Güneydou Anadolu Projesinin (GAP) en önemli tesislerinden olan Ilsu Baraj ve HESin planlama çalmalar 1950li yllarda balad. Mardinin Dargeçit ilçesine bal Ilsu köyünün ad verilen projenin temeli 2008 ylnda Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan tarafndan atld. Diyarbakr, Batman, Mardin, Siirt ve rnak kapsayan proje, 2018 ylnda su tutma aamasna getirildi ancak baraj gölü sahasnda kalan tarihi ve kültürel varlklarn korunup kurtarlmasna yönelik çalmalardan dolay su tutulmad. Bu ilem, tarihi Hasankeyf ilçesindeki eserlerin tanmasnn ardndan 19.07.2019da balad.
12 BN YILLIK LçEDEK TARH ESERLER TAINDI
Ilsunun yapm nedeniyle su altnda kalacak Batmann 12 bin yllk geçmie sahip Hasankeyf ilçesi de 3 kilometre mesafedeki 3 bin dekarlk alana tand. Hasankeyfteki tarihi eserlerin talar tek tek sökülerek, yeni yerleim biriminde oluturulan Kültürel Parka tand. Artuklu Hamam, Sultan Süleyman Koç Camisi, mam Abdullah Zaviyesi, Er-Rzk Camisi minaresi, Zeynel Abidin Türbesi, Eyyubi (Kzlar) Camisi ve kale giri orta kaps yeniden ina edildi. Yalnzca tama ilemleri için 300 milyon TLnin üzerinde harcama yapld belirtildi. Yeni yerleim yerinde ayrca, Kaymakamlk, belediye hizmet binas, lçe Jandarma Komutanl, lçe Emniyet Müdürlüü, Batman Üniversitesi Turizm letmecilii ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu, 25 yatakl Hasankeyf Devlet Hastanesi, kütüphane ve müze gibi çok sayda kurum hizmet vermeye balad ilçenin yeri yerleim yerinde ayrca Turizm Meslek Yüksek Okulu açlk ve turizm otelcilik alannda eitime tamal olarak balatld. Öte yandan Yeni Hasankeyfte yaplan ticaret merkezine ve dier alanlarda esnaf i yerlerini açarken, ticari faaliyetler balad.
YEN YOLLAR
Ilsu ile birlikte daha önce standard çok düük ve araçlarn zorlukla geçtii Midyat- Dargeçit yolu yeniden ina edildi. Bu kapsamda 52 kilometrelik ulam yolu ile Dicle Nehri üzerine 250 metre uzunluunda köprü ina edildi. Daha önce sallarla geçilen Dicle Nehri artk köprü ile geçiliyor. Baraj inaat kapsamnda Batman-Siirt-rnak ve Diyarbakra ait köylerde de 237 kilometre asfalt kapl köy yolu yaplyor.
18 MLYAR TLYE MAL OLDU
Temelden 135 metre yükseklie, 24 milyon metreküp dolgu hacmine ve 1820 metre kret uzunluuna sahip Ilsu baraj hidroelektrik santrali, her biri 200 megavat gücünde 6 türbinden oluuyor. Toplam kurulu gücü 1200 megavat olan santral devreye girdiinde, ylda ortalama 4120 gigawatt saat enerji üretimi gerçekletirilecek. Ekonomiye sadece enerji üretiminden yllk 412 milyon dolar katk salayacak olan Ilsu Baraj ve HES, yeniden yerleim, tarihi ve kültürel varlklarn korunmas ve dier inaatlar ile beraber yaklak 18 milyar TLye mal oldu. Frat Nehrinden sonra en büyük hidroelektrik potansiyele sahip olan Dicle Nehri üzerinde kulan Ilsu, kurulu güç bakmndan Atatürk, Karakaya ve Keban barajlarndan sonra Türkiyenin en büyük 4üncü baraj özelliini tayor. 10,6 milyar metreküp depolama hacmi ile Atatürk ve Keban barajlarndan sonra Türkiyenin üçüncü büyük depolama hacmine sahip baraj, dolgu hacmi bakmndan Türkiyenin ikinci büyük, dolgu hacmi ve gövde uzunluu bakmndan ise dünyann birinci baraj konumunda yer alyor. 204 megawatt kapasiteli barajn toplam 6 türbininin devreye girmesiyle ülke ekonomisine ylda 2,5 milyar TL katk salanacak ve ylda 4 milyar 120 milyon kilovatsaat enerji üretilecek. Ylsonuna kadar barajda tam kapasite üretime geçilmesi hedefleniyor. Bu üretim rakam 6 milyon nüfuslu bir ehrin yllk enerji ihtiyacnn karlanmas anlamna geldii belirtildi. Ilsu projesinde; mimarlar, arkeologlar, sanat tarihçileri, ehir planlamaclar, biyologlar, zoologlar, botanik bilimciler, sosyologlar, paleontologlar, sosyal çalmaclar ve tarihçiler de katld. Ilsu Barajnda regüle edilen ve daha sonra ina edilecek Cizre Barajna braklan sularla Nusaybin, Cizre, dil, Silopi ovalarnda toplam 765 bin dekar alann modern teknikler ile sulanmas ve ylda 1 milyar 168 milyon kilowatt saat enerji üretilmesi mümkün olabilecek. Cizre Baraj tamamlandnda ise yllk 1 milyar TL ilave gelir art salanmas hedefleniyor.