Günümüzde teknolojik gelimeler, kentleme, eitim seviyesin yükselmesi akraba evliliklerinin azalmasn salad. Ama bu durum yln büyük bölümünü yaylalarda geçiren göçerler için ayn etkiyi göstermedi. Gelenekçi yaplarna bal kalarak hem akraba evliliklerine hem de çok elilie devam eden göçerlerin, bu nedenle baz çocuklar da engelli dünyaya geliyor.
Ardahan Üniversitesinde doktora yapan Özlem Akgün, doktora tez konusu olan Göçebe airetlerde hayvanclk ve doa kültür ilikisi: Alikan, Düderan ve Soran airetleri örneinde halk bilim açsndan karlatrlmal bir inceleme için 8 aydr göçerlerle birlikte yaylada çadrlarda kalyor. 3 büyük göçer airetle ilgili saha çalmas yapan, Mardinin Nusaybin ilçesinde göçerlerle kalan Akgün, saha çalmasnda göçer airetlerdeki akraba evlilikleri ve engelli doan çocuklar üzerine anket çalmas da gerçekletirdi.
AKRABA EVLL çOK FAZLA OLDUUNDAN ENGELL çOCUK SAYISI DA YÜKSEK
Üç aireti halk bilimi açsndan ele aldn belirten Özlem Akgün, Düderan, Alikan ve Soran airetleri üzerine çalma yaptn söyledi. yi bir çalma yapabilmek için burada göçerlerle birlikte yaamas gerektiini belirten Akgün, Yaklak 8 aydr onlarla birlikte yayorum. Burada unu gördüm, Düderan aireti sadece Düderan airetine kz veriyor. Alikan aireti sadece Alikan airetine kz veriyor. Soran aireti sadece Sorana airetine kz veriyor. Göçerler, göçer bile olsa bir birbirlerine kz vermiyor. Akraba evlilii çok fazla olduundan engelli çocuk says da çok fazla. 8 aydr geziyorum, Miran yazn tutunarak yürüyebiliyordu, u anda artk hiç yürüyemiyor. Semanur sa taraf olduu gibi felçli, en küçük kardei yine öyle. Bu çocuklar gibi çok var, göçerlerde i çok. Her bir çocuk bir i demek, o yüzden göçerlerde çok fazla çocuk yapyor. Ben de ayrca anket yapyorum ve soruyorum niçin çocuk diye imiz çok diyorlar. Semanur da hasta, engelli, annesi sabahtan beri darda. Semanur engelli ve engelli kardeine bakyor. Göçerlerde akraba evlilii çok, evlilik bal bana bir sorun, çok fazla akraba evlilii yapyorlar. Kuma olay çok fazla var, iki, üç elilik, dört elilik, iki amca kz, kendi amcasnn oluyla evlenebiliyor. kisi de ayn çadrda yayor, tabi bunu kabul etmiyorlar ama bilimsel olarak bu yani. Önceki gün bir airetteydim, bir bayanla görütüm. Bayan hamile, 9uncu aynda, doum yapacak daha hiç doktora gitmemi dedi.
K GELNM DE AMCA KIZI
ki gelinin de amca kz olduunu belirten ve Kürtçe konuan Hayriye Temel, 12 yandaki torunu Miran Temelin ayaktan dütüünü ifade etti. Temel, Doktorlar Diyarbakra götürün dediler. Götürdük, oradan stanbula götürün dediler, stanbula, Ankaraya hiçbir yerde derman bulamadlar. çocuk iki aydr ayaktan dütü. ki gelinim de amca kz. Biz 200, 300 yldr hep aile içinde kz alp veririz diye konutu.
Engelli 2 çocuk annesi 38 yandaki Delal Nazl ise anne ve babasnn da akraba evlilii yaptn kaydetti. Kürtçe konuan anne Nazl, çocuum hem bandan engelli hem srtndan hem de ayaklarndan engelli. Doduu gün hastanede kaldm, hamilelik döneminde de bilmiyordum. 40 gün hastanede kaldktan sonra imdiye dek hiç hastaneye gitmedik. Bu kzm da havale geçirdi engelli kald eklinde konutu.