Prof. Dr. smail Balk, gönüllüler üzerindeki a uygulamalarnn sonuçlarnn önümüzdeki günlerde çkacana iaret ederek, A, ikinci dozdan 10 gün sonra korumaya balyor. Bu süreden daha önce virüsle karlaanlar enfeksiyon alm olabilir. dedi.
Balk, Türkiyede önümüzdeki günlerde uygulanmaya balanmas planlanan inaktif alarn güvenilirlii ve gönüllüler üzerindeki a çalmalarna ilikin deerlendirmelerde bulundu.
Sinovac firmas tarafndan üretilen CoronaVac as ile ve Pfizer BioNTech firmalarnn gelitirdii mRNA asnn Faz-3 klinik çalmalarnn sürdüünü ifade eden Balk, her iki çalmann gönüllülerinin takibini de yaptklarn söyledi.
Türkiyede Sinovac asnn Faz-3 çalmalarnn sonuçlarnn henüz açklanmadn belirten Balk, Dünya Salk Örgütü de yaz aylarnda açklad. Toplu olarak uygulanacak kitlesel alamalarda elinizdeki a yüzde 60-70 civarnda bile etkili olsa bu a kullanlmaya deer bir a olarak kabul edilir bilim dünyas tarafndan. diye konutu.
Türkiyede inaktif a çalmalarna gönüllü olarak katlanlardan bir ksmnda koronavirüs görüldüü yönündeki iddialara ilikin Balk, unlar kaydetti:
Türkiyedeki gönüllülerin says 4 bine yaklat. Resmi olarak önümüzdeki günlerde Türkiyenin Faz-3 çalmalarnn verileri açklanacak. Ne kadar vakann plasebo (bo a) tarafnda ne kadar vakann a tarafnda görüldüüyle ilgili net veriler a Türkiyeye gelmeden ksa bir süre önce, testler yaplmadan ya da testler bitene kadar Salk Bakanlna ön rapor olarak bildirilmi olacak. O zaman bu rakam daha net olarak söyleyebileceiz. Ama her halükarda 12 vaka görülmü olsa bile o kadar gönüllüye uygulanmas göz önüne alndnda bunun oldukça düük bir say olduunu söyleyebiliriz. Bunlarn da plasebodan m kaynaklandn yoksa a yaplan taraftan m kaynaklandn henüz bilmiyoruz. Tüm bunlar kesin olarak örenebilmek için birkaç gün daha beklememiz gerekiyor. Yaklak olarak ann uygulanmas bu ayn 24-25ini bulacak. Bu süreye kadar da Türkiyedeki Faz-3 çalmalarnn ön raporuyla ilgili ön bilgiler Bakanla ulam olacak. Tüm bu bilgilere vakf olduktan ve analiz sonuçlar çktktan, ann güvenlii ve etkinlii konusunda salk otoritemiz kesin bilgiye sahip olduktan sonra toplumsal alanmaya balanacak.
Pozitif olan baz gönüllülerin bo aya denk gelenler olabileceini belirten Balk, kincisi, a olduktan sonra vücudun baklk yant oluturaca yeterince süre geçmemitir. çünkü ikinci adan 10 gün sonra a korumaya balyor. Bu süreden daha önce virüsle karlamsa bu kiiler ondan dolay enfeksiyon alm olabilirler. Kald ki biz ay olanlara da hastal geçirenlere de maske ve mesafe tedbirlerine uymay öneriyoruz. Bunun nedeni u, a olanlarda enfeksiyondan korunma, hastaln ar geçirilmesini önleme kesin olarak bilinen bir ey. Hastal ne oranda önlüyor veya enfeksiyonu aldktan sonra bakalarna bulamay ne kadar engelliyor, bununla ilgili bilgiler daha sonra ortaya çkacak. Ön planda ar hastalk geçirilmesini kesin önlüyor a, enfeksiyonun yaylma hzn kesinlikle yavalatacak, salgn hzn yavalatacak. A tüm dünyada yaygn ekilde uygulanrsa bahar aylarnda, yaza yaklarken enfeksiyonun hznda önemli ölçüde yavalama, saylarda azalmay göreceiz. deerlendirmesinde bulundu.
