Eski adyla Türkiye 1. Futbol Ligi, son yllardaki adyla Süper Ligde geride kalan 59 sezonda ampiyonluklar 5 takm paylat.
1959da balayan ligde imdiye dek Galatasaray, Fenerbahçe, Beikta, Trabzonspor ve Bursaspor dnda ampiyonluk sevincini yaayan takm çkmad.
Lig tarihinde Galatasaray 20, Fenerbahçe 19, Beikta 13, Trabzonspor 6, Bursaspor da 1 kez ampiyon oldu. TFF Tahkim Kurulu kararyla Beiktan, 1959dan önceki 2 ampiyonluunun da ilave edilmesiyle siyah-beyazllarn toplam ampiyonluu 15e ulayor
- lk ampiyon Fenerbahçe, son ampiyon Beikta
1959 ylnda ilk kez düzenlenen Türkiye 1. Futbol Liginde ilk ampiyonluu Fenerbahçe kazand.
ki ayr grupta birincilii elde eden Fenerbahçe ile Galatasaray, o zamanki statü gerei final maçlarnda kar karya geldi. lk maçta rakibine 1-0 yenilen sar-lacivertliler, rövan maçn 4-0 kazanarak, 60 yana girmeye hazrlanan ligde ilk ampiyonluu kazanan takm oldu.
Lig tarihinde son ampiyonluu ise 2016-2017 sezonunda Beikta elde etti.
- Dört büyüklerin hasret yllar
Ligin genelinde ampiyonluklara ambargo koyan Dört büyükler, zaman zaman mutlu sona ulamak için uzun süreler beklemek zorunda kald.
Beikta, 1966-1967 sezonunda elde ettii ampiyonluun ardndan 15 yl mutlu sona hasret kald. 1981-1982 sezonunda Dorde Milic yönetiminde ampiyon olan siyah-beyazllar, taraftarlarnn uzun süren hasretine de son verdi.
Galatasaray ise 1972-1973 sezonunda ligi önde tamamladktan sonra 14 yl boyunca ampiyonluk sevinci yaayamad. Sar-krmzl takm, 1986-1987 sezonunda Jupp Derwall yönetiminde ampiyon olarak, bu özlemi dindirdi.
Üç büyükler arasnda ampiyonluk için en az süre bekleyen takm olarak ise Fenerbahçe. Sar-lacivertli ekibin imdiye kadarki en uzun süreli ampiyonluk hasreti 7 yl sürdü. 1988-1989da ampiyon olan Fenerbahçe, 7 yl bekledikten sonra, 1995-1996 sezonunda Carlos Alberto Parreira yönetiminde ipi göüsledi.
- Trabzonsporun büyük özlemi
Lig ampiyonluunu stanbul dna tayan ilk Anadolu takm olan Trabzonspor, son yllarda ampiyon olamamann skntsn yayor.
Son lig ampiyonluunu 1983-1984te Ahmet Suat Özyazc döneminde yaayan bordo-mavililer, o tarihten bu yana geçen 33 sezondur ampiyonlua hasret.
- Galatasarayn rekoru
Ligde 20 kezle en çok mutlu son ulaan takm olan Galatasaray, ayn zamanda üst üste en çok ampiyonluk yaayan ekip unvannn sahibi.
Lig tarihinde imdiye dek bir takm en fazla 4 sezon üst üste ampiyon oldu. Fatih Terim yönetimindeki Galatasaray 1996-1997, 1997-1998, 1998-1999 ve 1999-2000 sezonlarnda ipi en önde göüsleyerek, Türk futbol tarihine geçti.
- Üst üste üçer kez ampiyon olan takmlar
Bunun yan sra, Galatasaray 1970-1971, 1971-1972 ve 1972-1973 sezonlarnda, Trabzonspor 1978-1979, 1979-1980 ve 1980-1981de, Beikta da 1989-1990, 1990-1991 ve 1991-1992 sezonlarnda üst üste üçer kez ampiyonlua ulama baarsn gösterdi.
Fenerbahçenin ise imdiye dek üst üste 3 lig ampiyonluu bulunmuyor.
- Bursaspor tarih yazd
Süper Ligde 2009-2010 sezonunda ampiyon olan Bursaspor, Türk futbol tarihinde Dört büyükler dnda bu baarya ulaan 5. takm unvann ald.
