Filiz YAA
DYARBAKIR(SÖZ)-Obezite yaratt ve yaratabilecei salk sorunlar nedeniyle bugün dünyadaki en önemli salk sorunlarnn banda geldiini hatrlatan ç Hastalklar Uzman Dr. Mehmet Akif Öztürk, 2020 ylnda yaplan bilimsel bir çalmada hzl yemek yiyenlerin yava yiyenlere oranla doymak için daha çok besin tükettiklerini ortaya çkardn söyledi.
HIZLI YEMEK OBEZTE RSKN GETRYOR
Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürkün verdii bilgiye göre hzl yemek yiyen insanlar, yava yiyenlere oranla daha fazla obezite riskine sahipler. çalmann daha net anlalabilmesi için iki önemli kavram bilmek gerektiini söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, sözlerine öyle devam etti:
Bunlardan biri (ADM) Az içi duyusal maruziyet, yani dil üzerindeki reseptörler vastas ile alglanan duyu hissi de diyebiliriz. ADM, çineme süresi uzadkça ya da kat ekilli yiyecekler ile daha yüksek düzeyde olurken, sv ya da püre tarznda yiyecekler ile ve çineme süresi azaldkça azalmaktadr. Dier kavram ise adndan da anlalaca üzere (YH) Yeme Hz kavramlardr.
çalmada temelde 4 tane grup ve bir de kontrol grubunun bulunduunu dile getiren Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, Gönüllüler yeme ekilleri farkl olacak ekilde gruplara ayrlarak gözlemlenmi. Her bir grupta yer alan gönüllüler aralkl olarak doyum anketlerine tabi tutulup ayn zamanda beslenmelerinin ilk dakikalarnda ve beslenme sonunda gönüllülerin kan örnekleri alnarak kanda glikoz, insülin ghrelin ve pankreatik peptid hormon düzeyleri tespit edilmi dedi.
KATI YYECEKLER TOK TUTUYOR
çalmann bir dier sonucunun da yenilen yemek püre benzeri çineme gerektirmeden hzlca yiyebilecek bir yemek olmadnda az içi duyusal maruziyet arttndan daha az besin maddesi ile doymann da mümkün olduunun tespit edilmesi olduunu söyleyen Uzm. Dr. M. Akif Öztürk, bu açdan bakldnda günlük yaantda zorunlu olmayana hallerin dnda püre gibi hzla yutulan yiyeceklerin çok fazla tercih edilememesi gerektiini de sözlerine ekledi.
HIZLI YEMEK çABUK ACIKTIRIYOR
Aratrma grubunda gözlemlenen bir dier parametrenin de hzl yemek ve doygunluk arasnda bir balant olduunu dile getiren Dr. Öztürk, Daha fazla çineme süresi gerektiren gdalar ile yemek srasnda açlk hissi de daha az oluyor. Bunun yannda yemek sonunda da yeniden bir öün ihtiyac da daha az olmaktadr. Aratrma daha hzl yemek yiyenler ise yemek sonras dönemde daha çabuk acktklarn bizlere gösteriyor diye konutu.
HER LOKMA EN AZ 15 SANYE çNENMEL
Daha yava yemek yemenin tokluk hormonu seviyelerini artrabilecei, daha çabuk tok hissetmeye yardmc olabilecei ayrca kalori almn azaltabilecei uyarlarnda bulunan Yeditepe Üniversitesi Kozyata Hastanesi ç Hastalklar Uzman Dr. Mehmet Akif Öztürk, hzl yemek yeme davrann deitirmenin mümkün olduunu da söyledi. Öncelikle bu konuda belli bir farkndaln olumas için konunun öneminin vurgulanmas ve eitimler verilmesi gerektiine iaret eden Uzm. Dr. Öztürk, Sindirimi kolay olan, çinemeden yutulabilen basit gdalar ile beslenme yerine daha kompleks, sindirimi ve emilimi daha yava daha salkl gdalarla beslenme tercih edilmelidir. Bu konuda özellikle hangi gdalar bizler için daha uygun ise hekim ya da diyetisyen tarafndan destek alnarak bu yönde beslenme düzenlemeleri yaplabilir. Bunun yannda çineme süresinin lokma bana en az 15 saniye olacak ekilde ayarlanmasn öneririm diyerek sözlerine devam etti.
ÖNCE YAPILANLARA GÖRE DAHA KAPSAMLI BR çALIMA
Daha önce Japonyada bu çalmay destekler bir benzer çalma yapldn ancak Hollandal bilim insanlarnn yapt bu son çalmann farknn gda almnn çeitli aamalarnda özellikle de ilk dakikalarnda insülin seviyelerinin de ölçülmü olmas olduunu söyleyen Uzm. Dr. Öztürk, bu çalmann ayrca dier çalmalara göre hastalarn seçimi ve sonucu etkileyebilecek artlarn optimizasyonu açsndan daha kapsaml olduunun da altn çizdi.
Sadece bu çalmaya göre böyle bir genelleme yapmann doru olmasa da bu ve benzer çalmalarn bu tezi doruladna iaret eden Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, ayrca unlar da ekledi:
Hzl yemek yiyenlerde daha fazla miktarda besin alm daha fazla kalori alm demektir. Bu durum da aslnda obezite için ciddi bir risk faktörü oluturur. Sonuçta obezite alnan kalori ve harcanan kalori arasndaki dengesizlikten kaynaklanmaktadr. Sadece yava yiyerek kilo vermek tek bana tabi ki yeterli olmayacaktr. Sonuçta burada sadece kalori almnn snrlandrlmas deil ayn zamanda kiiler için harcanan kalorinin de belirli bir düzeyde olmas ile optimal kilo kontrolü salanabilir. Ama unu çok rahatlkla söyleyebiliriz ki yava yeme ile daha az miktarda besine ihtiyaç duymann yannda, kontrol edilebilir bir yeme davran oluturarak salkl beslenme yolunda bir balangç noktas oluturabiliriz.
çalmaya göre hzl yemek yiyenlerde yava yemek yiyenlere göre insülin salnm yemein ilk dakikalarnda ve sonunda daha az miktarda olmakta diyen Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, u bilgileri de verdi:
Bu durum da özellikle eker hastalarn düünecek olursak insülin gibi kilit öneme sahip bir hormondan daha az yararlanma anlamna gelir.