Psikoloji Uzman Dr. Öretim Üyesi Sait Yldrm, 2009-2019 yllar arasnda Türkiye genelinde meydana gelen ve medyaya yansyan 749 intihar vakasn inceledi. Yüzde 70,7sini erkeklerin, yüzde 29,2sini kadnlarn oluturduu vakalar aratran Yldrm, sonuçlarna Türkiyede ntihar Son 10 Ylda Yaanan ve Medyaya Yansm Olan ntihar Vakalarnn ncelenmesi kitabnda yer verdi.
ntihar sebeplerinin yüzde 22,5inin bunalm, yüzde 12,4ünün boanma-ayrlma veya reddedilme, yüzde 9,8inin e-sevgili veya partner ile tartma, yüzde 8,4ünün ailevi sorunlar veya aile basks, yüzde 7,8inin çaresizlik, iftira veya hakszla maruz kalma ve yüzde 4ünün ise mobbing olduunu belirten Yldrm, intiharlarn 18-35 ya aralnda daha youn görüldüünü tespit etti. Yldrm, aratrmasnda erkeklerin daha çok boanma, ayrlma veya reddedilme yüzünden, kadnlarn ise bunalm, ei, sevgilisi veya partneri ile tartma sonucu hayatna son verdiini belirledi.
BREYSEL SLAHLANMANIN YAYGINLAMASI NTHARLARI ARTTIRIYOR
ntihar biçimi-yöntemine bakldnda en çok ateli silahlarn tercih edildiinin görüldüünü belirten Yldrm, Daha sonra srasyla atlama, asma, ilaç kullanm ve kendini kesme yöntemleri tercih edilmektedir dedi. Yldrm ayrca, ateli silahlara erime imkannn kolay olmasnn intiharlarn ölümle sonuçlanma orann arttrdn ifade etti.
MEDYA VE SOSYAL MEDYA ETKS
Medya ve içeriklerinin insanlar etkileme ve yönlendirme gücüne sahip olduuna dikkat çeken Yldrm, Medyada bireyi intihar davranna yönlendirecek film, reklam ve oyun gibi birçok içerik mevcuttur. Ancak medya ve internet için tehlikeli yap, bireylerin küçüklükten yetikinlie kadar siber bir baskya maruz kalmas ve birçok farkl açdan tükenmiliin intihara yol açmasdr. nsanlarn medya aracl ile örenme eylemlerini salksz biçimde gerçekletirmesi önemli bir risk olarak yorumlanabilir. Ayrca bireyler istedii, arzulad ancak gerçekletiremedii yaam pratiklerine ahit olmaktadr. Bu durum stres ve kayg durumu ile umutsuzlua yol açarak intihar eylemlerini görünür klmaktadr. Ayrca intihar haberlerinin yanstma biçimi de birçok bireyi intihara sürüklemektedir dedi.
EKONOMK TEMELL NTHARLAR
Bireylerin maddi zorluk yaamasnn da intihar sebepleri arasnda olduunu vurgulayan Yldrm, sizlik, gösteri olarak intihar ve pe pee intihar eylemlerini kapsamaktadr. Aile içi ilikilerden toplumsal yaama hemen her alanda ekonomik zorluklar uyumsuzluk, iddet, cinayet ve intihar eylemlerine yol açt bilinmektedir. Dorudan belirleyici olmasa da bireylerin bunalm, cinnet, ar stres ve depresyon yaamalar neticesinde intihar eylemleri görünür olmaktadr. Bu duruma bal olarak isizlik, iten çkarlma durumu çaresizlie yol açarak intihar teebbüslerine yol açmaktadr diye konutu.
KIZ çOCUKLARINDA NTHAR ERKEKLERDEN FAZLA
çocuklarda intihar oranlarnn toplam vakalarn yüzde 10u orannda olduunu açklayan Yldrm, çocuklarda intihar sebepleri konusunda ilk bata söylemek gerekir ki kz çocuklarnda intihar oran erkeklerde olduundan daha fazladr. çocuklarda bunalm ve ailevi sorunlar-aile basks intihar eylemlerinin en önemli sebeplerindendir. Devamnda istismara maruz kalma, yasak ak, erken evlilikler ve sosyal medya-oyunlarn etkisi görülmektedir diye konutu.
