Carly Cassella
NASAya ait Curiosity gezgini, Marsn uzayl manzarasn delen olaanüstü bir kaya oluumu kefetti. Gale Kraterindeki s kumullar ve kayalar arasnda birkaç kvrml kaya kule göe yükseliyor; tortularn sivri uçlar neredeyse gökyüzündeki görünmez bir sürahiden dökülürken donan su akntlarn andryor.
ANA KAYANIN AINMASIYLA OLUMU OLABLR
Uzmanlar, gerçekte, bu sütunlarn büyük ihtimalle geçmite eski ana kaya çatlaklarn dolduran çimento benzeri maddelerden meydana geldiini ifade ediyorlar. Kayalarn daha yumuak olan bölümleri ar ar anrken, sert olan malzeme birikintileri salam kald. Bu kaya oluumlar, 17 Maysta Curiosity gezgininde bulunan bir kamera tarafndan fotorafland bununla birlikte, görüntü ancak geçen hafta NASA ve SETI Enstitüsündeki (Dünya D Zeki Yaam Aratrmas dahilindeki) uzmanlar tarafndan paylald.
Her ne kadar bu yaplar uzayl ii gibi görünse de benzersiz deiller. Dünya jeolojisinde, bir kukuleta erozyon sonucu meydana gelen uzun ve ince bir kaya kulesidir. Yan sra bir çadr kayas, peri bacas ya da toprak piramidi diye de adlandrlr. Bu toprak sütunlar genellikle ABDnin Utah eyaletindeki ya da güney Srbistandaki kanyonlar gibi kurak bölgelerde bulunur ve kimi zaman on katl binalar kadar yüksek olabilir.
DOAL SÜREçLERN BR ÜRÜNÜ
Bu doal yaplar, daha yumuak tortul kayaçlar içinde biriken sert kaya katmanlarndan meydana gelir. Kayann geri kalan ksm yamur, rüzgr ya da don nedeniyle parçalandkça, ana kaya içerisindeki eski bir krn geride brakt göz alc bir ekille kar karya kalrsnz. Marsta bulunan iki kaya kule, Dünyada gördüklerimize kyasla devrilmek üzereymi gibi görünüyorlar; ancak bariz biçimde, kzl gezegenin yüzeyindeki daha hafif yerçekimine dayanacak kadar salamlar.
Bu yln balarnda Curiosity tarafndan bulunan bir dier tuhaf kaya oluumu, çok farkl sonuçlarla olsa da benzer yollarla olumu olabilir. Bu dier, daha küçük kaya oluumu, bir mercan parçasn ya da Günee doru uzanan çok sayda küçük yapraklar olan bir çiçei andryor.
MNERALLERDEN OLUAN BR TÜR BETON
NASAnn yapt basn açklamasnda, ortaya atlan bir teoriye göre, bu kayann, mevcut kayadaki çatlaklarn ya da ayrlmalarn içinde su tarafndan biriktirilen minerallerin yaratt bir tür beton olduu ifade edildi: Bu beton parçalar birlikte sktrlabilir, onu saran kayadan daha sert ve youn hale gelebilir ve etrafndaki kaya andktan sonra bile varln koruyabilir.
Gale Krateri tamamen düz bir yapda deil; buna karn, Curiosity araclyla kefedilen uzayl kuleler, görüntüye hiçbir yükseklik ölçümü elik etmese dahi, manzarann içinde öne çkyorlar. Göe yükselen bu mezar talar u anda cansz görünebilirler; fakat oluumlar, Marstaki eski koullar ve milyarlarca yl önce orada yaamn geliip geliemeyeceine ilikin pek çok ey anlatyor.