmeye daha yatkn olabilmekte, risk alglar abart bir ekilde seyir gösterebilmektedir. Bu kiiler çounlukla ortamda hiç tehdit unsuru yokken de kayg yaayabilen kiilerdir. Ayrca, bu kiilerde bilisel çarptmalar da gözlemlenebilmektedir. Youn ekilde bilisel çarptmalar olan kiiler zihinlerinin doru olmayan durumlar hakknda kendilerini ikna ettiini deneyimlerler ve kii zihninde tasarlad kurguya inanarak öyle olmadna bir türlü ikna olmaz.
çARESZLK HSS PSKOLOJK DESTEK HTYACINI DOURUYOR
Markette yanmda biri haprmt/öksürmütü. Acaba bana da bulam olabilir mi?, Bu kargo paketinde virüs olabilir mi? gibi hassasiyetler yaygnlamaktadr. Bulama korkusu elbette gün içinde en çok yaanlan endielerden biridir. Bunun sonucunda kiinin kayg düzeyi ald önlemleri ekillendirmektedir. Ar kayg yaayan kiiler gerekli olmayan ve ilevsellii bulunmayan önlemler alrlar. Örnein; sirke içmek, azna burnuna fön makinesi tutmak gibi yanl uygulamalar haberlerde son zamanlarda skça karlalan olaylar haline gelmitir. Bu örneklerdeki ilevsiz önlemleri alanlar genellikle çaresizlik, youn kayg, korku yaayan kiilerdir ve bu durumda kendileri için yapabilecekleri en iyi ey psikolojik destek almak olabilir.
SALGININ PSKOLOJK ETKLERNDEN KORUNMAK çN BU ÖNERLERE KULAK VERN
Covid-19 süreci tüm dünyann ilk kez deneyimledii geçici bir süreç ve elbette içerisinde birçok duyguyu barndrmaktadr. Bu geçici süreci psikolojik açdan da salkl bir ekilde atlatmak için baz önerilere uymak sizin ve sevdiklerinizin gelecei için önemlidir.
Panik duygusuyla hareket etmek yerine, daha sakin ve bilinçli bir ekilde hastala kar uzmanlar tarafndan önerilen gerekli tüm önlemler alnmaldr.
Psikolojik dayankll ve dolaysyla da baklk sistemini güçlendirmek için salkl beslenmeye dikkat etmek gerekmektedir.
Psikolojik dayankll artrmann en önemli yollarndan biri de salkl ve düzenli bir uykudur.
Stresle mücadelede günlük nefes egzersizleri (oksijen ve karbondioksit dengesi) olmazsa olmaz bir dier yöntemdir.
Kiinin aile fertlerinin ve sevdii insanlarn iyi olduunu bilmesi de kaygy azaltmada yardmc bir etkendir. Bu nedenle kii sevdikleri ile balant içinde olmaldr.
Yanl ve ar bilgi yüklemesinden kaçnlmaldr. Bilgi almak için yetkili ve uzman kaynaklar takip edilmelidir.
Kii güvende olduu hissini duyaca alanlarda olmaldr. Bu dönemde keyif alnan kiiye iyi geldii düünülen uralara zaman ayrmaldr.
Birey doktora bavurup hastala yakalanmadnn belirlenmesinden sonra da ayn durumu yayorsa psikolojik destek almaktan çekinmemelidir.