Video paylam sitelerine içerik hazrlayarak, ksa yoldan öhret ve gelir salayan YouTuberln çocuk ve gençler arasnda hzla yaylmasnn çocuk istismar ve psikolojik sorunlar beraberinde getirdii bildirildi.
Uzmanlar, ailelerin kazanç elde etme uruna çocuklarn sosyal medyadaki faaliyetlerine göz yumabildiine dikkati çekerek, içerikleri yeterli ilgiyi görmeyen, daha önceki öhretini kaybeden veya bir süre sonra olumsuz yorum alan çocuklarn gelecekte onarlmayacak psikolojik sorunlarla kar karya kalabileceini kaydetti.
Doç. Dr. Ali Murat Krk, sosyal medyann geliim göstermesiyle birlikte video paylam sitelerinin popüler hale geldiini belirtti.
Krk, Türkiyede en çok tercih edilen sosyal paylam ann YouTube olduunu ifade ederek, Z kua olarak adlandrlan gençler, tüketen üretici durumuna geldi. Yani hem kendi kanaln oluturan hem de dier kanallar takip eden bir nesil olutu. Özgün fikirlerin ortaya çkt, oyundan, spora, sanattan, edebiyata çok farkl kategorilerde kanallarn açld görülüyor. Özellikle dijital teknolojilerin daha düük maliyeti, video kameralar yerine akll telefonlarla gerçekletirilebilen çekimler YouTuber olarak adlandrlan içerik üreticilerinin her geçen gün saysn arttrd. çünkü prodüksiyon maliyetleri dijital teknolojilerle birlikte gittikçe dütü. diye konutu.
YouTuberln çocuk ve gençler arasnda hzlca yaylmasnn altnda hazclk, çevreye özenme ve narsizmin olduunu söyleyen Krk, açlan baz kanallarda ailelerin çocuklarla videolarda yer aldnn görüldüünü aktard.
çocuklarla boyama yapmann ve sürpriz oyuncaklar birletirmenin farkl bir trend oluturulmasna imkan tandna iaret eden Krk, Tabii bu yükselen yeni trend karsnda ailelerin çocuklarn YouTuber olma noktasnda tevik ettii de görülüyor. çünkü bu iin ayn zamanda maddi bir boyutu da bulunuyor. YouTuberlk, aileler için bir kazanç kaps oluturdu. deerlendirmesini yapt.
Doç. Dr. Krk, video kanallarnn günlük halini aldn anlatarak, öyle devam etti:
Özgün ve ilgi çekici videolarla birlikte kiisel YouTube kanal oluturduktan sonra kullanclar abonelik sistemiyle kanallar takip etmeye balamakta ve izlenen her video YouTubera gelir olarak dönmektedir. Kimi zaman viral reklamlarla da gelir elde edebilmek mümkün. Baz firmalar, YouTuberlara sponsor olarak reklamlarn verebiliyor. Tam bu noktada özellikle çocuklar daha fazla izlenebilmek adna çok tehlikeli ilere imza atabiliyor. Bir binann çatsndan çekilen görüntüler, ölümle sonuçlanabilecek motosiklet videolar, deterjan ve birbirinden farkl ilaçlar e zamanl bir ekilde yutma denemeleri büyük riskler tayarak, bu videolar izleyen çocuklar da birçok açdan tehdit ediyor. Burada önemli olan dikkat çekmek, beenilmek ve izlenmek olduu için çocuklar açsndan her yol mübah algs oluturuyor. Türkiyede a sistemi üzerinden reklam gelirlerini alabilen YouTuberlar kimi zaman ayn tip içerikleri oluturabiliyor. YouTuber says arttkça özgünlük ortadan kalkyor. Genç kzlarda makyaj, erkeklere ise oyun kanallar son derece popüler bir duruma geldi. Ayrca Z kua, bu popüler kanal sahiplerini kanaat önderi olarak da nitelendiriyor. Onlarn yaptklarn yaparak, düüncelerini benimseyebiliyor. Bu durum birtakm olumsuzluklara da sebebiyet verebilirken çocuklar psikolojik olarak gelecekte onarlmayacak sorunlarla kar karya brakabiliyor.
- çocuklarn bilinçaltna mesaj gönderiliyor
Türkiyede YouTuberlarn hzla arttnn altn çizen Krk, Ksa yoldan kazanç ve öhret gayesi de çocuklar ve gençleri YouTuberla özendiriyor. Nitekim aileler de kazanç uruna bu duruma zaman zaman göz yumuyor. Her kanal olumsuz olarak nitelendirmek elbette yanl olacak ancak baz kanallarda çocuklarn bilinçaltna dorudan subliminal mesajlar gönderildii de açk. Ailelerin video içeriklerini denetlemesi ve çocuklara yol göstermesi, bu noktada son derece önemli. Yine bu tarz olumsuzluklarla mücadele noktasnda dijital okuryazarlk panzehir durumunda. deerlendirmesini yapt.
