Stresin sıkıntılı durum anlamına geldiğini kaydeden Dr. Üney, Zihnimize ya da bedenimize dışarıdan ya da iç dünyamızdan gelen saldırılardır. Örneğin soğuk havada dolaşmak bedenimize soğuk stresi, ertesi gün girilecek sınav ya da bir iş görüşmesi zihinsel strese neden olmaktadır. Bedenimize yönelik strese daha fazla tedbirli olmamıza rağmen, zihinsel stres karşısında daha kırılganızdır. Yani zihinsel stresle baş etmek daha zordur. Aslında stres bizi diri tutan bir durumdur, ancak fazla olursa, uzun sürerse, baş edemez duruma gelirsek sorun haline gelir dedi.
STRES NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ OLDU? Psikiyatrist Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney, dünyanın hızla gelişip değiştiğini belirterek şöyle konuştu: Her geçen gün hayatımıza yenilikler giriyor, örneğin 30 yıl önce cep telefonu yoktu, bugün hayatımızı kolaylaştıran bu yenilik, acaba beynimizde kanser yapar mı diye düşünüyoruz. Hayatımızı kolaylaştıran yenilikler, artık bizim için bir stres nedeni olabiliyor. Stres için birçok nedenin olduğunu kaydeden Dr. Üney, Fiziksel nedenler; aydınlık olmayan ortamlarda çalışmak, kalabalıklar (otobüs, metrobüs, dolmuş), aşırı sıcaklar, aşırı soğuklar, yoğun trafik, işe, okula gitmek için birden çok vasıta değiştirmek, uzun çalışma süresi, tatil yapamama, dinlenememe, çok çalışma, hastalıklar, çevre kirliliği, yakınlarıyla, arkadaşlarıyla görüşememek, işsizlik, iflas, düşük ücretler, iş yerinde görev belirsizlikleri, borç, geçim sıkıntısı, barınma koşulları, göç, gibi birçok neden sayılabilir diye konuştu. Dr. Üney, sosyal ve psikolojik nedenleri şöyle sıraladı: Yalnızlık, yakınlarının desteğinin olmaması, eşler arasındaki çatışma, çocuklarla ilgili sorunlar, boşanma, ayrılıklar, güvenlik sorunları, iş yerinde bezdirici uygulamalar, iş arkadaşlarıyla uyumsuzluk, ilişki sorunları, aşırı mükemmeliyetçilik, titizlik, alınganlık, korku, endişe, suçluluk duyguları, kıskançlık, utangaçlık, belirsizlik, değersizlik duyguları, aşırı eleştiri gibi birçok neden. Psikiyatrist, Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney, stresle karşılaştığımızda neler yaşandığı ve üç aşamada stresle baş etme yolları hakkında şöyle konuştu: İlk olarak stres başladığında bize alarm verir. Savaşma ya da kaçma dönemidir. Bu dönemde beklenilen davranışların dışında davranmaya başlarız. Yani stresin ilk etkisi ortaya çıkar. Sonra stresli duruma direnmeye çalışırız. Bu dönemde strese uyum sağlarsak yani baş edebilirsek, her şey normale döner. Bazı olumsuz davranışlarımız olsa da, sonrasında durum normalleşir. Eğer direnemezsek tükenme aşaması başlar. Kişinin gayreti kırılır, mücadeleyi kaybeder. Artık bu duruma neden olan stres dışındaki tüm olaylardan etkilenir duruma gelinir. Baş ağrısı, boyun ve sırt ağrıları, mide şikayetleri, aşırı gaz şikayetleri, kabızlık-ishal dönemleri, göğüste ağrı, çarpıntı, iştahta azalma ya da aşırı artma, halsizlik, güçsüzlük, bayılmak, kendinden geçmek, isteksizlik, bitkinlik, aşırı uyku ya da uykusuzluk, moral bozukluğu, dalgınlık, iş ve okul performansında düşme, insanlardan uzaklaşma, neşesizlik, keder, dikkat sorunları, konsantre olamama, ilişkilerde bozulma, öfke nöbetleri, sinirlilik, telaş, ağlama, karar vermede güçlük, aşırı tepki, telaş, alkol ve sigara kullanımında artış gibi birçok olumsuzluk görülebilir. Rıdvan Üney, stresle nasıl başa çıkılabileceği konusunda şu bilgileri verdi: 1. Öncelikle sizde strese neden olan durumları tespit edin. 2. Mutlaka kendinize zaman ayırın. Zaten bu durumu fark etmek için bile olsa zaman ayırmanız gerekir. 3. Yakınlarınızın uyarılarını ve önerilerini dinleyin. 4. Rahat kıyafetler giyin. 5. Mutlaka yürüyüş ve egzersiz yapın. 6. Dengeli beslenin, ağır yiyecekler yerine sebze veya meyve tüketin. 7. Alkol ve sigaradan uzak durun. 8. Gürültüsüz sakin ortamları tercih edin. 9. Sevdiklerinizle zaman geçirin. 10. Sizi üzen kişi ve olaylardan uzak durmaya çalışın. 11. Yapmakta zorlandığınız ve sizde stres oluşturan işlerde mutlaka yardım isteyin. 12. Dostlarınızla, akrabalarınızla zaman geçirin. 13. İşlerinizi aksatmayın, sıraya koyun zamanı iyi kullanarak zaman stresini yönetin. 14. Ailenize zaman ayırın. 15. Mutlaka müzik dinleyin 16. Hobilerle uğraşmak kişiyi streslere karşı oldukça korur. Hobi edinin. 17. Güler yüzlü olmaya çalışın, bunun mutlaka geri olumlu dönüşü vardır. 18. Sevdiklerinizle, iyi zamanlar geçirirken cep telefonunuzu kapatın. 19. İmkanınız varsa mutlaka tatil yapın, yok ise hafta sonu şehrinizde daha önce hiç gitmediğiniz piknik alanlarına gidin, tarihi yerleri gezin. 20. Hayır demeyi öğrenin ve deneyin. 21. Uykunuza ve dinlenmenize önem verin. 22. Bugüne odaklanın, gelecek için bugünden yoğun planlar yapmayın. 23. Sevginizi ifade edin. 24. Nefes egzersizleri ve gevşeme egzersizleri yapın. 25. Gerektiğinde mutlaka psikolojik veya psikiyatrik destek alın. Kaynak: İHA