Kan basncnn yani tansiyonun, kalbin pompa hareketiyle vücuda gönderdii kann damar duvarlarnda yapt basncn ölçümü olduunu belirten Uz. Dr. Gülsüm Bingöl, Hipertansiyon ise damar duvarlarndaki kann oluturduu bu basncn devaml olarak yüksek olmasdr. Yüksek tansiyon sklkla uzun süre hiç belirti vermeden vücutta önemli hasarlara yol açabilir diye konutu. Bingöl, 17 Mays Dünya Hipertansiyon Günü nedeniyle önemli açklamalarda bulundu.
DKKATL OLMASI GEREKEN RSK GRUBLARI
Risk gruplarndaki kiileri uyaran Uz. Dr. Gülsüm Bingöl dikkatli olmas gereken kesimleri ise öyle sralad: Risk grubundakiler önlem almal Ailesinde yüksek tansiyon olanlar ( Genetik yatknlk); Kalp damar hastal olanlar; Diyabet yani eker hastal olanlar; Hamileler; leri yataki bireyler; Fazla kilosu olanlar; Hareketsiz kiiler; çok fazla alkol tüketenler; Yal ve tuzlu besinleri sk tüketenler; Diyette yetersiz potasyum, kalsiyum, magnezyum ve protein alanlar; Sigara içenler; Uyku apnesendromu olanlar;Böbrek hastalar Doum kontrol haplar, baz ar kesiciler, steroidler, baz zayflama haplarn ve psikiyatrik ilaçlar kullanan bireyler; Baz endokrinolojik hastal olanlar ( Tiroit, paratiroit, böbrek üstü bezi, hipofiz hastalklar vs.)
YÜKSEK TANSYONUN BERABERNDE GETRD HASTALIKLAR
Uz. Dr. Bingöl, hipertansiyonun hasar oluturduu balca hedef organlarn kalp, beyin, gözler, böbrekler ve atardamarlar olduunu dikkat çekerek, unlar söyledi:
Hedef organlarda hipertansiyona yant olarak öncelikle baz savunma ve dengeleme mekanizmalar balar ancak bu süreçte tansiyon tedavi edilmeyip, yüksek kalmaya devam ederse geri dönüümsüz kalc hasralar oluur. Bu dengeleme mekanizmalarnn organlar üzerindeki ilk etkileri organ fonksiyonlar henüz bozulmadan çeitli testlerle saptanabilir.
Kalp yetersizlii: Hipertansiyonda yüksek basncna kar çalmak kalbin i yükünü artrr. Büyük çounluu kastan oluan kalp,bu i yükünü karlayabilmek için kalnlar. Artan bu kas kitlesi kalbin öncelikle geveme fonksiyonunu bozar. Bu dönemde tedavi edilmezse zamanla kalbin kaslma fonksiyonu da bozulmaya balar. Bu ekilde zamanla diyastolik(geveme) fonksiyon bozukluuna sistolik(kaslma ) fonksiyon bozukluu eklenir.
Kalp krizi: Hipertansiyon hem koroner ateroskleroz yani damar sertlii geliimini hzlandrr hem de artan kas dokusu koroner dolamda deiikliklere yol açar. Koroner damarlarda direnç artar ve rezerv azalr. Bütün bu nedenlere bal olarak hipertansiyonu olan kiilerde kalbin beslenmesi bozulabilir. Kalp kasnda kalnlama olan bir hasta kalp krizi geçirirse krizin ilerleme hz daha fazladr. Hasta kriz geçirirken antihipertansif tedavi alyorsa bu deiiklikler önlenebilir. Yine bu hastalarda iskemiye yant olarak daha fazla ritim bozukluu ve ani ölüm görülebilir.
Aort Anevrizmas: Aortun bir veya daha fazla ksmnda meydana gelen lokal genilemelere anevrizma denir. Abdominalyani karn bölgesi aort anevrizmasna torasikyani göüs bölgesi aort anevrizmasndan daha sk rastlanr. Hastalarn çounda herhangi bir ikayet yoktur ancak bazen bel, karn ve srt arlar bulunabilir. Hipertansiyon anevrizma geliimi için bilinen en önemli risk faktörüdür. Aort anevrizmasnn önlenmesi için yüksek tansiyonun kontrol altna alnmas önemlidir.
nme:nme geçirme riski, hipertansiyonu olanlarda, olmayanlara göre 4-5 kat daha fazladr. Hipertansiyon hem beyine kan salayan damarn daralmas veya tkanmas ile oluan iskemik inmenin hem de beyin damarlarnn içinde zayf noktalar ve anevrizmalar oluturup bunlarn yrtlmas sonucunda kanama olmas ile görülen hemorajik inmenin en önemli risk faktörüdür. Önemi görülme sklnn çok sk olmasnn yannda uygun tedavi ile oluturduu riskin belirgin derecede azaltlabiliyor olmasndan kaynaklanr.
Böbrek yetersizlii: Hipertansiyon damarlar etkileyen bir hastalk olduu için kalp ve beyin gibi böbrekleri de hedef organ olarak seçmektedir. Kan basnc ne kadar yüksekse böbrek yetersizlii gelime riski o kadar artar.Hipertansiyon böbrek hasarnn hem nedeni hem de sonucudur. Kronik böbrek hastal sekonder yani farkl sebeplere bal olarak gelien ikinci hipertansiyonun en sk nedenidir. Baz böbrek hastalklarnda ilk bulgu yüksek tansiyon olmaktadr.
Görme bozukluklar: Yüksek tansiyon gözün retina denilen tabakasnda damar sertlii, kanama ve hasara yol açabilir. Retina deiikliklerinin izlenmesinin hipertansiyona bal küçük damar hasarnn dorudan deerlendirilmesinin en önemli yolu olmas nedeniyle hipertansiyonlu her hastada hem tan hem de takip açsndan önemlidir. Bir baka önemi de risk belirleyici olmasdr.
YÜKSEK TANSYON HASTALARINA ÖNERLER
Eer tansiyon deerlerini yüksek ölçüyorsanz ya da yüksek tansiyon tans aldysanz sonuçlarnz ve yaplmas gerekenleri konumak için doktora bavurun. Evde tansiyon deerlerinizi tavsiye edilen ekilde ölçün.Hangi evrede olursa olsun yaam tarz deiiklii yapmay ihmal etmeyin. Az yal ve az tuzlu salkl yiyecekler tüketin. deal vücut arlnz koruyun. Fiziksel olarak hareketli yaayn. Sigaray brakn, alkolden uzak durun. Stresi mümkün olduunca azaltn. Doktorun uygulamaya balad tedaviyi aksatmayn ve kan basncnz düzenli takip edin.