İnsanlı uçuş yapan ülkelerin uzaya gönderdiği astronotlar arasından ilkleri derlendi.
İlk yapay uydunun 1957de uzaya fırlatılmasından bu yana astronotlar, aya seyahat edip güneş sistemini ve uzayı incelerken, bu sayede şimdiye kadar binlerce gezegen ve yıldız keşfedildi.
İnsanlı uzay uçuşları, özellikle ABD ve Rusya tarafından düzenli şekilde devam ediyor.
İLK İNSAN SOVYETLER BİRLİĞİ TARAFINDAN 1961DE UZAYA GÖNDERİLDİ
Sovyetler Birliği, 12 Nisan 1961de uzaya ilk insanı göndererek tarihi bir başarı yakaladı. Uzaya ilk giden Sovyet kozmonot, dünyanın etrafından bir yörünge boyunca 108 dakika uçan Yuri Gagarindi.
Gagarinin 1961deki uçuşunun ardından Sovyetler Birliği, 6-7 Ağustos 1961de Vostok 2 göreviyle Gherman Titovu uzaya gönderdi ve Titov, bir günden fazla uzayda kalan ilk insan oldu.
Vostok 6 göreviyle 14-19 Haziran 1963te Valentina Tereshkovayı ilk kadın kozmonot olarak uzaya gönderildi. Aynı tarihlerde Valery Bykovsky, en uzun süreli bireysel uçuşu gerçekleştirdi.
İLK UZAY YÜRÜYÜŞÜNÜ ALEKSEY LEONOV YAPTI
Pavel Belyayev ve Aleksey Leonovun 18-19 Mart 1965te yaptıkları uçuşta Leonov, uzay yürüyüşü yapan ilk insan oldu.
Vladimir Dzhanibekov ve Oleg Makarov, 10-16 Ocak 1978de uzaya gittikleri araçtan farklı bir araçla Dünyaya dönen ilk insanlar oldu.
Sovyetler Birliği, farklı milletlerden astronotları da uzaya gönderdi. İlk çek astronot Vladimir Remek, 2-10 Mart 1978de uzaya gitti.
Polonyalı Miroslaw Hermaszewski ve Alman Sigmund Jahn da 1978de uzaya giden astronotlar arasında yer aldı.
Kübadan Arnaldo Tamayo Mendez 1980de, Moğolistandan Jugderdemidiin Gurragcha ve Romanyadan Dumitru Prunariu 1981de uzaya gitti.
Jean-Loup Chretien ise 24 Haziran-2 Temmuz 1982de uzay yolculuğuna çıkan ilk Fransız astronot oldu.
Svetlana Savitskaya, 19-27 Ağustos 1982de uzaya giden ikinci kadın olurken, 17-29 Temmuz 1984te uzay yürüyüşü yapan ilk kadın olarak da tarihe geçti.
Hindistandan Rakesh Sharma, 1984te ve Suriyeden Muhammed Faris1987de uzaya giderek uyrukları açısından ilke imza attı.
Abdul Ahad Mohmand, 27 Ağustos-7 Eylül 1988de uzaya giden ilk Afgan ve Akiyama Toyohiro ise 10 Aralık 1990da uzaya giden ilk Japon astronot oldu.
Helen Sharman, 26 Mayıs 1991da uzaya giden ilk İngiliz astronot ve Franz Viehböck ise 19 Ekim 1991de uzaya giden ilk Avusturyalı astronot oldu.
RUSYANIN İLK UZAY UçUŞU 17 MART 1992DE YAPILDI
Sovyetler Birliğinin 26 Aralık 1991de dağılmasının ardından Rusya ismiyle ilk uzay uçuşu, 17 Mart 1992de yapıldı.
Rusyanın 4 Ekim 1994 ile 22 Mart 1995 arasında yaptığı uzay uçuşunda Yelena Kondakova, uzayda en uzun süre kalan kadın olarak tarihe geçti.
Norman Thagard, 14 Mart-7 Temmuz 1995te Rus uzay aracında uzaya giden ilk Amerikalı oldu.
Thomas Reiter, 3 Eylül 1995-26 Şubat 1996da görevde uzay yürüyüşü yapan ilk Alman astronot, Claudie Andre-Deshays, 2 Eylül 1996da uzaya giden ilk Fransız kadın ve Ivan Bella ise 28 Şubat 1999da uzaya giden ilk Slovak astronot oldu.
Mark Shuttleworth, 25 Nisan-5 Mayıs 2022de ilk Güney Afrikalı astronot olarak tarihe geçti.
ALAN SHEPARD, ABDNİN UZAYA GÖNDERDİĞİ İLK ASTRONOT OLDU
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) programları Mercury, Gemini ve Apollo ile uzaya ve aya astronotlarını yollayan ABD, Merkür Projesi ile uzaya 25 uçuş yaptı. Bunların 6sı 1961 ile 1963 yılları arasında gerçekleşti ve astronotları taşıdı.