STSMAR EYLEMNE MARUZ KALMA NTHAR SEBEB
stismar eylemlerine maruz kalma durumu çocuklarn intihara teebbüs etmelerinde önemli sebeplerden biridir. çocuklarda istismara maruz kalmadan dolay intiharlar, erken yata zorla evlendirilen çocuklar da dhil ettiimizde yaklak yüzde 10 orannda olduu görülmektedir. çalmamzn verilerine bakldnda çounlukla kz çocuklarnn istismara maruz kalmaktan dolay intihar ettikleri sonucu ortaya çkmtr.
SEVG VE MERHAMET DUYGULARI GELTRLMEL
Aratrmasnn son bölümünde intihar vakalarnn önlenmesine yönelik önerilerini de sralayan Yldrm, u tavsiyelerde bulundu:
çocuklarn salkl, baarl ve güçlü bireyler olmalar için en önemli iki unsur sevgi ve merhamet duygularnn gelitirilmesine yardmc olmaktadr. Bunu yapacak kimseler ise anne ve babadr. Maddi bir karl olmamakla beraber sabr ve emek isteyen bu unsurlar ile bilinçli ve faydal bireyler yetitirilmelidir. Sadece intihar önlemek için deil dier tüm toplumsal sorunlarn önlenmesi için bu öneri geçerlidir. çocuklarn tutum ve davranlarnn anlalmas için ebeveynlerin bilgi düzeyi güçlendirilmelidir. Yetikinler için ise gençlerin hatalarna kar müsamahal biçimde yaklamalar önerilmektedir. Özellikle okul baars ve kazanma hrs, çocuklarn yaamlarnn temel hedefi haline getirilmemelidir. çocuklarn birbirleri ile kyaslanmas, i birliini engelledii gibi çocuu sürekli bir çatma durumuna yöneltir.
ntihar konusunda yardm alma eilimi erkek ve kadnda farkl sirayet eder. Erkekler duygularn ifade etme konusunda güçsüzdür. Bu sebeple intihar eylemleri için söylenen; girimeden önce yardm isteme durumu kadnlarda daha yaygndr. Özellikle psikolojik problemleri görmezden gelen ve olayn üzerini örtme yetisi erkeklerin sapma davran, cinnet ve benzeri giriimlere eilim noktasnda önemli bir riski ina etmektedir. ntihar giriiminde bulunan veya bulunma fikri olan birey ile kurulan iletiimde sayg, empati ve güven duygusu son derece önemlidir. ntihar, ani biçimde gelimez ve intihar edecek olan birey birçok farkl ekilde bu eylemi ileyeceini yanstr. Bu yanstma aslnda bir yardm niteliindedir. ntihar edecek birey kararsz yapdadr ve kontrol edilebilir. ntihar giriimlerine profesyonel biçimde yaklalmas halinde önlenebilir ve kalc bir etkisinin olmas söz konusu olmaz. Sebepler fazla olduundan risk faktörleri de bir o kadar çoktur. Bireyin destek noktalar aile, arkada çevresi, din adamlar ve salk çalanlar olabilir. ntihar giriimde bulunmay amaçlayan biri ile iletiimde destek mekanizmalar harekete geçirilmeli ve bireyin duygu durumu takip edilmelidir.
Medya ve sosyal medya konusunda çok yönlü tedbirler gelitirilmeli ve uygulanmaldr. Her eyden önce intihar haberlerin sunumu çok önemlidir. Sosyal medya ise kullanm ve etkileri artk günümüzde her sosyal problemin belirleyici olarak görülmektedir. çocuklar ve yetikinlerin kullanmn engellemek imkanszdr. Ancak kullanm skl kontrol edilmelidir. Özellikle çocuklarda, çocuk ebeveyn ilikisinin güçlü olmas bu snrn konulmasna araclk edebilir. Aksi takdirde yasaklamalar yeterli olmayabilir. Ebeveynler kendi davranlar ve tutumlar ile çocuklar etkilerler.