EMO'dan uyarı: 31 Mart yine yaşanabilir

Mahir Ulutaş, Türkiye genelinde elektrik kesintisi yaşanmasıyla ilgili ne Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan ne de TEİAŞ’dan (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) resmi bir açıklama olmadığını, ancak böylesine büyük çaplı enerji kesintisi yaşanması için iki nedeni olabileceğini söyledi. Ulutaş, İlki, bu kesintinin olması için enerji santrallerinde tüketim ile talep arasında dengesizlik olmuş olması gerekir. Enerji santrallerinde üretilen enerji miktarı tüketime karışmazsa frekans düşmeye başlar. Bu çok hızlı müdahale edilmesi gereken bir süreçtir. İkincisi ise santral arıza yaptığı için dengesizlik oluşunca, yedek santralin devreye alınması gerekir. Ya da kontrollü olarak kesinti yapılmalıdır. Bunun da zamanında yapılması şarttır. Aksi halde kartopu gibi büyür. Türkiye’yi etkileyen 31 Mart kesintilerinde de problemin böyle bir durum olduğu görüyor. İzmir’deki bir enerji santralinin arıza yaptığı söyleniyor. Yedek santral zamanında devreye alınamadı. Arz talep dengesi kurulmadı. Yanlış manevra ve operasyon sonunda bu iş Türkiye’ye kapsayacak şekilde fiyaskoya dönüştü dedi.

ÖZEL SEKTÖR UYGUN KOŞUL OLMAZSA ENERJİ VERMİYOR

Enerji üretiminde günlük manevralarda sıkıntı olduğunu, TEİAŞ’ın deneyimli kadrolarının başka görevlere gönderilmesi, deneyimli mühendis açığı, enerji yönetimindeki zafiyetlerin 31 Mart fiyaskosunun nedenleri arasında yeraldığını belirten Ulutaş, 2006 yılında benzer sıkıntı yaşanmaştı. Kamuya ait bir enerji santrali arızaya geçmiş, TEİAŞ özel santralin devreye girmesini istemişti. Ticarı açıdan o anda enerji satmaya uyugun bulmadığı için özel sektör girmeyince, batı illerini kapsayan enerji kesintisi yaşandı. Bu nedenle enerji üretimi mantığında sıkıntı var. Özel sektör santrallerinin büyük kısmı, ticari olarak uygun koşullarda satış istiyor. Zaman zaman, TEİAŞ’den gelen taleplere bu nedenle ’bakımdayım’, ’uygun değilim’, ’arızam var’ yanıtı veriyorlar. Santrallerin özelleştirilmesinden kaynaklı, tek elden yönetilmeme sıkıntısı var. Şu anki enerji modeli böylesi şantajlara açık. Özel sektör uygun koşullar görmüyorsa enerji vermekte imtina edebiliyor dedi.

KESİNTİ YİNE OLABİLİR

Mahir Ulutaş, enerjinin tek elden yönetilmesi gerektiğini söyledi. Üretim, iletim, dağıtımın tek elden olmasının, özelleştirilmesinin önemine dikkat çeken Ulutaş, Özelleşirme sadece fiyatta pahallılık değil alanın yönetilmesinde zorluklara neden oluyor. Bu büyük fiyaskoyla bunu da görmüş olduk. TEİAŞ’ın arz talep dengesi yönetiminde bu sistede aynı fiyaskoyu yeniden tekrarlayabilir. 2006’da olmuştu. 2015’de yine oldu. TEİAŞ Yük Tevzi birimi önemli ve startejik iş yapar. Ehil insanların çalışması, ellerini rahat olması gerekir. İstediği santrali devreye alabilmeli ya da çıkartabilmeli. Siyasi baskılardan uzak olmalıdır. Yetkin mühendislik birikimine de sahip olması şarttır. Zamanında belli şehir devre dışı bırakarak, ülke enerji dağıtımını kurtarabilirler. Yoksa kartopu gibi tetiklemeyle 31 Mart kesintileri yine tekrarlanabilir dedi.