NASA 5 Mayıs 1961de, Freedom 7 göreviyle astronot Alan Shepardı uzaya gönderdi. Uzaya giden ilk Amerikalı Shepard, alt yörüngede 15 dakika 28 saniye uçuş yaptı.
John Glenn, Friendship 7 Mercury uzay aracıyla 20 Şubat 1962de dünya yörüngesine girebilen ilk ABDli astronot oldu.
Walter Schirra Jr, 3 Ekim 1962de 9 saat 13 dakika ile ABDnin en uzun uçuşunu gerçekleştirdi. 15-16 Mayıs 1963te ise L. Gordon Cooper Jr, bir günden fazla uzayda kaldı.
Joseph Walker 19 Temmuz 1963te, uzay aracıyla yörünge ötesine, uzaya uçan ilk insan oldu.
Gemini IV kapsamında NASA astronotu Edward White, 3 Haziran 1965te uzay yürüyüşü yapan ilk Amerikalı olarak kayıtlara geçti.
NEİL ARMSTRONG, AYA AYAK BASAN İLK İNSAN OLDU
ABD, 20 Temmuz 1969da Apollo 11 ile Neil Armstrong, Edwin Aldrin ve Michael Collinsi Aya yolladı. Armstrong Aya ilk ayak basan insan oldu ve ardından Aldrin geldi.
Sally Ride, 18-24 Haziran 1983te uzaya giden ilk Amerikalı kadın oldu. Guion Bluford ise 30 Ağustos-5 Eylül 1983te uzaya giden ilk Afro-Amerikalı oldu.
Ulf Merbold, 28 Kasım-8 Aralık 1983te uzaya giden ilk Avrupa Uzay Ajansı (ESA) astronotu olarak tarihe geçti.
Bruce McCandless, 3-11 Şubat 1984te güvenli bir şekilde kendini araca bağlamadan ilk uzay yürüyüşünü yaptı.
5-13 Ekim 1984te Marc Garneau, ilk Kanadalı astronot olurken, Kathryn Sullivan, uzay yürüyüşü yapan ilk Amerikalı kadın oldu.
Jake Garn, 12-19 Nisan 1985te uzaya giden ilk siyasetçi olarak tarihe geçti.
ABD de farklı milletlerden astronotları uzaya gönderdi. Suudi Arabistandan Selman el-Suud ve Hollandadan Wubbo Ockels 1985te uzaya gitti.
Rodolfo Neri Vela, 1985te uzaya giden ilk Meksikalı astronot olurken, Ocak 1986da Bill Nelson, uzaya giden ilk kongre üyesi olarak tarihe geçti.
İlk Kanadalı ve kadın astronot Roberta Bondar, Belçikalı Dirk Frimout, İsviçreli Claude Nicollier ve İtalyan Franco Malerba 1992de uzaya giderek isimlerini tarihe yazdırdı.
Mae Jemison, 12-20 Eylül 1992de uzaya giden ilk Afro-Amerikalı kadın astronot olarak tarihte yerini aldı.
ABD UZAY ARACINDA YER ALAN İLK RUS ASTRONOT
Sergey Krikalyov, 3-11 Şubat 1994te ABD uzay aracında yer alan ilk Rus astronot olarak tarihe geçti.
Mukai Chiaki, 8-23 Temmuz 1994te ilk Japon kadın astronot oldu. Ilan Ramon ise 6 Ocak-1 Şubat 2003te ilk İsrailli astronot olarak tarihte yerini aldı.
çİN
Yang Liwei, Shenzhou 5 göreviyle 14 Ekim 2003te uzaya giden ilk çinli astronot olarak tarihe geçti.
Shenzhou 6 ile Fei Junlong ve Nie Haisheng, 12-16 Ekim 2005te uzaya gitti ve çinin uzaya ilk iki kişilik uçuşu gerçekleşti.
Zhai Zigang, Shenzhou 7 ile 25-28 Eylül 2008de uzayda yürüyen ilk çinli astronot oldu.
Liu Yang, 16-20 Haziran 2012de uzaya giden ilk çinli ve kadın astronot olarak tarihte yerini aldı.
17 Haziran-17 Eylül 2021de Nie Haisheng, Liu Boming ve Tang Hongbo çinin Tiangong Uzay İstasyonunun ilk mürettebatları oldu.
15 Ekim 2021-16 Nisan 2022 arasında Zhai Zhigang, Wang Yaping ve Ye Guangfu, Shenzhou 13/Tiangongla çinin, 182 günle en uzun uzay uçuşunu gerçekleştirdi.