Dünyay etkisi altna alan ve hala varln sürdüren Kovid-19 salgnnda hareketliliin artmas ve dikkatsizlik, bulama riskini artrd.
lk olarak Aralk 2019da çinin Vuhan kentine görülen, 13 Ocak 2020de tanmlanan ve ksa sürede dünyaya yaylan Kovid-19 mutasyona urayarak yaam tehdit etmeyi sürdürüyor.
Bata ngiltere olmak üzere Brezilya, Güney Afrika ve son olarak Kaliforniya mutantlar, virüsün daha kolay yaylmasna yol açyor.
SEMPTOM GÖSTERMEYENLER DE VAKA SAYILARINI ARTIRIYOR
Semptom göstermeyenlerin vaka artlarna neden olduu salgn sürecinde, Kovid-19da bulama riskini en aza indirmek için belirti gösterenlerin yan sra göstermeyenlerin de önlemlere sk skya bal kalmas gerekiyor.
Virüs ksa sürede çok daha fazla kiiye bulaabileceinden bata maske-fiziksel mesafe ve el hijyeni olmak üzere koruyucu tedbirlere harfiyen uyulmas büyük önem tayor.
Öksürme, haprma, konumayla yaylan damlacklarn solunmas veya virüs bulunan yüzeylere dokunduktan sonra ellerin burun, az ve göze götürülmesi yoluyla bulaan Kovid-19 virüsünden korunmak için kalabalk ortamlardan kaçnlmas gerekiyor.
Birçok ülkede normalleme ile birlikte vaka saylarnda tekrar art görülmesi, tedbirlerin sklatrlmas ve bireysel sorumluluk içinde hareket edilmesi gerektiini gösteriyor.
Türkiyede 1 Mart 2021de Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoann Kabine Toplants sonras açklad kontrollü normallee sürecinin 2 Marttan itibaren hayata geçmesinden 20 gün sonra toplumsal hareketlilikle birlikte vaka saylarnn tekrar 20 binin üzerine çkmas dikkati çekiyor.
Uzmanlar, vaka saylarnn kontrol altna alnabilmesi için herkesi sorumluluk içinde hareket etmeye ve belirlenen tedbir kurallarna uymaya çaryor.
Virüs bulamasna kar alnacak tedbirler öyle:
- Mümkün olduu kadar il dna ve yurt dna yolculuk yaplmamal. Yurt dna çkn zorunlu olduu durumlarda seyahat boyunca maske kullanlmal.
Seyahat sonras 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske taklarak en yakn salk kuruluuna bavurulmal, doktora seyahat öyküsü hakknda bilgi verilmeli.
- Gün içinde her zaman el temizliine dikkat edilmeli. Bir yere temas sonras mutlaka eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla ykanmal, sabun ve suyun olmad durumlarda alkol bazl el antiseptii kullanlmal.
- Eller ykanmadan az, burun ve gözlerle temas edilmemeli.
- Hasta olduu bilinen kiilerle temastan kaçnmal. Temas edilmesi halinde aradaki mesafe en az 1-1,5 metre olmal ve 15 dakikadan fazla ayn ortamda bulunulmamal. Ortamn kapal bir mekan olmas halinde bir pencerenin açk braklarak temiz havann içeriye girmesi salanmal.
- Özellikle hasta kiilerle veya çevreleriyle dorudan temas ettikten sonra eller sk sk temizlenmeli.
- Hastalarn youn olarak bulunmas nedeniyle acil durumlar dnda salk kurulularna gidilmemeli, gidilmesi gereken durumlarda dier hastalarla temas en aza indirilmeli.
- Tan konulmas halinde hekim tarafndan verilen ilaçlar tamamen kullanlmal.
- Karantina ve izolasyondaki kiiler kurallara uygun davranmal ve bakalar ile temastan kaçnmal. Bu kiilerin evine süreç bitene kadar ziyaretçi alnmamal.
- Öksürme veya haprma srasnda burun ve az tek kullanmlk kat mendil ile örtülmeli, kat mendilin bulunmad durumlarda ise dirsek içi kullanlmal.
- Mümkünse kalabalk yerlere girilmemeli, eer girmek zorunda kalnyorsa az ve burun kapatlmal, tbbi maske kullanlmal.
- çi veya az pimi hayvan ürünleri yemekten kaçnlmal. yi pimi yiyecekler tercih edilmeli.
- çiftlikler, canl hayvan pazarlar ve hayvanlarn kesilebilecei alanlar gibi genel enfeksiyonlar açsndan yüksek riskli alanlardan kaçnlmal.
- Cep telefonu, tablet, bilgisayar gibi dar ile temasn çok olduu eyalar kullanlmadan uygun dezenfektanla iyice temizlenmeli.
- Ofis, fabrika gibi mekanlarda kalabalk olunmas halinde virüs bulama riskini azaltmak için havalandrmaya özen gösterilmeli, klima kullanmndan kaçnlmal. Havalandrma doal yollarla yaplmal.
- Yemekhane, kütüphane gibi ortak kullanm alanlarnda mümkün olduunca az süre kalnmal.
- Gün içinde maske kullanm mümkün olduunca her iki-üç saatte bir deitirilmeli. Bez maskeler her gün ykandktan sonra ve cerrahi maskeler ise tek sefer kullanlmal.
- Okullarda veliler bahçe giriinde çocuklarn teslim etmeli, kalabalk oluturmaktan kaçnmal.
- Her örenci okulda kendisine ait srada oturmal. Örencilerin okuldan geldikten sonra giydikleri kyafetler darda havalandrlmal.
- Düün, nian, cenaze gibi kalabalk ortamlardan mümkün olduunca kaçnlmal.
- Toplu tama araçlar kullanlrken mutlaka aracn birkaç cam açk olmal ve herkes maske takmal. Mümkün olduunca otobüs ve dolmulardaki tutamaklara dokunulmamal.
- Ev ziyaretlerinden kaçnlmal.