anlurfa, Diyarbakr, Batman, Mardin, Siirt ve rnakta elektrik datmn salayan Dicle Elektrik ve Datm Anonim irketi (DEDA) tarafndan kesilen faturalar, uzun süreli elektrik kesintileri, altyap sorunlar, bölgede çiftçilii bitirme noktasna getirdi. Her gün artan yüksek girdilerle bouan çiftçiler, bölgenin tek enerji salaycs olan DEDAn Elektrik borcu var gerekçesiyle desteklemelerine el koymas nedeniyle içinde bulunduklar zor durumdan çkamyor. Elektrik tahsilat konusunda Bakanlar Kurulunun 6 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazetede yaymlanan 30527 sayl Tarmsal sulamaya ilikin vadesi geldii halde ödenmeyen iletme ve bakm ücreti veya su kullanm hizmeti bedeli ile elektrik borcu bulunan çiftçilerin borçlarnn tarmsal destekleme ödemelerinden mahsuben alnmasna ilikin yasay gerekçe gösteren DEDA, üreticinin ürünleri tarladayken elektriini keserek zarara sokuyor, bankaya yatrlan desteklemelerine el koyuyor.
Bu sorunlara kar hemen her gün farkl il ve ilçelerde DEDAa yönelik protestolar yaanmasna ramen yaanan sorunlarn çözümüne dair bir adm atlmyor. Siverek ilçesine bal bin 117 nüfusa sahip Karakeçi (Mizar) Mahallesinde geçimlerini çiftçilik yaparak salayan yurttalarn ektikleri ürünler de artan elektrik kesintileri nedeniyle tarlada çürüyor. Mahallede bulunan 115 hanenin tamamnn DEDAa yüksek borçlar var. DEDA tarafndan önceki hafta telefonla aranan çiftçiler, 13 Austosa kadar borçlarn ödemedikleri taktirde sulamada kullandklar trafolarn jandarma eliinde zorla sökülecei tehdidiyle kar karya kald.
Tarlalarn satsalar dahi elektrik borcunu karlamayacaklarn ifade eden çiftçiler, bölgede yaanan DEDA sorunu ve yaadklarn anlatt.
SULU TARIM PMANILII
Yaklak 30 yldr çiftçilik yaparak geçimini salayan Mehmet Ali Karakeçili (52), 15 yl önce kuru tarm terk ederek, sulu tarma geçtiklerini belirtti. Sulu tarma geçtikleri için piman olduklarnn dile getiren Karakeçili, elektriin 2013 ylnda özelletirilmesi sonras sorunlarla kar karya kaldklarn sözlerine ekledi. Bu yl 120 dönüm msr ektiini ifade eden Karakeçili, Kuru tarm olduu zaman gelirimizin ne kadar olduunu biliyorduk. Bir ay önce msr ektim. Tarlann gübresi, ilac, kaldrmas, trpan yaklak 130 bin TL masrafm var. Benim bundan alacam verim, su, elektrik olursa 110 ton, paraya çevirdiimde tahmini 210 bin TL edecek. Ben 130 bin TL masraf yapmm, bu tarlann sulamada kullanlan elektrik bedeli yaklak 150 bin TL. DEDAn bir sezonda uygulad fiyat bu. 6 ayda bir yeniliyor bu fiyatlar. Bu fiyat çok yüksek, Harranda barajdan trafo ile su alarak tarlasn sulayan çiftçi 16 bin TL veriyor. Biz ise 130-140 bin TL veriyoruz eklinde konutu.
EKNLER BÜYÜMED
Bölgede yaanan elektrik kesintileri nedeniyle bir ay önce ektii ekinlerinin büyümediini söyleyen Karakeçili, Msrn uan 40-50 santim olmas gerekirken, DEDAn tehditleri, arzalar, elektrik kesintileri nedeniyle mahsul büyümüyor, kimi yerlerde 10 santim bile deil. Bölgemizde elektrik veren elektrik direkleri 40 yl öncesine ait. Bu bölge bütün Türkiyeyi besliyor. uan Türkiyenin pamuunun yüzde 42sini üreten bölge buras. Bir irket var ve banda kukla bir müdür var. Müdürün binasnn önünde valilikten fazla koruma var, içeri giremiyoruz. Tand olan müdüre rüvet verip iini hallediyor. DEDA sorunu kanser olmu, çiftçileri yiyor ifadelerini kulland.