Erturul Salam yönetiminde tarih yazan yeil-beyazl ekip, ayn zamanda Trabzonsporun dnda ampiyonluu stanbul dna tayan ikinci ekip oldu.
- En erken ampiyon Fenerbahçe
Türkiyenin en üst kademe liginde ampiyonluu en erken ilan eden takm unvan Fenerbahçeye ait.
Sar-lacivertli ekip, 1967-1968, 1969-1970 ve 2013-2014 sezonlarnda bitime 3 hafta kala mutlu sona ulat.
- En çok puan farkyla ampiyon Galatasaray
Lig tarihinde en fazla puan farkyla ampiyonlua ulaan takm Galatasaray oldu.
Sar-krmzl ekip 1987-1988 sezonunda 90 puanla mutlu sona ularken, ikinci sradaki Beikta 78 puanda kald. Aradaki 12 puanlk fark, imdiye dek ampiyonla ikinci arasndaki en fazla puan fark olarak tarihe geçti.
- En çok puanla ampiyon Fenerbahçe
Ligde en çok puan toplayarak ampiyon olan takm Fenerbahçe.
Sar-lacivertli ekip, 3 puanl sistemde 1988-1989 sezonunda 36 maçta 93 puan toplayarak rekor krd.
- Namalup tek ampiyon Beikta
Lig tarihinde yenilgisiz tek ampiyon Beikta oldu.
Siyah-beyazllar, 1991-1992 sezonunda 30 maçta 23 galibiyet, 7 beraberlik alrken sahadan hiç yenilgiyle ayrlmayarak tarihi bir ampiyonlua imza att.
- ampiyonlardan ilginç notlar
Ligin 59 yllk geçmiinde ampiyonlarn dier ilginç rekorlarndan bazlar öyle:
-En çok yenilen ampiyon: 1980-1981 sezonunda 7 yenilgiyle Trabzonspor.
-En çok gol yiyen ampiyon: 1997-1998 sezonunda 43 golle Galatasaray.
-En az gol yiyen ampiyon: 1969-1970 sezonunda Fenerbahçe (6)
-En az puanla ampiyon olan takm: 1979-1980 ve 1980-1981 sezonlarnda 39ar puanla (2 puanl sistemde) Trabzonspor.
- Averajla ampiyon olan takmlar
Ligin geride kalan 59 sezonunda ampiyonlar 4 kez gol averajyla belli oldu.
1984-1985 sezonunda Fenerbahçe ile Beikta ligi 50er puanla tamamlarken, gol averaj daha iyi olan sar-lacivertli ekip ampiyonlua ulat. 1985-1986da ise Beikta, 56 puanla Galatasarayn gol averajyla önünde ligi en önde tamamlad. 1992-1993 sezonunda da Galatasaray, bu kez Beikta 66 puan ve averajla geçmeyi baard ve ampiyonluu kucaklad. 2010-2011 sezonunda ise Fenerbahçe ile Trabzonspor ligi 82er puanla tamamlad. Uygulamada olan ikili averaja göre, rakibine üstünlük kuran sar-lacivertli takm ampiyonlua ulat.
- Beiktan 2 ampiyonluu
Beikta Kulübünün, 1959da balayan ligden önceki 2 ampiyonluunun, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Tahkim Kurulu kararyla lig ampiyonluuna eklenmesiyle siyah-beyazllarn ampiyonluk says 15 olarak tescillendi.
TFF Tahkim Kurulunun konuyla ilgili alm olduu karara ilikin Beikta Kulübünün açklamas öyle:
Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu; 09.05.2002 tarihinde yapt toplantsnda 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarna ilikin ampiyonluklarmzn onaylanmas talebimizi yerinde ve hakl görerek Beikta Jimnastik Kulübünün var olan 2 ampiyonluunun Türkiye ampiyonluu olarak Türkiye Futbol Federasyonu kaytlarna tescil edilmesini karara balamtr.
Konuyla ilgili TFF resmi internet sitesinde yer alan açklama da öyle:
Türkiye 1. Liginin balad tarih TFF tarafndan 1959 yl olarak kabul edilmesine karn, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52 E ve 2002/68 K sayl karar tahtnda Beikta Kulübünün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarnda Türkiye Ligi ampiyonu olduuna ve bu ampiyonluklarn TFF yldz kriterine dahil edileceine karar verilmesi sebebi ile toplam ampiyonluk says, toplam lig sezonu saysndan 2 fazladr.