Bardakçının Taksim ve cami yazısındaki deyişiyle AKMnin bir heyula, bir biçimsizlik abidesi olduğuna katılmasam da, şaheser olduğunu iddia etmem. Taksimde güzel tek bina var; o da Aya Triada. Ne yazık ki, çirkin büfelerin kuşatmasında heba olup gitmiş bir eser. Pietro Canonicanın yaptığı anıtı da iç karartıcı geldiği, cumhuriyeti müjdeleyen bir ruh taşımadığı için saymıyorum. Neticede, Şehir Plancıları Odasının Cami inşa edilirse görüntüsü bozulur dediği meydan, aslında meydan bile değil. Mümkün mertebe uzak durulması gereken kaotik, estetik yoksunu bir ucube. Onun için ruhu da yok. Meydanlar genelde sevinç ve hüznün, zaferlerin ve acıların paylaşıldığı yerlerdir. Orhan Pamukun Öteki Renkler kitabına aldığı yazısında belirttiği gibi, İstanbulun ortak nabzının attığı, kent insanının tasada ya da sevinçte ortak ruhla aktığı bir mekân yok. Kentin bir merkezi yok. O merkez olduğu varsayılan Taksim, magandaların sıkıştıracak turist bulmak için yılbaşı geceleri akın ettiği bir mahal, hepsi bu. Yıllar sonra 1 Mayısların yeniden Taksimde kutlanıyor olması, ayrı şey. O bir organizasyon. İnsanların spontane bir inisiyatifle sırf duygudaşlık niyetine kendini aniden Taksimde buluvermesi ise ayrı şey. Şahsen Taksim ruhunu iliklerimde hissettiğim tek olay, UEFA şampiyonunun otobüs üstünde meydandan geçişidir ki, o sadece Galatasaraylıları ilgilendirir, kent insanının ortak nabzı değildir. Taksime son ayak bastığımda, anıt etrafında yerlere serpiştirilmiş Arap turistler elleriyle ayaklarını ovuşturuyordu. Onlar Foursquare üyesi midir, İşte Taksime geldik, terlikleri de fora ettik diye Taksimi de mekân profillerine eklediler mi bilmiyorum. Yaptılarsa da yeterli gelmediği kesin. Taksim, dünyanın sosyal alanları arasında yok.
SOSYAL ANITLAR
Facebook, iki yıldır aktif olan Foursquare checkinlerinin istatistiğini çıkarmış. Dünyanın dört bir yanındaki 25 şehirde en fazla gidilen yerleri bulmuş, bunların adını da yerkürenin sosyalleşme anıtları koymuş. Havalimanı, otobüs durakları, tren istasyonları gibi doğal kalabalık yerler ise dışta tutulmuş. Çok bildik yerler var tabii. İşte New Yorkun Times Meydanı ve Central Parkı, Londranın Covent Gardenı ve Emirates Stadyumu, Parisin Louvreu, Montmartreı ve de Champs-Élyséessi. Berlinin piyasa caddesi Kurfürstendamm, Romanın Colosseumu, İspanyol Merdivenleri ve Trevi Çeşmesi diye uzayıp gidiyor liste. Bunlar olmasa zaten o istatistik, istatistik sayılmaz. Ama sürprizler de var. Mesela Oslodaki T.G.I. Fridays. Montmartre ile şişmanlatıcı Amerikan yemeklerinin tıkınıldığı bir lokantanın aynı kategoriye girmesi şaşırtıcı. Buenos Aires, Delhi ve Barcelonadaki Hard Rock Cafeler de listede. Bu 25 şehirde 1 Numaraya çıkan gözde mekânlardan yedisi, spor sahası/salonu. Los Angelesdaki Staples Center, Chicagodaki Wrigley, San Franciscodaki AT T ve Tokyo Dome beyzbol statları ve tabii Barcelonadaki Nou Camp mesela. Altısı meydan, bulvar, park ve bahçe. Mesela Moskovadaki Gorki Parkı ve Kopenhagdaki Tivoli Bahçeleri. İkisi eğlence parkı; Seuldeki Lotte World ve Singapurdaki Universal Studios. İkisi konser alanı, ikisi de alışveriş merkezi. Moskovada en sevilen 10 mekânından altısı bar ve kulüp. Bir numarada gece kulübü Propaganda var. Melbourne ve Johannesburgda da casinolar revaçta. Sosyal anıtlar, global eğilimlerle ilgili başka bir ipucu daha veriyor: Alışveriş manyaklığı. 25 şehrin 19unda alışveriş merkezleri, alışveriş caddeleri ve çarşılar ilk 10 içinde yukarı sıralarda. Bunlar arasında Buenos Airesteki Unicenter Mall, Sao Paolodaki Mercado Municipal, Seuldeki Dongdaeum ve Melbournedaki Queen Victoria çarşısı öne çıkıyor. Anladık Taksim yok. Ama İstanbulun Boğazı, tarihi yarımadası, gece hayatı ve alışveriş merkezleri de yok...
HT Pazar