- Hastal geçirenlerinde bir süre sonra alanmas gerekecek
Koronavirüs geçirenlerin de a olup olmayaca konusunda soru iaretleri yaandna iaret eden Balk, u deerlendirmeleri yapt:
Faz-1, Faz-2 çalmalarnn sonuçlar ve Faz-3lerin ön raporlarna baktmzda hastal geçirenlerin de alananlarn da bir süre sonra tekrar alanmas gerektiiyle ilgili bilgiler görülüyor. Hastalananlarn bir ksmnda özellikle 3 aydan sonra ikinci kere hastalanma oran var, çok fazla olmasa da. Ann da koruyuculuk süresinin yaklak 6 ay ila 1 yl olduu öngörülüyor. Koronavirüs enfeksiyonlarnn kalc bir baklk oluturmadn biliyoruz. Grip asndakine benzer bir tablo bizi bekleyecek. Bundan 6 ay sonra m 1 yl sonra m a yaplanlara tekrar a yaplacayla ilgili bilgiler daha da netlemi olacak. Ayn ekilde ikinci kere uygulamada tek doz yeterli olacak m yoksa bataki gibi iki doz arka arkaya yaplmak zorunda m kalnacak bununla ilgili bilgiler Faz-3 çalmalarnn takibinden sonra ortaya çkacak.
Gönüllüleri 1-2 yllk sürelerle takip etmeyi sürdüreceklerini, ann etkinliiyle ilgili net verilerin 1-2 yl sonra oluacan anlatan Balk, ann acil bir durum söz konusu olduu için yapldn belirtti.
Pandeminin tüm hzyla devam ettiini, ölümlerin olduunu ifade eden Balk, bu hzla devam ederse ciddi anlamda hastalk yüküyle kar karya kalnacan, çok sayda insann hayatn kaybedeceini söyledi.
Bilim dünyasnn bu duruma çare üretmek zorunda olduunu aktaran Balk, Elimizdeki en önemli silah a. Bir an önce ay insanlara kullanmaya balamak salgnn hzn yavalatmak açsndan tek silah. Bundan dolay ister istemez Faz-3 çalmalar tümüyle yaynlanmasa bile uzun dönem sonuçlarn göremesek bile elimizdeki bilgilerle ann güvenli ve etkili olduunu görmek yeterli olacaktr. diye konutu.
- Doal yoldan yakn vadede bitmesi mümkün görünmüyor
Yüzyln felaketi denilebilecek bu salgnn alarla sonlandrlabileceini vurgulayan Balk, insanlarn hastal doal yoldan geçirmesiyle bu salgnn yakn vadede bitmesinin mümkün olmadn kaydetti.
Sinovac asnn klinik çalmasna katldn, önemli bir yan etkiyle karlamadn belirten Balk, Her iki grup ada da gönüllülerimiz ciddi bir yan etkiyle karlamad. Hem Türkiye genelinde hem de dünya genelinde alarla ilgili önemli bir yan etki görülmedi. Görülen yan etkiler tüm alarda geçmiten bugüne kadar gördüümüz klasik yan etkilerden farkl deil. dedi.
Balk, Sinovac as ve mRNA asnn çok sayda kiide denendiini hatrlatarak, Güvenliiyle ilgili sorun görülmedii, etkinlii de bariz ekilde görüldüü için salgnn hzn kesmek adna tüm dünya bir an önce alar toplumsal uygulamaya geçmeye balad. diye konutu.
- çin as terminolojisi yanl bir algya sebebiyet verdi
naktif alara çin as demenin terminolojik olarak yanl olduunu vurgulayan Balk, unlar kaydetti:
çünkü bu ay bulan çinliler deil. naktif a teknolojisi çok eskiden beri uygulanan, birçok ülke tarafndan yaplabilecek bir a türü. Bizde üretilecek, çalmalar devam eden a da inaktif a. çin as terminolojisi yanl bir algya sebebiyet verdi. Burada önemli olan ann nerede üretildii, menei, ülkesi deil, ann çalmalarnn fazlarn yerine getirip getirmemesi. çin meneli Sinovac as da bu aamalar yerine getirdi. Kendi ülkemizde de bunun çalmalar yapld. Toplumumuz güvenle Salk Bakanlnn onaylad, kullanmna izin verdii alar kullanabilirler, ister mRNA ister Sinovac olsun. Hangi aya erken eriebilirsek o ay yaptrmalarn tüm halkmza tavsiye ediyorum.