Psikiyatri Uzman Doç. Dr. Gökben Hzl Sayar ise 5-15 ya aras çocuklarn gözlerini video sitelerinden ayramadklarn belirtti.
Sayar, çocuklarn ünlü YouTuber olma hayali kurduklarn, ebeveynlerin de aknlk ve endie içinde bu durumu izlediklerini kaydederek, Ebeveynler için çocuklarn d dünyaya açan bu ürkütücü, güvensiz, yabanc kap, çocuk ve gençler için dünya ile iletiim kurmann elenceli bir yoludur. Deien dünyann iyi ve kötü özelliklerine uyum salayabilen, doruyu yanl ayrt edebilen ve kendisini tehlikelerden koruyabilen çocuklar yetitirebilmek ne yazk ki onlarn bu gibi sosyal mecralarla iletiimlerini keserek olamyor. dedi.
Bu tehlikeden kurtulmak için anne ve babann sosyal medyann doru kullanm konusunda çocuklarna örnek olmas gerektiini dile getiren Sayar, çocuu doduu andan itibaren her ann sosyal medyadan paylaan ebeveynin, çocuundan sosyal medyadan uzak durmasn, özel hayatnn mahremiyetine dikkat etmesini beklemesinin pek mantkl olmayacan bildirdi.
Sayar, ailelerinin her anlarn paylaan yetikinlerin bazen daha çok izleyici toplamak adna aka ad altnda çocuklarna olmadk eziyetler edebildiini ifade ederek, sözlerini öyle sürdürdü:
Geçtiimiz yl YouTube videolarnda izleyicileri elendirecek bir aka olarak çocuklarn yapmadklar ilerle suçlayp tartaklarken, onlara küfürler edip oyuncaklarn krarken çektikleri görüntüleri paylaan bir çift, 5 çocuundan ikisinin velayetini kaybetmiti. Ailelerin sosyal mecrada yapabilecekleri istismar, bu kadarla da snrl deil. çocuunun gündelik faaliyetlerini ve eitimini aksatacak biçimde YouTube kanalnda paylam yapmasn destekleyerek bu iten reklam geliri elde etme çabasnda aileler de var. Bu da çocuk istismarnn modern ve teknolojik bir türü olsa gerek. çocuklarnn bu durumdan memnun olduunu bildiren açklamalar ise ne yazk ki bu aileleri hakl klmaz. Zira çocuklarla ilgili ebeveynlerin doru karar verme yükümlülükleri vardr. çocuun muhakemesi henüz gelimemi olduundan kendisi ile ilgili istedii her eyin onun için en dorusu olacan kabul etmek büyük hata olur.
- Kanal açmak için izin isteme çok önemli
çocuklar video paylam sitelerinden uzak tutmann veya sosyal medyay yasaklamann çözüm yolu olmayacann altn çizen Sayar, Sosyal mecralar, bilinçli kullanldnda çocuun kendini ifade etmesine, dijital video becerilerini örenmesine, arkadalaryla paylamasna, yaratc bir ekilde deneyler yapmasna yardmc olacak. Endielerinizi alabilecei faydalarla dengelemek önemlidir. Örnein, YouTube kanal açmak için izin isteyen bir çocuk, bunun için izin istemi olmasnn ne kadar önemli ve güzel olduu belirtilerek, takdir edilmelidir. Gizli kapakl yapacaklar ilerde ne yazk ki sizin rehberliinizden ve denetiminizden faydalanamayacaklardr. Bu nedenle izin isteme çok önemlidir. ifadelerini kulland.
çocuk ve gençler için paylatklar her içeriin beeni almadn, bazen hiç kimsenin umurunda olmayabileceini görmek, eer doru biçimde ele almazsanz oldukça üzücü ve özgüven sarsc bir deneyim olabilir. diyen Sayar, ebeveynlerin çocua insanlarn bak açlarndaki farkllklar anlatmas, beeni bildirilmese de bunu yapabilmi olmasnn bile çok deerli olduunu bildirmesi gerektiini vurgulad.
Sayar, bu tür deneyimlerin kiilik geliimine olumlu katkda bulunacan, ayrca izleyicilerin ya da ona rehberlik eden anne ve babann geri bildirimlerinden sonuç çkararak, paylamlarn düzenleyebilmesinin çocuklarn örenecei çok önemli bir beceri olduunu dile getirdi.