Zorlu ve iddetli öksürük nöbetleri nedeniyle kaburgalarda kra bile yol açabilen bomaca, her yata görülse de özellikle çocuklar için hayati risk tayor. Üstelik bulacl da hayli fazla. Öksürük ve aksrklardan yaylan damlacklar nedeniyle kolayca bulaabilen bu hastaln a ile önlenebildiini belirten çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Dr. eyma Ceyla Cüneydi, Bomaca bakterisini alm bir kii, ortalama 21 gün bulatrc olur. Özellikle alanmam küçük çocuklar; al büyük çocuklar ve erikinlere göre daha ar etkilenir. Bu nedenle çocukluk ça alarnn aksatlmamas büyük önem tayor. uyarsnda bulunuyor.
ZATÜRREYE DE YOL AçABLR
Boulurcasna öksürmeye neden olan bomaca, çok bulac bir solunum yolu hastal olarak dikkat çekiyor. Bordetella Pertusis bakterisinin sebep olduu bomaca, özellikle gelimemi ülkelerde daha youn görülüyor. 2018 ylnda dünya genelinde bildirilen vaka saysnn 151 bin olduunu ifade eden Dr. eyma Ceyla Cüneydi, öyle devam ediyor:
Bomacann tek kayna insandr yani insandan insana bular. Belirgin bir mevsim olmamakla birlikte sonbahar aylarnda daha sk görülür. Hafif ate, burun aknts ve öksürük gibi belirtilerle balar. Ancak öksürükte deiim izlenir. Önce kuru öksürük ile balar sonra boulurcasna, iç çekme tarznda öksürüe döner. Bomaca, üst solunum yollarnda balar ve bakteri akciere inince alt solunum yollarnda ime ve irritasyon yaparak alt solunum yolu hastalna dönüür. Nadiren de olsa zatürre, beyin hasar ve nöbet geçirmeye yol açar.
HASTALIK UZUN BR SÜRECE YAYILABLR
Hastalk üç dönemde ele alnyor; bakterinin bulamasn izleyen 7-10 gün içinde ilk belirtiler ortaya çkyor. Kataral dönem ad verilen ve 1-2 hafta süren süreçte üst solunum yolu enfeksiyonuna benzer ikayetlerin olduunu kaydeden Dr. eyma Ceyla Cüneydi, youn öksürüklerin olduu paroksismal dönemin de 2-4 hafta devam ettiini belirterek, iyilemenin de yine 2-4 hafta zaman aldn ifade ediyor.
Bomaca hastalnn öksürüklü döneminde tan koymann kolaylatn kaydeden Dr. eyma Ceyla Cüneydi, Bu öksürüp çok belirgindir ancak hafif geçirenlerde tan koymak için laboratuvar testleri kültür, seroloji ve PCR yöntemleri kullanlr. Burundan girilerek boazn arka ksmndan alnan sürüntünün incelenmesi ve kültürünün alnmas ile tan konulur diyor.
AILAR ERGENLKTE DE TEKRARLANMALI
Bomacann a ile önlenebilen bir hastalk olduunu belirten Dr. eyma Ceyla Cüneydi, unlar söylüyor: Bomaca as bebek, 2 aylkken yaplr, 4-6-18. aylarda tekrar edilir. 4-6 yalarndaki karma asnda da bomaca as bulunur. Özellikle alanmam küçük çocuklar, al büyük çocuklar ve erikinlere göre daha ar etkilenir. Al kiiler ise hastal ya hafif olarak ya da atipik bomaca eklinde geçirir. Ancak bomaca hastaln geçirmenin ve çocukluk döneminde alanmann ömür boyu baklk salamad saptanmtr. Erikin veya ergenlik döneminde geçirilen spazmodik (spazm andran) öksürüklerin yüzde 1516snn bomaca olduu biliniyor. Bu yüzden 10-14 ya aras yaplan karma ada bomaca asnn da olmas tercih edilmeli.
Aileye yeni bebek katldnda onun bakm ile ilgilenecek herkese bomaca as öneriliyor. Buna koza stratejisi ad verildiini anlatan Dr. eyma Ceyla Cüneydi, Böylece hastala kar daha geni bir koruma salanyor. Ayrca anne adaylarna tetanos as ile birlikte bomaca asnn da yaplmas anneden geçen antikorlar yoluyla bebein korunmasn salar. diye bilgi veriyor.
YAAMI TEHDT EDEN ETKLER
Bomaca yol açt sorunlarla özellikle çocuklarda yaam tehdit edebiliyor. Dehidratasyon (ar susuzluk), beyin kanamas, pulmoner hipertansiyon, anoreksiya (itahszlk ve buna bal ar zayflama), pnömotoraks dediimiz akciere hava kaçmas gibi komplikasyonlarn görülebileceine dikkat çeken Dr. eyma Ceyla Cüneydi, Daha hafif komplikasyonlar arasnda burun kanamalar, ar basnçl öksürüe bal ftklar, idrar tutamama, uyuma güçlüü ve kulak iltihab, rectum sarkmasn sayabiliriz. Zorlu ve iddetli öksürük baylmaya hatta kaburga krklarna bile yol açabiliyor. diyor.
ANTBYOTK TEDAVS UYGULANIYOR
Bomaca tansnn ardndan özellikle yenidoanlarda youn bir tedavi gerektiriyor, tedavi süreci de hastanede geçiriliyor. Youn öksürük nöbetleri bebein solunumunun durmasna ve beynin zarar görmesine neden olabilir. diyen Dr. eyma Ceyla Cüneydi, dier yalarda antibiyotik tedavisi uygulandn, youn öksürük nöbetlerini hafifletmek için nefes açc ilaçlar verildiini kaydediyor.