BNLERCE K Aç KALACAK
Bölgede yaayanlarn tarm dnda geçimlerini salayacaklar bir alternatiflerinin olmadnn altn çizen Karakeçili, uan biz burada ürün ekmesek aç kalacaz. Sadece biz tarla sahipleri deil, sulamaclar da aç kalacak. Bir tarlaya bakan bir sulamac ailesiyle birlikte 10 kii aç kalacak. Her evde 10 boaz ekmek bekliyor, bunu devlet vermiyor, çiftçi veriyor. Devlet DEDAa yetki vermi hem çiftçi hem de içiyi aç brakacak. Binlerce tarla var. Bu bir döngü ben ekmesem, binlerce kii etkilenecek diye konutu.
CANIMIZLA KARI DURACAIZ
Mahallede bulunan 115 hanenin tamamnn borçlarnn olduunu, büyük çounluunun ise icralk olduunu belirten Karakeçili, Sadece Siverekte bir milyon 800 bin dönümden fazla sulu arazi var. Hiç biri devlet tarafndan verilen desteklemeleri 5-6 yldr alamyor. Bu desteklemelere DEDA borç bahanesiyle el koyuyor. Kanunen çiftçinin elektrii kesilemez, trafosu sökülemez. DEDA 13 Austosta gelip trafolar sökeceiz diye bizi telefonla arad. Eer gelirlerse, biz canmzla kar duracaz eklinde konutu.
SEçM DÖNEMNDE VERLEN SÖZLER
Yaanan sorunlara kar Urfa milletvekillerini arac olmaya çaran Karakeçili, devamnda unlar söyledi: Biz devletten destekleme istemiyoruz, onu DEDAa hibe ediyoruz. Seçim döneminde gelip saç kavurma yiyen iktidar partisi milletvekillerine sesleniyorum; utanmazlar, yediiniz saç kavurmalar boaznzda kalsn. Seçim döneminde bize geldiinizde sorunlarnz çözeceiz dediniz, hani neden çözmüyorsunuz? Bizim en büyük sorunumuz DEDA. Bu insanlarn çektii çile ne zamana kadar sürecek?
EKNLER KURURSA
Karakeçilinin ektii tarlada sulamac olarak çalan Hasan Klç (35) ise yaklak 15 yldr sulamac olarak tarlalarda çaltn ifade etti. Tarlay sulamas karlnda elde edilen üründen yüzde 10 alarak 5 çocuunun geçimini saladn Klç, ekinlerin kurumas durumunda aç kalacan kaydetti. Sulama dnda bir meslek bilmediini söyleyen Klç, Bizim mesleimiz bu ama DEDA çalmamz engelliyor. Biz kendi memleketimizde çalmak istiyoruz, mevsimlik içi olarak ehir ehir gezmek istemiyoruz. Darya giden binlerce kii yollarda rezil oluyor, ar artlarda çalmak zorunda kalyor diye konutu.
ÜRÜNLER KURUDU
Urfada hava scaklnn 45 dereceyi bulduu günlerde zaman zaman 8 saat elektrik kesintisinin yaandn söyleyen Klç, Ürünler neredeyse kurudu. Tarlay sulamaya baladmz zaman su tarlann ortasna yetimeden elektrikler kesiliyor ve saatlerce gelmiyor. Su musluklarnn olduu tarafta sulanan ekinlerin boyu 35 santimi bulurken, su yetimeyen tarlann sonundaki ekinler baz yerlerde 10 santim, baz yerlerde ise kurudu ifadelerini kulland.
12 SAATTE 4 BN LRA FATURA
DEDA sorununa kar kalc bir çözüm bulunmas çarsnda bulunan Klç, sözlerini öyle sürdürdü: Burada bir kuyu 12 saat çalt m, günde 3-4 bin TL elektrik faturas kesilirken, Harranda yüz dönüm tarla sulama karlnda sezonluk 16 bin TL veriyorlar. Benim gibi bu ii yapan binlerce kii var ve hepsi isiz kalacak. siz kalmalar, aile fertleri ile birlikte binlerce kiinin aç kalmas demek.